Nagoia: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
8. lerroa:
| kodea =
| kodea2 =
| probintziabalioa = Uhartea<br />Eskualdea<br />Prefektura
| probintzia = [[Honshu]]<br />[[Chūbu eskualdea|Chūbu (Tōkai)]]<br />[[Aichi (prefetura)|Aichi]]
| alkatea =
| dn = 35
| mn =
| sn =
| de = 136
| me =
| se =
| N = N
| W = E
29. lerroa:
| sorrera =
| postakodea =
| azalera = 326.
| metropolia =
| altuera =
| biztanleria =
| urtea =
| dentsitatea =
| web = [http://www.city.nagoya.jp www.city.nagoya.jp]
| irudia = Japan Nagoya.png
}}
{{Nihongo|'''Nagoia''' edo '''Nagoya'''|名古屋市|Nagoya-shi}}
[[2014]]ko erroldaren arabera, 2.272.075 biztanle ditu, baina inguruko hirekin bat eginda [[Chūkyōko metropoli eremua]] osatzen du eta 8.923.445 biztanletako populazioa osatzen du, Japoniako hirugarren metropoli eremua izanik.
== Etimologia ==
"Nagoia" izena ''nagoyaka'' adjetibotik etor daitekeela uste da, honek "bakezalea" esan nahi du. Bestalde "Chūkyō" izenak "erdiko hiria" esan nahi du, izan ere [[Kyoto]] eta [[Tokio]]ren artean kokaturik baitago.
== Historia ==
[[Oda Nobunaga]], [[Toyotomi Hideyoshi]] eta [[Tokugawa Ieyasu]] Nagoia inguruan egoitza zuten gerra jaun boteretsuak izan ziren. 1610 urtean Tokugawa Ieyasuk Owari probintziako hiriburua zen Kiyosu estrategikoki baliotsuagoa zen toki batetara mugitu zuten, zazpi kilometrotara, eta orduan sortu zen Nagoia.
[[Nagoiako gaztelua]] bera Kiyosuko gazteluko harriak erabiliz eraiki zuten eta garai hartan 60.000 biztanle zituen Kiyosu herri osoa mugitu zuten bertara, bai eta tenplu, santutegi eta gainerako eraikin garrantzitsuak ere. Garai hartan [[Atsuta santutegia]]ren inguruan [[Tōkaidō]] errepideko posta ezarri zuten eta santutegia eta gazteluaren arteko lurretan planifikatu zen Nagoia hiria.
Hurrengo mendeetan eskualdeko industriagunea bihurtu zen. Bereziki ezagunak ziren keramika lantzen zuten herrixkak eta baita ere [[Okazaki (Aichi)|Okazaki]] herria, [[Tokugawa shogunerria|shogunerrian]] polbora ekoizten zen toki bakanetakoa zena. Kotoigintza ere garatu zen.
Meiji berrezarkuntzaren ondoren Nagoia 1889ko urriaren 1ean eratu zen eta 1956an hiri estatusa hartu zuen. Aurrez [[Bigarren Mundu Gerra]]n hegazkin estatubatuarrek bonbaketak egin zituzten 1942 eta 1945ean, beren helburu nagusiak gaztelua eta industriagunea izan ziren. Garai hartan Nagoiak milioi eta erdi biztanle zituen (Japoniako hirugarren hiria zen) eta hegazkingintza industria handia zuen, hiritarren laurdenak bertan lan egiten zuela esaten da.
== Geografia ==
Nagoia [[Nōbi lautada]]n kokaturik dago, [[Iseko Badia]]ren iparraldeko ertzean. Kiso ibaia eta Shōnai ibaia bertan itsasoratzen dira eta hauetaz gain Haori ibaia ere badago, izatez gizakiak eginiko ubidea duena. Ibai hauek itsasoa eta barneko lurren arteko merkataritzarako erabili izan dira.
== Klima ==
196 ⟶ 185 lerroa:
</div>
==
[[Fitxategi:Nagoya Wards.png|thumb|left]]
Nagoyak 16 auzo (''ku'') ditu:
* Atsuta-ku
* Chikusa-ku
* Higashi-ku
* Kita-ku
* Meito-ku
* Midori-ku
* Minami-ku
* Minato-ku
* Mizuho-ku
* Moriyama-ku
* Naka-ku
* Nakagawa-ku
* Nakamura-ku
* Nishi-ku
* Shōwa-ku
* Tempaku-ku
== Ekonomia eta azpiegiturak ==
[[Automobilgintza]] industriaren Japoniako hiriburua da.
Nagoiak bi aireportu ditu: Komaki, nagusiki Japonia barruan bidaiatzeko, eta Chubu ([[2005]]ean eraikia), nazioarteko bidaietarako.
== Ondasun nabarmenak ==
* [[Nagoiako gaztelua]]: 1612an eraiki zen. Bigarren Mundu Gerrako bonbaketen ondorioz erre egin zen eta 1959an berriztu zuten.
* [[Atsuta santutegia]]: Japoniako santutegi garrantzitsuenetakoa da. 70 jaialditik gora ospatzen dira urtean.
* [[Ōsu Kannon]] tenplua.
* [[Tokugawa arte museoa]].
* Noritake zeramika lantegia.
* Nagoiako kaia.
* Nagoiako akuariuma.
* Higashiyamako zoologikoa eta lorategi botanikoak.
* Industria eta Teknologiaren omenezko Toyota museoa.
* Etxeorratzak: [[Midland Square dorrea]], [[JR Central dorreak (Nagoia)|JR Central dorreak]], [[Mode Gakuen Spiral Towers]] eta [[Nagoya Lucent Tower]].
* [[Nagoya TV Tower]].
== Iruditegia ==
<gallery>
Irudi:Nagoya Castle Tower in Spring.jpg|[[Nagoiako gaztelua]].
Irudi:Atsuta Shrine 11.jpg|[[Atsuta santutegia]].
Irudi:Osu Kannon 2.jpg|[[Ōsu Kannon]] tenplua.
Irudi:Tokugawa Museum 1.JPG|[[Tokugawa arte museoa]].
Irudi:Noritake2.JPG|Noritake zeramika.
Irudi:Nagoya Port Aichi pref Japan01s8.jpg|Nagoiako kaia.
Irudi:Nagoya Port Aquarium 01.JPG|Nagoiako kaiko akuariuma.
Irudi:Higashiyama botanical gardens-01.jpg|Higashiyamako zoologikoa eta lorategi botanikoak.
Irudi:Toyota Commemorative Museum of Industry and Technology - Textile Machinery Pavilion.jpg|Industria eta Teknologiaren omenezko Toyota museoa.
Irudi:Midland Square-1.JPG|[[Midland Square dorrea]].
Irudi:JR Central Towers01.JPG|[[JR Central dorreak (Nagoia)|JR Central dorreak]].
Irudi:Mode Spiral Towers in Nagoya02.JPG|[[Mode Gakuen Spiral Towers]].
Irudi:Nagoya Lucenttower001.JPG|[[Nagoya Lucent Tower]].
Irudi:Nagoya Terebi-tō.JPG|[[Nagoya TV Tower]].
</gallery>
== Nazioarteko harremanak ==
=== Hiri senidetuak ===
* {{herria|AEB|Los Angeles}}
* {{herria|Txina|Nanjing}}
* {{herria|Australia|Sydney}}
* {{herria|Italia|Turin}}
* {{herria|Mexiko|Mexiko Hiria}}
* {{herria|Mexiko|Cuautla de Morelos}}
===
* {{herria|AEB|Los Angeles}}
* {{herria|Australia|Fremantle}}
* {{herria|AEB|Baltimore}}
* {{herria|Belgika|Anberes}}
* {{herria|Txina|Shanghai}}
* {{herria|Australia|Sydney}}
== Erreferentziak ==
| |||