Igaraba arrunt: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
6. lerroa:
| authority = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758.
}}
'''Igaraba''' (''Lutra lutra'' L.) [[mustelido]]en familiako [[ugaztun]]a da. Hainbat igaraba mota dago [[Europa]]n zein [[Asia]]n. Mustelidoen artean, handienetakoa eta deigarrienetakoa da. BereHaren berezitasuna inguruarekiko duen moldaera itzelean datza, eta moldaera hauhori dela medio, urarekiko eta honenhorren baldintza jakin batzuekiko erabat dependenteamenpeko da. Azken urteetan, bai Euskal Herrian nahiz beste leku askotan, izugarri eraldatu da berezaio habitata giza-jarduerajarduerak desberdinekindirela kausa (ibaien [[kanal]]izazioa, eraikitako ur-obrak, erriberako landarediaren suntsipena…); honegatikhorregatik, eta bereharen larruaren balio altuagatik jasandako jazarpenaren ondorioz halaber, leku askotatikaskotan desagertugaldu da eta beste askotan erabat murriztuta geratu da igarabaespeziea.
 
== Ezaugarriak ==
[[Fitxategi:Otter in Southwold.jpg|thumb|left|250px]]
 
Gorputz luzanga du, eta [[gorputz-adar]]rak motzak eta sendoak proportzioan. Burua zabala eta zapalduazapala du, lepoa ez du bereizia, eta muturra biribildua eta ukimenarekiko sentikorrak diren bibrisa ugariz hornitua (muturrean, ahoan eta barailan); hauekhoriek begietan eta besaurreetan ere ageri dira. Belarri oso txikiak ditu, ile azpian ia ezkutatuak. Buztana zabala eta zapaldua da oinarrian, eta zorrotz samarra muturrean. Oinazpi biluziak ditu. Bost hatzak mintz interdigital batez elkartuak ditu aurreko eta atzeko oinetan<ref name=RuizOlmo>Ruiz-Olmo, 2007</ref>.
 
Ilea oso motza, konpaktua, kolore lustreduna du ilaun trinko eta motza ezkutatuz. Kolorea arrea edo kanela kolorekoa du, grisera pasatuz azpialdean, eta argiagoa, ia zuria, [[papar]] aldean. Kumeen ilajea helduena baino ilunagoa da<ref name=RuizOlmo/>.
25. lerroa:
=== Igabara arrunta Euskal Herrian ===
 
Igabara arrunta egon badago Euskal Herrian, nahiz eta bere kopurua txikia den eta asko murriztu dela azken hamarkadetan, bereziki 1970ko1970eko hamarkadatik. Populaziorik handienak Nafarroa Garaian daude. Oso datu gutxi dago euskalEuskal Herriko igarabaren populazioei buruzpopulazioez, baina jakin jakiten da oso txikiak direla. Bizkaian ez dago<ref>Hernando et al, 2004</ref>.; Araban, [[Bayas]] eta [[Zadorra]] ibaietan aurki daiteke eta,; Nafarroan, [[Aragoi (ibaia)|Aragoi]] eta [[Ega]] ibaietan<ref>Elosegi, 1999</ref>.; eta Gipuzkoan, aldiz, [[Bidasoa]] ibaian soilik dago<ref>Estonba, 1993</ref>.
 
== Habitata ==
[[Fitxategi:Empreintes de loutres.jpg|thumb|upright=0.75|right|Arrastoa ibai ertzean]]
 
Igaraba [[ekosistema urtar]]retako espeziea da, eta kostatik goi-mendietaraino banatzen da. Habitat naturalen artean ibaiak, arroak, [[aintzira]]k, [[padura]]k eta uraren presentziadun ia edozein leku erabiltzen ditu. Ondorioz, [[urtegi]]etan ere ager daitezke, eta baita [[ubide]]tan, putzuetan, golf-zelaitako lakuetan eta beste ingurune artifizial askotan ere. Urtegiak, eta ibai eta arroak konbinatzen ditu, lehenengoan janaria eskuratuzeskuratzeko eta besteetan, ezkutalekua. BereHaren habitat-hautaketari buruzko ikerketek faktore garrantzitsuenak elikagaien eskuragarritasuna (horretarako uraren presentzia) eta ezkutalekuen presentzia direla esaten dute. Landarediaren presentzia ez da beharrezkoa ezkutaleku askoko ingurutaninguruetan edo harrapakinen presentzia mugatzen ez duenean,; bestalde, ezkutaleku gutxiko ingurunetan landaredi-estaldura dentsoa oso garrantzitsua da igarabarentzat. Inguru itsastarretan berriz beharrezkoa izango da ibai edo arroren baten bokalearen presentzia gorputzetik gesala garbitu ahal izateko (Ruiz-Olmo, 2007).
Igaraba inoiz goi-mendietan bizi daitekeda baina arraroa da 1500-1800 m-tik gora bizitzen eta 800-1000 m-tik gora ugaltzen aurkitzea. Kumeak beren kabuz ibiltzeko gai direnean eta gorago elikagaiak eskuragarriago badira egingo dute ugaltzeko mugatik gora. Altitude handietan, igarabaren presentzia azaltzen duten faktoreak ondorengoak dira: elikagai ugari egotea, uretara sartzea eragozten duen izotzik ez egotea eta oztopo handiak ez egotea ([[ur-jauzi]]ak, [[presa]]k arroiletan...) (Ruiz-Olmo, 2007). Igarabak gehiago agertzen dira altitude horietan anfibioak ugaltzen diren garaian<ref>Lizana eta Perez-Mellado, 1990</ref>.
 
== Elikadura ==