17:23, 24 martxoa 2014ko berrikusketa aldatu Josu (eztabaida \| ekarpenak) 12.288 edits Orrialde berria: thumb\|Zekale-ainoak kutsatutako zekalea '''Ergotismoa''', "''San Antonen sua''" izenez ere ezagutua, jan...		18:28, 24 martxoa 2014ko berrikusketa aldatu desegin Xabier Armendaritz (eztabaida \| ekarpenak) Burokratak, Interfazeko administratzaileak, Administratzaileak 85.301 edits tNo edit summary Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: [[Fitxategi:Rogge moederkoren Claviceps purpurea on Secale cereale.jpg\|thumb\|Zekale-ainoak kutsatutako zekalea]] '''Ergotismoa''', "jendartean ''San Antonen sua''" izenez ere ~~ezagutua~~ezaguna, janari intoxikazioa da, [[mikotoxina\|mikotoxinez]] kutsatutako [[zekale]]a ~~jaterakoan~~jatean harrapatzen dena. Mikotoxinak [[onddo]]ek sortutako toxinak dira, eta ergotismoa sortzen duena [[ergotamina]] izenekoa da. [[Onddo]] kaltegarri batek, zekale-ainoak (''[[Claviceps purpurea]]'') mikotoxina hori ekoizten du zekalea ~~kutsatzerakoan~~kutsatzean. ~~Hainbat kasutan~~Zenbaitetan, zekaleaz gain, zekale-ainoak [[gari]]a eta [[garagar]]ra ere kutsa ditzake. [[Erdi Aroa]]n zekalearen irina asko erabiltzen zen ogia egiteko. Horregatik, garai hartan oso ohikoa zen ergotismoa, zekale lizundua eta kutsatua sarritan ogiaren lehengaia baitzen. Izurrite latzak eragin zituen ergotismoak Erdi Aroko Europan, eta gaitzak jotako gaixoak artatzeko ospitale bereziak sortu ziren, San Antonioren fraideen zaintzapean. Hortik datorkio gaitzari bere herri-izena (San Antonen sua). Ergotaminak antza handia du azido lisergikoarekin ([[LSD]]). Bi substantzia horien egitura molekularra oso antzekoa da. Horrenbestez, ergotismoak ~~-LSDaren~~—LSDaren ~~antzera-~~antzera— haluzinazio biziak eragiten ditu gaixoarengan, eta baita beste asaldura psikikoak ere. Horretaz gain, gorputz-adarretako [[gangrena]] mingarria ere sortzen du, asaldura baskularrak eragiten dituelako (hotza, hasieran, eta erremina ~~-geroago-~~—geroago— agertzen ~~agertuz~~da gorputz-adar gehienetan). Gaitza baztertu egin da Europa aldetik, baina noizean behin kasu berriak agertzen dira [[Hirugarren mundu]]ko herrialdeetan.

Ergotismo: berrikuspenen arteko aldeak