Ariel Sharon: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
30. lerroa:
}}
'''Ariel Sharon''' ({{lang-he|אֲרִיאֵל שָׁרוֹן}}, {{lang-ar |أرئيل شارون}}, ''{{transl |ar|ALA|Ariʼēl Sharōn}}''; Kfar Malal, [[1928]]ko [[otsailaren 27]]a - [[Tel Aviv]], [[2014]]ko [[urtarrilaren 11]]a) [[israel]]dar politikari eta militarra izan zen. [[Israelgo Lehen Ministroen zerrenda|Lehen Ministroa]] izan zen [[2001]]eko martxotik [[2006]]ko apirilera arte, nahiz eta [[2006]]ko [[urtarrilaren 4]]tik aurrera, [[Ehud Olmert]] Lehen Ministrordeak postua hartu zuen, Sharonek [[Istripu zerebrobaskular|odol isuri]] handia izan zuelako. Handik aurrera, [[Koma (egoera)|koman]] egon zen, 2014ko urtarrilean hil zen arte<ref>[http://www.eitb.com/eu/albisteak/mundua/osoa/1896510/ariel-sharon-heriotza--israeleko-ministro-ohia-hil-da/ Sharonen hilkapera eguerdian zabalduko dute Israelgo Parlamentuan] Eitb.com</ref>.
Bere ibilbide politiko luzean zehar, bai Israelen bai kanpoan polemikak piztu zituen. Israelen segurtasuna ahuldu gabe bakea lortzen ahalegintzen zen lidertzat jotzen zuten aldekoek. Israeldar askoren iritziz, borroka latzetan herrialdea defendatu zuenetakoa zen. Palestinar frankorentzat, berriz, 1982an [[Beirut]] inguratu zuen ''odolzalea'' eta [[Sabra eta Xatila sarraskia]]ren erantzulea zen<ref name=bbc>[http://www.bbc.co.uk/mundo/noticias/2014/01/140102_ariel_sharon_obituario_amv.shtml Ariel Sharon, la vida de un controversial guerrero israelí] BBC Mundo. Bbc.co.uk</ref>.
== Biografia laburra ==
[[1948]]an eratu zenetik, Israelgo armadako komandantea izan zen. [[1953]]ean [[101 unitatea]] sortu zuen, palestindar [[fedajin]]en aurkako errepresalia operazioak egiteko. [[Suezko krisialdia]]n (1956-1957), [[Sei Eguneko Gerra]]n (1967) eta [[Yom Kippur Gerra]]n (1973) parte hartu zuen. [[1982]]an, [[Menahem Begin]]en gobernuko Defentsa ministroa zela, [[Libano]]ko inbasioa zuzendu zuen. 1982ko irailean geratutako [[Sabra eta Xatila sarraskia]]ren ardura izatea leporatu zitzaion<ref>David ALANDETE: [http://internacional.elpais.com/internacional/2014/01/01/actualidad/1388614591_303527.html Ariel Sharon, el fiero general que se convirtió en pragmático político] Internacional.elpais.com</ref>. 1983an, [[Kahan komisioa]]k "zeharka" eta "pertsonalki" erantzulea zela ebatzi zuen, nahita axolagabe jokatu baitzuen. Ondorioz, Defentsa ministro kargua utzi zuen. Nolanahi ere, [[Likud]] alderdiaren barnean politiko nabaria izanik, hurrengo kabineteetan ministro izaten jarraitu zuen.
[[1999]]an, [[Benjamin Netanyahu]]ren porrotaren ostean, alderdiburu izendatu zuten. [[2000]]eko irailean [[Meskiten Zelaigunea|Meskiten Zelaigunera]] egin zuen bisitak [[Bigarren Intifada]] eragin zuen. [[2001]]ean lehen ministro hautatu zuten. Kargua hartu ondoan [[Zisjordania]]ko mugako harresia eraikitzen hasi zen, nazioarteko komunitatearen kritikei jaramonik egin gabe. Baina [[Gazako zerrenda]]tik erretiratzeko plana aurkeztu zuenean, alderdikide ugarik kritikatu eta Israel saldu izana leporatu zioten. Azkenean, [[2005]]eko azaroan Sharonek Likud alderdia utzi eta [[Kadima]] izenekoa sortu zuen. [[2006]]ko urtarrilean, [[istripu zerebrobaskular]] larria izan zuen, eta koma egoeran gelditu zen<ref name=bbc></ref>. Alderdi berriak, [[Ehud Olmert]] buru zuela, 2006ko hauteskundeak irabazi zituen.
Ariel Sharon [[Tel Aviv]]en hil zen, 2014ko urtarrilaren 11n.
== Erreferentziak ==
| |||