Geometria: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Amanu (eztabaida | ekarpenak)
Amanu (eztabaida | ekarpenak)
18. lerroa:
[[XVII. mendea]]n geometriaren esparruan bi garapen handi egon ziren. Lehenengoa, eta garrantzitsuena, geometria analitikoaren sorrera izan zen, hau da [[ekuazio]] eta [[koordenatu sistema]] batekin ebatzi zitekeen geometria. [[Rene Descartes]] ([[1596]]-[[1650]]) eta [[Pierre de Fermat]] ([[1601]]-[[1665]]) izan ziren alor hauen garatzaileak eta honekin batera [[fisika]]n erabiltzen den [[kalkulu]]aren garapena etorri zen. Bigarren garapen handiena [[Girard Desargues]]ek ([[1591]]-[[1661]]) eginiko [[geometria proiektibo]]aren azterketa izan zen. Geometria mota honek ez du neurketa erabiltzen, puntuen arteko lerrokatzea nolakoa den aztertzen du.
 
[[XIX. mendea]]n bi garapen handi egon ziren eta geometriaren aurretikolehenagoko logika osoa hankaz- gora jarri zuten. Lehenengoa Geometria ez-euklidearraren garapena izan zen, [[Nikolay Ivanovich Lobachevsky|Lobachevsky]], [[Janos Bolyai|Bolyai]] eta [[Carl Friedrich Gauss|Gaussen]] esku. Bigarrena [[simetria]]ren formulazioa izan zen, [[Erlangen Programa]]ko [[Felix Klein]]en esku. Garai honetako bi geometra garrantzitsu [[Bernhard Riemann]] eta [[Henri Poincare]] izan ziren. Lehenengoa [[analisi matematiko]]aren bitarteabitartez [[Riemannen gainazal]]ak aztertu zituen eta bigarrenak [[topologia aljebraiko]]a garatu zuen.
 
Aldaketa guzti hauen guztien ondorioz geometriak aztertzen zuen ''espazio'' kontzeptua oso aberatsa eta anitzañabarra bilakatu zen. Geometria tradizionala gaur egun [[espazio homogeneo]]ren geometriaaren gisageometriatzat ikustenhartzen da, hau da, hainbeste simetria dutendute espazioak ezen puntu batetik bestera begiratuta berdinak diruditen.
 
== Zer da geometria? ==