Gaelikoak: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
No edit summary |
||
1. lerroa:
'''Gaelikoak''''', '''''goidelikoak, gaelak '''edo '''goidelak '''([[Ingelesa|Ingelesez]] eta [[Frantsesa|Frantsesez]] ''Gaels ''edo ''Goidels'') [[Irlanda]]ko, [[Eskozia|Eskoziako]] eta [[Man|Man]] uharteko [[zeltiar]] herriei eta euren hizkuntzen hiztunei ematen zaien izena da. Hain zuzen ere, hizkuntza horiek [[Irlandako gaelera]] (irlandera ere deitua), [[Eskoziako gaelera]] eta Man uharteko gaelera ([[manxera]] izenaz ezagunagoa) dira eta [[hizkuntza goidelikoak|hizkuntza goideliko]] delakoen barruan daude. Hizkuntzen multzo hori, berriz, Britainiar Uharteetako [[Zeltiar hizkuntzak|zeltiar hizkuntzetako]] azpitaldeetako bat da; beste adarra [[Britoi hizkuntzak|britoi]] taldeko [[galesera]]k, [[bretainiera]]k, [[kornubiera]]k eta [[kunbriera]]k osatzen dute.
Gaelak Irlanda inbaditu zuten azken herri zeltiarra izan ziren. Tradizionalki, '''Lebor Gabála Érenn '''liburuan ''(Irlandako Konkistaren Liburua) ''agertzen''' '''diren [[milesiarrak]] gaelikoak sinbolizatzen zituztela uste izan da baina zenbait ikerlariren ustez baliteke liburu horretan agertzen diren [[Tuatha Dé Danann]] delakoak izatea benetazko gaelak, liburu hori idatzi zuten monje kristauek, antipagano sutsuak izan arren, haien aldeko jarrera azaldu baitzuten bertan behin eta berriz, gerora milesiarrekin egingo zuten bezalaxe. Hori hala balitz, orduan milesiarrek gaeliko kristautuak sinbolizatuko lituzkete, edonola ere, ez dago ezer garbirik eta ezin da ahaztu "Lebor Gabála Érenn" printzipioz historia liburu bat ez baino mito liburu bat dela.<ref>RANELAGH, John O'Beirne: ''A short history of Ireland''. Cambridge: Cambridge University Press, 1994. 19. orria. [Helbide honetan ikus daiteke: http://books.google.es/books?id=xfx0VGIXiPYC&pg=PA22&hl=es&source=gbs_toc_r&cad=4#v=onepage&q=milesians&f=false]</ref>
[[Erromatar Inperioa|Erromatarrek]] eta [[Antzinako Grezia|greziarrek]] Irlandari [[Hibernia]] deitu zioten eta ''Hiberni ''bertako biztanleei, hots, gaelei. IV. mendetik aurrera ordea [[Britania]] erromatarra erasotzen zuten gerlari gaelei [[Eskotoak|eskoto]] deitzen hasi ziren idazle erromatarrak (zeinak nonbait "lapurrak" edo "legez kanpokoak" esan nahi duen) eta azkenerako hitz hori gael guztiak izendatzeko erabiliko zen.
| |||