Joan II.a Aragoikoa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
1. lerroa:
{{Agintari infotaula
[[Fitxategi:Chuan II d'Aragón.jpg|thumb|right|250px|Joanes II.a]]
| trataera =
'''Joanes II.a''' ([[Medina del Campo]], [[Gaztela]], [[1397]]ko [[ekainaren 29]]a - [[Bartzelona]], [[1479]]ko [[urtarrilaren 20]]a) [[Nafarroako erregeen zerrenda|Nafarroako]] (1425-1479), [[Aragoiko erregeen zerrenda|Aragoiko]] (1458-1479) eta [[Sizilia]]ko (1458-1479) erregea izan zen.
| izena = Joanes II.a Aragoikoa
| irudia = Chuan II d'Aragón.jpg
| tamaina = 200px
| irudioina =
| armarria = Royal Arms of Navarre (1425-1479).svg
| kargua = [[Nafarroako errege-erreginen zerrenda|Nafarroako erregina]]<br>''[[de facto]]''
| hasiera = [[1425]]
| bukaera = [[1479]]
| aurrekoa = [[Karlos III.a Nafarroakoa]]
| ondorengoa = [[Leonor I.a Nafarroakoa]]
| armarria2 = Arms Aragon-Sicily (Template).svg
| kargua2 = [[Aragoiko erregeen zerrenda|Aragoiko]], [[Valentziako Erresuma|Valentziako]], [[Mallorcako Erresuma|Mallorcako]], [[Sardiniako Erresuma|Sardinia eta Korsikako]] eta [[Siziliako Erresuma|Siziliako erregea]]
| hasiera2 = [[1458]]
| bukaera2 = [[1479]]
| aurrekoa2 = [[Alfontso V.a Aragoikoa]]
| ondorengoa2 = [[Fernando II.a Aragoikoa]]
| jaiodata = [[1398]]ko [[ekainaren 29]]a
| jaiolekua = [[Medina del Campo]], [[Gaztelako Erresuma]]
| hildata = [[1479]]ko [[urtarrilaren 20]]a {{adina|1479|01|20|1398|06|29}}
| hillekua = [[Bartzelona]], [[Aragoiko Erresuma]]
| alderdia =
| afiliazioak =
| ezkontidea = [[Blanka I.a Nafarroakoa]]<br />[[Joana Enrikez]]
| lanbidea =
| senideak = Aita: [[Fernando I.a Aragoikoa]]<br />Ama: [[Leonor Alburquerquekoa]]
| seme-alabak =
| egoitza =
| dirutza =
| erlijioa = [[Katolizismo]]a
| sinadura =
| web =
| oharrak =
}}
 
'''Joanes II.a''' ([[Medina del Campo]], [[Gaztela]], [[13971398]]ko [[ekainaren 29]]a - [[Bartzelona]], [[1479]]ko [[urtarrilaren 20]]a) [[Nafarroako erregeen zerrenda|Nafarroako]] (1425-1479), [[Aragoiko erregeen zerrenda|Aragoiko]] (1458-1479) eta [[Sizilia]]ko (1458-1479) erregea izan zen.
 
== Historia ==
[[Fernando I.a Aragoikoa]]ren semea, [[1415]]-[[1416]] bitartean aita [[Sizilia]] eta [[Sardinia]]ko gobernuan ordezkatu zuen. [[Aragoi]]ra itzulita, [[Alfontso V.a Aragoikoa|Alfontso V.]] anaiari lagundu zion [[AlvaroÁlvaro de Luna]] [[Gaztelako Joan II.a Gaztelakoa]]ren aholkulariarekin izandako tirabirei aurre egiten.
 
[[1419]]an [[Blanka I.a Nafarroakoa|Blankarekin]], [[Karlos III.a Nafarroakoa]]ren alabarekin, ezkondu zen, zein [[1402]]-[[1409]] bitartean [[Martin I.a Siziliakoa]]rekin ezkonduta egon zen. Karlos III.aren heriotzarekin ([[1425]]), [[Nafarroa]]ko koroa Blanka I.arengana eta Joanes II.arengana igaro zen. Nolanahi ere, [[Nafarroako Erresuma]]ko kontuetatik urrun aritu zen Joanes, emazteak gobernatu baitzuen. Aragoiko gorabeherek gehiago kezkatzen zuten Joanes, eta, esaterako, Alfontso V.ari [[Napoli]]ren porrot egindako konkistan lagundu zion ([[1435]]). Berriro Gaztelaren aurkako borrokan, [[1445]]ean garaiturik atera zen, eta, honela Gaztelako aferetan Aragoiko eragina amaitu zen.
9 ⟶ 44 lerroa:
Blanka [[1441]]ean hil zen. Legezko erregetza titulua [[Karlos Bianako Printzea|Karlos semeari]] zegokion, baina testamentuan Blankak jaraunspen hori Joanesek berretsi zezan eskatu zuen. Joanesek ez zuen baiezkoa eman, eta semearentzat ordezkaritza (''lotinant'' titulua) baino ez zion utzi. Gainera, [[1444]]an berriz ezkondu zen [[Joana Enrikez]]ekin, Blankaren testamentua urratuz.
 
Karlosen nahigabeak eta erresumako nobleziaren zatiketak gerra zibila eragin zuten. Nafarroako noblezia bi zatitan bereizi zen, [[Beaumondarrak|Beaumondarrek]] Karlosen alde egin zuten, eta [[AgramondarAgaramontar]]rak Joanesekin lerrotu ziren. [[Nafarroako Gerra Zibila|Borroka horretan]] Joanes II.ak [[1452]]an Karlos atzeman zuen [[Oibar]]ren. Oinordegabetuta, [[Lleida]]ko Gorteek eskatuta Karlos askatu zuten. Erbesteratuta, Napolira joan zen Alfontso V.a osabaren babespera.
 
Alfontso V.ak, [[1454]]an, Joanes II.a Aragoiko Koroako oinordekoa izendatu zuen. Lau urte geroago, Alfontso V.a hil zen. Horrenbestez, Joanes II.ak Aragoiko koroa jaso zuen, nahiz eta Karlos semeari Kataluniako gobernua uztera behartu zuten. Lleidan bilduta [[1460]]an, Gorteek semea eska zezan eskatu zioten Joanes II.ari. Hurrengo urtean, [[Vilafranca del Penedès]]ko kapitulazioaren bidez, Katalunian sartzea debekatu zioten, eta boterea murriztu ere egin zioten.
78 ⟶ 113 lerroa:
{{Nafarroako errege-erreginen aurkibidea}}
 
[[Kategoria:Aragoiko errege-erreginak]]
[[Kategoria:Nafarroako errege-erreginak]]
[[Kategoria:Trastamara leinua]]
[[Kategoria:1397ko jaiotzak]]
[[Kategoria:1479ko heriotzak]]
[[Kategoria:Siziliako errege-erreginak]]
[[Kategoria:Trastamara leinua]]
[[Kategoria:Valladolid probintziako jendea]]
{{bizialdia|1398ko|1479ko|Joanes 2}}