Gabon eguna: berrikuspenen arteko aldeak

'''Gabon eguna''' [[Eguberri]] jaiaren [[bezpera (eguna)|bezpera]] da, [[abenduaren 24]]an. Jatorrian, [[katoliko]] eta [[protestante]]en artean ospatzen da bereziki, biharamuneko Eguberri jaiaren [[liturgia]]-hasiera moduan, '''Gabon gau''' deitzen den ospakizunean. [[Eguberriak]] izeneko jai-garaiako lehen ospakizun handia da. Egun, hasierako ospakizunaren esanahia gainditu eta, erlijiofededunak kutsurikez gabediren familietan ere ospatzen da, familia giroangiroko oturuntza baten inguruan ospatu ohi den gaua da, '''Gabon gau''' deitzen den ospakizuneangehienetan. Hainbat herrialdeetan, protestanteetan batez ere, oparien hartu emana ere burutu ohi da.<ref>Forbes, Bruce David, ''Christmas: a candid history'', University of California Press, 2007, ISBN 0-520-25104-0, pp. 68–79.</ref> Gaur egun, jada, izaera kulturaleko festa kontsideratzen da, familia [[ateo]] ugarik ere ospatzen baitute. [[Jehovaren Lekukoak|Jehovaren Lekukoek]] ohitura paganoa dela diote eta ez dute ospatzen.

[[Euskal Herria]]n, [[Kixmi]]ren jaiotza eta [[Olentzero]]ren jatorria [[euskal mitologia]]ko kondaira garrantzitsuenetako bat da. Bertan [[jentil]]ek, [[Kixmi]] eta [[Olentzero]]k parte hartzen dute. Kondaira honek [[Olentzero]]renOlentzeroren jatorria azaltzen digu, bai eta [[paganismo|euskal paganismoaren]] amaieraren hasiera eta [[kristautasun]]aren etorreraren berri eman ere. Tradizio batzuetan, bizirik iraun duen azken [[jentil]]a da, [[basajaun]]ekin eta [[basandere]]rekin batera. Gaur egun, [[abenduaren 24]]ko gauean ospatu ohi da [[Olentzero]]ren etorrera; hala ere, [[Otsagabia]]n [[abenduaren 27]]an ospatzen da.

Azken hamarkada hauetan, beste herrialde batzuetan [[Bizarzuri]]ri eta [[Hiru Erregeak|Hiru Erregeei]] eman zaien egitekoa hartu du [[Olentzero]]k [[Euskal Herria]]n: umeeihaurrei Eguberriko opariak banatzea, alegia. Leku batzuetan, [[abenduaren 24]]a baino lehen, Olentzero haurren gutunak jasotzen hasi da, Hiru Erregeek egiten duten bezalaxe. Olentzero pipa-erretzailea, abarkaduna eta jale eta edale porrokatua, ez dator bat eguberrietako atzerritar pertsonaien ''txintxo'' itxurarekin, eta dendari batzuek Olentzero abstemio eta dotoreagoak jarri dituzte, [[Mendebaldea (kultura)|Mendebaldean]] nagusitu diren kanonei jarraituz. Toki askotan, oraindik ere lastoz edo kartoiz egindako panpina etxez etxe eramaten da, diru eskean.