Burdinola: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t 79.156.122.248 wikilariaren aldaketak ezabatuz, TheklanBot wikilariaren azken bertsiora itzularazi da. |
→Historia: Egokitzapena egin da haizeolen gaian |
||
11. lerroa:
== Historia ==
Lehenengo burdinolak mendietan kokaturik zeuden , bertan burdin minerala eta, egurrikatza egiteko beharrezkoa zen , egurra zeudelako . ''Haizeola'' edo ''agorrola'' (lehorreko olak) izena hartzen zuten eta mendian eraikitzen ziren harrizko labeak ziren.
Lehenengo burdinolak mendietan kokaturik zeuden eta haizearen indarra erabiltzen zuten burdina lantzeko (''haizeolak'') eta [[XIV. mende]]an hasi zen uraren indarra erabiltzen, mendietatik ibai-ertzeetara mugituz burdinolak. Burdinolen urrezko garaia XVI. mendean izan zen, ontzigintza zibil eta militarraren beharrek eraginda, baina XVII. mendean euren gainbehera hasi zen, ingeles eta suediarren teknologia aurreratuagoei aurre egin ezin zietela. Beste leku batzuetan, inguruko basoen gehiegizko ustiaketak eraman zituen burdinolak desagertzera, basoekin batera burdinolek erabiltzen zuten erregaia ([[zur]]a) desagertu zelako. Dena den, azken burdinolek XIX. mendera arte iraun zuten.▼
Egurrikatzaren errekuntza egokia egiteko airearen injekzioa modu ezberdinetan egiten zen ( labearen berezko "tiroa" , hauspoak erabiliz edota tokiko haizea barnealdera bideratuz ). Garai hontako aztarna gutxi aurkitzen da Euskalerrian, euri eta haizearen erasginean dauden tokitan eraiki zirenez, hormak behera erori eta desagertu direlako gehienak.
▲
== Monumentu izendaturiko burdinolak ==
| |||