Kronikagile: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Amanu (eztabaida | ekarpenak)
Amanu (eztabaida | ekarpenak)
4. lerroa:
[[Kazetaritza]] modernoa sortu eta [[kronika]] [[kazetaritza genero]] bezala sistematizatu baino lehen, kronikagilea gertakari historiko garrantzitsuak kontatzen zituena zen; historialariaren paretsukoa. [[Kantu epiko]]en egileak ez bezala, historialari eta kronikagileek egia kontatzeko borondatea zuten Antzinatetik. [[Aro Moderno]]an jakintzat ematen zen kronikagileak gertakariak eta ohiturak lekukotzen zituela, eta honegatik praktikan historia orokorrak egiten zituztenetatik bereiziak ziren (adibidez, [[Juan de Mariana]], ''Historia de España'' ospetsuaren egilea, 1591-1601), nahiz eta batzuetan ez zen horrelako bereizketarik egiten. Erdi Aroan [[Asturiasko Erresuma|Asturias]], [[Leongo Erresuma|Leon]] eta [[Gaztelako Erresuma|Gaztela]]ko erresuma kristauek kronika tradizio bat sustatu zuten, [[Errekonkista]] zuritzeko eta erregearen boterea bermatzeko: [[Kronika Mozarabiarra|Mozarabiarra]], [[Albeldako Kronika|Albeldakoa]], [[Silosko Kronika|Siloskoa]], [[Donemiliagako Kronika|Donemiliagakoa]], [[Espainiako Kronika Orokorra]], etab.), [[Alfonso X.a]] ''Jakituna''ren ''[[Estoria de España]]'' eta ''Grande e General Estoria'' (XIII. mendea), eta abar.
 
Kronikagile zaharretako batzuk euskaldunak izan ziren, hala nola [[Pedro López de Ayala]] (1332-1407), [[Esteban Garibai]] (1533-1599), etab. Gure artean ezaguna da, halaber, [[Ibarguen-Cachopin kronika]], zatika bakarrik gordea, [[Julen Arriolabengoa]]k bere tesian aztertu eta argitaratueditatu duena (2006) <ref> [[Julen Arriolabengoa]] (2008), ''Euskara Ibarguen-Cachopin kronikan'' BBK Euskaltzaindia</ref>. Egin zituzten kroniketan Euskal Herria eta euskarari buruzko hainbat berri daude bilduta, inoiz euskarazkoak ere bai.
 
== Indietako kronikagileak ==