Ozeano: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robotak {{Commonskat}} gehitu du. Txantiloiak commons:category:Oceans lotu du, Wikidataren arabera.
No edit summary
1. lerroa:
[[File:Clouds over the Atlantic Ocean.jpg|thumb|275px|[[Ozeano Atlantikoa]]ren gainazala, Lurraren muga-geruza eta [[troposfera]]ren arteko elkargunea.]]
[[File:Panoramique depuis les rochers de Parlementia du Samedi 2 Mars 2007.jpg|thumb|275px|[[Olatu]]ak ozeano [[itsasertz|ertzean]] ([[Getaria (Lapurdi)|Getaria]], Lapurdi).]]
'''OzeanoOzeanoa''' ([[Grezieragreziera]]ko ''okeanos''etik dator;izenetik eratorria) [[Lur]]ranrean [[ur]]ak betetzen duen eremuari deitzeko erabilitako hitzaeremua da. Lurreko azaleraren %71a 71 eta [[hidrosfera]] azaleraren % 97,2 betetzen du, eta euren azaleraren batez besteko sakonerabeste 3000 [[metro]] ingurukoainguruko da.sakonera Itsasoek edo ozeanoek [[hidrosfera]]ren eremuaren %97,2 hartzen dutedu.
 
Ozeano hau, beste bost ozeanoetan banatzenbanatuta dadago, nahiz eta historian hainbat banaketa izan diren, historian zeharozeano (1bat, 3hiru, 4lau edo 5)bost daudela hartuta. LurrekoGaur ozeanoakegun, [[HidrografiaNazioarteko ErakundeHidrografia InternazionalaErakundea]]renk arabera ([[2000]]. urtean hartutakozehaztutakoari erabakia)jarraituz, hauekLurreko diraozeanoak bost direla jotzen da:
* [[Ozeano Barea]]
* [[Ozeano Atlantikoa]]
* [[Indiako ozeanoa]]
* [[HegoOzeano OzeanoaAustrala]]
* [[Ozeano Artikoa]]
 
[[Geologia|Geologikoki]] ozeano bat urez estalitako [[lurrazal ozeaniko]]a duen lur zati bat da.
 
[[Lurra|Lurreko]] ozeanobost guztiekozeanoek 361 milioi km² dute, haien bolumena 1370 milioi km³ da, Etaeta batezbesteko sakonerabatez 3.790 [[metro]]koa dasakon dira. HemenKopuru horietan ez dagodaude sartuta aintzira erraldoiak, hala nola [[Kaspiar itsasoitsasoa]]a bezalako laku erraldoiak. Bertako[[Hidrosfera]] urarenosoaren masa 1.,4 × 10<sup>21</sup> [[kg]] da, hau da [[Lurra]]ren [[masa]]ren %0,023, eta hortik %&nbsp;97 baino gehiago ozeanoko ura da.
 
==Banaketa eta izenak==
19. lerroa:
 
Ozeanoen hedadurak hauek dira:
*Ozeano Bareak 126.872.590 km2km<sup>2</sup>
*AntartiarOzeano ozeanoakAustralak 85.564.530 km2km<sup>2</sup>
*Atlantikoak 58.251.700 km2km<sup>2</sup>
*Indiakoak 42.379.000 km2.km<sup>2</sup>
*Artikoak 14.056-000 km<sup>2</sup>.
 
Dena dela, itsasoakItsasoak ozeanoak baino txikiagoak izaten dira, oro har, eta ozeanoetatik desberdintzen dituen ezaugarria dute kontinente lurrez inguratuak egotea –adibidez, [[Baltiar itsasoaBaltikoa]] eta [[Mediterraneoa]]–; edo itsas uretatik azaleratzen diren [[uharte kate]]ez inguratuak egotea –[[Antillak]] eta [[Japonia]], bezala–kasu–; edota marinelek orientazio eta posiziorako erreferentzia gisa erabili izan dituzten eremuak izatea, eremu jakin hori itsaso gisa bereizteko irizpide fisiko jakinik gabe. Horrela, zilegi dirudi [[Itsaso Gorria]], adibidez, itsasotzat hartzea, baina ezin berdin esan gazua bera [[KaspioKaspiar itsasoa]]z.
[[Ipar poloa]]ren inguruan itsas eremu mugatu bat osatzen dute ozeanoek eta Artiar izotz ozeanoa deitu izan zaio eremu horri askotan; gaur egun, ordea, ur masa hori ez da ozeanotzat hartzen; egokiagotzat hartua da Artiar itsaso izena.
 
Izan ere, hainbat arrazoirengatik badira, ozeanoez gainera, itsas urezko beste eremu batzuk [[itsaso]] esaten zaienak. Itsas urez osaturiko eremu bati itsaso izena emateko arrazoiak ez dira arrazoi zientifikoakkasu gehienetan, aitzitik, itsasoko herrien ohituren edo erabileraren araberakoak baizik.
 
Dena dela, itsasoak ozeanoak baino txikiagoak izaten dira, oro har, eta ozeanoetatik desberdintzen dituen ezaugarria dute kontinente lurrez inguratuak egotea –adibidez, [[Baltiar itsasoa]] eta [[Mediterraneoa]]–; edo itsas uretatik azaleratzen diren [[uharte kate]]ez inguratuak egotea –[[Antillak]] eta [[Japonia]] bezala–; edota marinelek orientazio eta posiziorako erreferentzia gisa erabili izan dituzten eremuak izatea, eremu jakin hori itsaso gisa bereizteko irizpide fisiko jakinik gabe. Horrela, zilegi dirudi [[Itsaso Gorria]], adibidez, itsasotzat hartzea, baina ezin esan gazua bera [[Kaspio itsasoa]]z.
 
==Eragina==