Gari: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robotak {{Commonskat}} gehitu du. Txantiloiak commons:category:Triticum lotu du, Wikidataren arabera.
No edit summary
1. lerroa:
{{taxotaula infotaulaautomatikoa
| genero adituaauthority = [[Carolus Linnaeus|L.]]
| kolorea = lightgreen
|subdivision ranks = Espezieak
| izena = Garia
|subdivision =
| irudia = Wheat_P1210892.jpg
''[[EspeltaTriticum aestivum|T. speltaaestivum]]''<br />
| irudiaren tamaina = 240px
''[[Triticum aethiopicum|T. aethiopicum]]''<br />
| irudiaren testua =
''[[Triticum araraticum|T. araraticum]]''<br />
| erreinua = [[Plant]]ae
''[[Triticum boeoticum|T. boeoticum]]''<br />
| dibisioa = [[Landare loreduna|Magnoliophyta]]
''[[Triticum carthlicum|T. carthlicum]]''<br />
| klasea = [[Liliopsida]]
''[[Triticum compactum|T. compactum]]''<br />
| ordena = [[Poales]]
''[[Triticum dicoccoides|T. dicoccoides]]''<br />
| familia = [[Poaceae]]
''[[Triticum dicoccum|T. dicoccum]]''<br />
| azpifamilia = [[Pooideae]]
''[[EinkornTriticum durum|T. monococcumdurum]]''<br />
| tribua = [[Triticeae]]
''[[Triticum ispahanicum|T. ispahanicum]]''<br />
| generoa = '''''Triticum'''''
''[[Triticum karamyschevii|T. karamyschevii]]''<br />
| genero aditua = [[Carolus Linnaeus|L.]]
''[[Triticum macha|T. macha]]''<br />
| azpibanaketa maila = Espezieak
''[[Triticum militinae|T. militinae]]''<br />
| mailaren azpibanaketa =
''[[GariTriticum arruntmonococcum|T. aestivummonococcum]]''<br />
''[[Triticum polonicum|T. aethiopicumpolonicum]]''<br />
''[[Triticum spelta|T. araraticumspelta]]''<br />
''[[EinkornTriticum sphaerococcum|T. boeoticumsphaerococcum]]''<br />
''[[Triticum timopheevii|T. carthlicumtimopheevii]]''<br />
''[[Triticum turanicum|T. compactumturanicum]]''<br />
''[[EmmerTriticum turgidum|T. dicoccoidesturgidum]]''<br />
''[[EmmerTriticum urartu|T. dicocconurartu]]''<br />
''[[DurumTriticum vavilovii|T. durumvavilovii]]''<br />
''[[Triticum zhukovskyi|T. ispahanicumzhukovskyi]]''<br />}}
''T. karamyschevii''<br />
''T. macha''<br />
''T. militinae''<br />
''[[Einkorn|T. monococcum]]''<br />
''T. polonicum''<br />
''[[Espelta|T. spelta]]''<br />
''[[Gari arrunt|T. sphaerococcum]]''<br />
''T. timopheevii''<br />
''T. turanicum''<br />
''T. turgidum''<br />
''T. urartu''<br />
''T. vavilovii''<br />
''T. zhukovskyi''<br />
}}
 
[[Fitxategi:WheatFlower1.jpg|thumb|200px|left|Garia]]
 
'''Garia''' (''Triticum'' spp.)<ref name=Belderok>Belderok, Bob & Hans Mesdag & Dingena A. Donner. (2000) ''Bread-Making Quality of Wheat''. Springer. p.3. ISBN 0-7923-6383-3.</ref> [[Mediterraneo]] ekialdean etxekotu zen [[belar]] hori, eta egun, mundu osoan lantzen da. Gari asko ekoizten da munduan: gehien ekoizten diren [[zereal]]etan bigarrena da, [[arto]]aren atzetik.
 
48 ⟶ 32 lerroa:
 
Gariak [[proteina]] kantitate nabarmenaz hornitzen du munduko dieta, baina daukan proteinetako batek, [[gluten]]ak alegia, erantzun immunologiko desegokia eragiten du zenbaitengan. Gaixotasun horri [[zeliakia]] deritzo.
 
Jatorriz [[Ekialde Hurbil]]etik [[Etiopia]]raino hedatzen dena, baina gaur egun mundu osoan ereiten dena. Bere espezierik ezagunena [[gari]]a da. 2010ean mundu osoan zehar 651 milioi [[tona]] eskuratu ziren, [[arto]]a eta [[arroza]]ren ostean 3. zerealik ekoiztuena. 2009an [[arroza]]ren gainetik egon zen.
 
== Erreferentziak ==