Euskal Herriko historiaurrea: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Addbot (eztabaida | ekarpenak)
t Robota: hizkuntza arteko 2 lotura lekualdatzen; aurrerantzean Wikidata webgunean izango dira, d:q4443322 orrian
21. lerroa:
[[Fitxategi:Ekain.png|thumb|200px|Ekaingo margoen eskema]]
[[Fitxategi:Franco-Cantabrian region.gif|thumb|200px|Zonalde Franko-Kantauriarrean dauden labar-arteadun kobazuloak agertzen den mapa]]
{{Sakontzeko|Goi Paleolitoa Euskal Herrian}}
Goi-Paleolitoa orain dela 35.000 urtetik 10.000 urtera luzatzen da mundu osoan, baina [[Euskal Herria]]n pixka bat luzatu daiteke, neolitoaren sarrera beranduago izan baitzen. Epe honetan [[NeanderthalekoNeanderthalgo gizakiagizaki]]a ''[[Homo sapiens]]''arengatik aldatu zen, gaur egungo gizakia. Euskal Herrian 15-20 pertsonako taldez osatutako leinuak bizi ziren<ref name="Hiru2" />, kobazulo txikiagoetan eta askotan lautadatan ere.
 
Garai hau oso hotza izan zen, azkeneko glaziazioarekin bat. Itsasoa gaur baino 100-120 metro beherago zegoen. Garai honetan hilobiratzeak eta musika bezalako portaera sinbolikoak agertu ziren.
 
Garai honetan aztarnategi ugari daude, baina garrantzitsuenak hauek dira:
;[[Izturitze eta Otsozelaiako leizeak|Isturitz]]: [[Nafarroa Beherea|Nafarroa Behereko]] [[Donamartiri]]n kokatuta aztarnategirik garrantzitsuena da, hainbat aztarnaz gain munduan aurkitutako [[txirula]]rik zaharrena dago bertan.
;[[Gatzarria]]: [[Zuberoa]]ko [[Zühara]]n kokatuta [[Châtelperroniar kultura]]tik [[Gravettiar kultura]]ra doazen teknikak aurkitu dira.
;[[Koskobilo]]: [[Nafarroa]]ko [[Olazti]]n, hainbat aztarna, baina gaur egun apurtua dago [[harrobi]]aren eraginez.
;[[Bolinkoba]]: [[Bizkaia|Bizkaiko]] [[Abadiño]]n, [[Gravettiar]], [[Solutrear]] eta [[Magdaleniar kultura]]ren hainbat aztarna aurkitu dira.
;[[Labeko Koba]]: [[Arrasate]]n, [[Gipuzkoa]]. Gaur egun apurtua dagoen arren [[1987]]tik [[1989]]ra hainbat aurkikuntza egin ziren bertan.
;[[Ekain]]: [[GipuzkoakoGipuzkoa]]ko [[DebanDeba]]n, labar aldeko hainbat margo oso interesgarri aurkitu dira bertan, [[Magdaleniar kultura]]ren aldikoak.
;[[Aizpitarteko leizeak|Aitzbitarte]]: [[Gipuzkoa]]n, [[Errenteria]]n. Bost kobazulo dira guztira eta horietatik hirutan hainbat aurkikuntza garrantzitsu egin dira.
 
=== Epipaleolitoa ===