Gasteiz: berrikuspenen arteko aldeak

[[Koldo Zuazo]]ren arabera, Gasteizen hitz egiten zen euskalkia Arabako erdialdeko azpieuskalkia deitutakoa zen, [[bizkaiera]]ren eta [[gipuzkera]]ren eraginak zituena. Euskara hauhori XVIII. mendean galdu zen. Hala ere, Gasteizko iparraldean kokaturiko hainbat herritan XXI. mendera arte iraun du hiztun zaharretan.<ref>[http://www.ahotsak.com/arratzua-ubarrundia/hizlariak/modesta-galdos-urkiola/ Uribarri Ganboako Modesta Galdos Urkiola, 1926an jaioa, euskaraz hitz egiten ''ahotsak.com'' proiekturako] <small>2011/07/16an kontsultatua</small></ref> Gasteizen eta inguruko herrietan hitz egiten zen euskararen adibideak eman zituen 1562. urtean [[Nicola Landuccio]] italiarrak bere ''Dictionarium linguae Cantabricae'' izeneko hiztegian.

Ezagutzaren hazkundearekin batera, euskararen kaleko erabilera ere handitu egin zen 2006. urteaurtera arte, nahiz eta zifra osoa txikia izan. 1989an kaleko erabilera %2koa zen, eta 2006an %4koa. Hala ere, 2011n egin zen neurketan erabilera %3,1era jaitsi zela ikusi zen<ref>[http://www.soziolinguistika.org/files/VI%20Kale%20Neurketa-%20Emaitzen%20txostena.pdf Euskal Herriko Hizkuntza Erabileraren VI. Kale Neurketa 2011] <small>2012/08/04an kontsultatua</small></ref>.

Gaur egun gasteiztarrek eskura dituzte hainbat [[ikastola]] (Abetxuku, Aranbizkarra, Armentia, Olabide, Umandi...), [[bertso-eskola]] bat eta hainbat [[euskaltegi]]. Halaber, hirian [[Araba Euskaraz]] antolatu dute hainbatetan ([[1981]], [[1992]], [[1995]] eta [[2006]]an), eta badiramamitu dira urte osoko beste hainbat ekimen ere, hala nola "[[GEU]]" aldizkaria —2010ean argitaratzeari utzi behar izan ziona— edo [[Iban Zaldua]]k gidatutako [[literatura]] lantegiak.