Sevan aintzira: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Bot: hizkuntza arteko 44 lotura lekualdatzen; aurrerantzean Wikidata webgunean izango dira, d:Q181932 orrian
No edit summary
22. lerroa:
| hustubidea =Lurrun eta [[Hrazdan ibaia|Hrazdan]]
| uharteak =
| hiriak =[[Sevan (hiriaArmenia)|Sevan]], [[Gavar]], [[Vardenis]], [[Shorzha]], [[Tsovagyugh]]
}}
{{Beste erabilpenak|aintzirari|hiria|Sevan (Armenia)}}
'''Sevan aintzira'''<ref name= Euskal>{{Erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0162.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|izenburua= Anatoliako eta Hego Kaukasoko toponimia}}</ref> ([[armeniera]]z: Սևանա լիճ, ''Sevana lich''), Armeniako aintzirarik handiena da, eta mendiko aintziretan ere, munduko zabalenetarikoa. Aintziraren inguruko eremua babestuta dago, Sevango Parke Nazional gisa.
 
Aintzira osoa Gegharkunik probintzia barruan dago, Armeniako ekialdean. Hogeita zortzi ibai eta ur-laster doaz aintzirara; ur guztiaren %10 Hrazdan ibaiak drainatzen du, eta %90 lurrundu egiten da.
 
Antzinean '''Geghamgo itsasoa'''<ref name= Euskal/> deitua, [[Van aintzirariaintzira]]ri, Urmiakoari[[Urmia]]koari eta Sevangoari lehen ''Armeniako Itsasoak'' esaten zitzaien, multzoan; edozein modutan ere, gaur egun Sevan aintzira da osorik Armenia barruan dagoen bakarra.
 
Giza jardueraren eraginez ekosistema guztiz aldatu baino lehenago, aintzira 95 metro sakon zen, 1.360 km²-ko azalera zuen, 58 km³-ko bolumena eta 260 km-ko perimetroa. Altuerari dagokionez, berriz, 1.950 m-ra zegoen itsasotik.
 
Aintziraren ibarrean hiri hauek daude: [[Sevan (Armenia)|Sevan]], [[Gavar]], [[Vardenis]], [[Shorzha]] eta [[Tsovagyugh]].
 
== Giza jarduera aintziran ==
40 ⟶ 41 lerroa:
Stalinen agintepean plana aldatu egin zuten, ur-maila 55 m jaistekotan, 80 km-ko perimetroa uztekotan, eta bolumena 5 km³-tan; sikatutako inguruetan zuhaitzak sartzekoak ziren (haritzak eta intxaurrak), eta uretan amuarrainak botatzekotan, arrantza-industria indartzeko. Lanak 1933. urtean hasi ziren, eta Bigarren Mundu Gerraren eraginez geldik egon ziren arren, 1949an amaitu zituzten. Uraren maila urtean metro batetik gora jaisten hasi zen.
 
1956. urtean Stalinen[[Stalin]]en garaia amaitu zenean, proiektua eta ondorioak aztertu ostean, uraren maila berriro igotzeko lanekin hasi ziren.
 
Orokorrean, Sevan aintzirako ur-maila lehen baino 20 metro beherago dago, eta 940 km²-ko azalera dauka.
 
Aintziraren ertzean hondartzak daude, baita hainbat eraikin eta monumentu ere (monasterioak, hilerria eta abar), antzinako aztarna arkeologikoak barne.
 
== Erreferentziak ==
{{Elhuyar-HPS 2012 | data=2012/11/29}}
{{erreferentzia_zerrenda}}
 
{{commons|Lake Sevan}}
51 ⟶ 56 lerroa:
[[Kategoria:Europako Ramsar lekuak]]
[[Kategoria:Europako aintzirak]]
 
{{Elhuyar-HPS 2012 | data=2012/11/29}}