'''Alofono''' dira hiztunHiztun arruntak hautematen ez dituen hots aldaerak alofonoak dira <ref>Miren Lourdes Oñederra Olaizola: ''Fonetika fonologia hitzez hitz''. EHU. 2004.</ref>, berak zein bestek ahoskatuahoskatuta. <p>Esaterako, euskaraz ez dira berdin ahoskatzen beheranzko diptongo bateko bokal hertsia eta bokal hertsi silabagile antzeko bat., Bainabaina hiztun arruntak ez dira horretaz konturatzen. [[Transkripzio]] estua egiterakoanegitean, ordea, aditu batekadituek diptongoko bokal hertsi hori erdibokal bezala /j/ edo /w/ idatziko lukedute eta ez /i/ edo /u/.<p>
Beste adibide bat;ba: herskari/hurbilkari ahostunak. Edozein hiztunek ez ditu bereiziko hitz hasieran edo hitzaren erdian, bokalen artean gauzatzen diren < b >, < d >, < g > soinu horiek., Bainabaina adituek badakite hitz hasieran benetan hersketa edo leherketa suertatzen dela normalean eta hitzen baitan, ordea, eta bokalen artean, normalean, hersketa baino hurbilketa gauzatzen da. [[Transkripzio (fonetiko)|Transkripzio]] fonetiko estu batean, hitz hasieran leherkari eta bokalen artean, hurbilkari gauzatzen dela idatzi behar da, ez leherkari.<p>
Benetan gauzatzen diren giza- ahotsaren soinuak zenbaezinak dira baina giza garunak soinu horiek guztiak multzo mugatu bateko etiketekin sailkatzen ditu giza-soinu guztiak. Benetan ekoiztutako soinu horiek guztiak ''alofono''ak liratekedira eta gizakiok ongi bereizten ditugun multzo mugatu horretan [[fonema]]k kokatuko genituzke. Dena den, sailkatuta eta deskribatuta dauden aldaera nagusiak hartzen dira, oro har, ''alofonotzat''<ref>Miren Lourdes Oñederra Olaizola: ''Fonetika fonologia hitzez hitz''. EHU. 2004. (39. or.).</ref>, eta alofonoen multzoa ere mugatu behar da; fonema bakoitzeko alofono nabarmenenak besterik ezin dira deskribatu [[fonetika]]n eta [[fonologia]]n.
