Yamuna: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
tNo edit summary
13. lerroa:
}}
 
'''Yamuna ibaia'''<ref name= Euskaltzaindia171.araua>{{Erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0171.pdf|egilea=[[Euskaltzaindia]]|data = 2012-06-29|izenburua= 171. araua: Asiako toponimia|sartze-data = 2013-02-11}}</ref> ([[sanskrito]]z यमुना, [[urdu]]z جمنا) [[Ganges]] ibaiaren ibaiadarrik handiena da, baita [[India]] iparraldeko ibairik garrantzitsuenetako bat ere. 6.387 metroko altueran jaiotzen da, [[Yamunotri]]n, Banderpooch mendien hego-mendebaldeko magaletan, behe Himalayan, eta 1.376 kilometroko ibilbidea egiten du [[Triveni Sangam]]en itsasoratu aurretik, [[Allahabad]]en, hamabi urtetik behin egiten den [[Khumba Mela]] erromesaldia egiten den tokia. Trivenin (hiru ibai), hinduek han lurrazpiko ibai ikusezina den [[Sarasvati ibaia]] elkartzen dela uste baitute, oso antzinako den [[Rig-veda]] testuan jada aipatzen dena ([[K. a. X. mendea]]), Iamunaren ura nahiko gardena da, Gangesenak horixkagoak diren bitartean. Bere arroa oso zabala da, 366.223 kilometro karratukoa (Gangesen arroaren %40,2a).
 
Yamunak [[Uttarakhand]], [[Haryana]] eta [[Uttar Pradesh]] estatuak, hiriburua den [[Delhi]] eta [[Himachal Pradesh]] estatuaren muga ere bada. Bere bidean ibaiadar ugariren urak jasotzen ditu., [[Giri ibaia]], [[Tons ibaia]] (bere ibaiadarrik luzeena eta handiena bere ibilguaren goialdeko zatian), [[Hindon ibaia]] (400 km), [[Chambal ibaia]] (1050 kilometro), [[Betwa ibaia]] (610 kilometro), [[Mandakini ibaia]], [[Sindh ibaia]] (470 kilometro) eta [[Ken ibaia]] (427 kilometro) barne. Garrantzitsuena Chambal ibaia da, honek, era berean, ibaiadar ugari jasotzen dituelarik, garrantzitsuenak [[Khan ibaia]], [[Kshipra ibaia]], [[Kalisindh ibaia]], [[Parbati ibaia]] eta [[Banas ibaia]] direlarik. [[Baghpat]], [[Delhi Berria]], [[Noida]], [[Mathura]], [[Agra]], [[Firozabad]], [[Etawah]], [[Kalpi]], [[Hamirpur]] eta [[Allahabad]] hiriak ibai honen ertzean daude, eta bere parean monumentu garrantzitsu ugari dago, horien artean Agran dagoen [[Taj Mahal]] mausoleo ospetsua nabarmentzen delarik.
30. lerroa:
 
Yamuna ibaiaren urruneneko iturriak [[Yamunotri]] glaziarrean daude, 6.387 metroko altueran, Banderpooch tontorren hego-mendebaldeko magaletan, [[Behe Himalaya]]ko [[Mussoorie mendilerroa]]ren zati dena. Administratiboki, ibaia Uttarakhand estatuko [[Uttarkashi barrutia]]n jaiotzen da, [[Haridwar]] hiri santutik apur bat iparraldera. Mendiko zenbait ibai eta errekasto txiki, Yamuna, berez, Yamunotrin jaiotzat hartzen da, 3.923 metroko altueran, hinduismoko santutegirik sakratuenetako bat dagoen tokia, [[Yamuna (jainkosa)|Yamuna]] jainkosari eskainia eta [[Chota Char Dham]]en zati dena, erromesaldi zirkuitua edo [[Yatra]]. Orain ere oinez joanda, tenplutik gertu, ibaiaren eskuinaldeko ibarra jarraitzen duen 13 kilometroko ibilaldi batean, ''Markendeya Tirtha'' dago, non [[Markandeya]] [[rishi]] edo jakintsuak [[Markandeya Purana]] idatzi zuen.
 
== Erreferentziak ==
{{erreferentzia_zerrenda}}
 
[[Kategoria:Indiako ibaiak]]