00:55, 3 apirila 2013ko berrikusketa aldatu Addbot (eztabaida \| ekarpenak) 123.542 edits t Robota: hizkuntza arteko 1 lotura lekualdatzen; aurrerantzean Wikidata webgunean izango dira, d:q31945 orrian ← Aurreko ezberdintasuna		19:47, 15 apirila 2013ko berrikusketa aldatu desegin Marklar2007 (eztabaida \| ekarpenak) 212.793 edits No edit summary Hurrengo ezberdintasuna →
1. lerroa: {{Penintsula infotaula ~~[[Fitxategi:Arabian Peninsula dust SeaWiFS.jpg\|thumb\|300px\|Arabiar penintsula satelite bidez ikusia]]~~ \| izena = Arabiar penintsula '''Arabia''' edo '''Arabiar penintsula'''<ref>{{Erreferentzia\|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0164.pdf\|egilea=[[Euskaltzaindia]]\|izenburua= Ekialde Hurbileko eta Ipar Afrikako toponimia}}</ref> [[Asia]]ko hego-mendebaldeko penintsula da, [[Ekialde Ertain]]ean, hiru itsasoren artean kokatua: [[Persiar Golkoa]], [[Indiako ozeanoa]] eta [[Itsaso Gorria]]. Bertako klima desertikoa da, guztiz lehorra. Mugak: [[Jordania]] eta [[Irak]], iparraldean; [[Aqabako golkoa]] eta [[Itsaso Gorria]], mendebaldean; [[Persiar Golkoa]], ekialdean. 3.000.000 km<sup>2</sup>eta 15.000.000 biztanle inguru ditu.▼ \| irudia = Arabian Peninsula dust SeaWiFS.jpg \| irudi oina = Arabiar penintsula satelite bidez ikusia \| irudi px = \| mapa = Arabian peninsula definition2.png \| jatorrizko izena = \| jatorrizko izenaren lotura = \| izendapena = \| kokapena = [[Asia]] \| koordenatuak = {{Coord\|23\|N\|46\|E\|scale:10000000}} \| uhartedia = \| uharteak denera = \| uharte nagusiak = \| azalera = 3.237.500 km<sup>2</sup> \| punturik garaiena= [[Jabal an Nabi Shu'ayb]] \| altuera = 3.666 m. \| herrialde = {{Bandera\|Saudi Arabia}} \| herrialde 1 = {{Bandera\|Bahrain}} \| herrialde 2 = {{Bandera\|Arabiar Emirerri Batuak}} \| herrialde 3 = {{Bandera\|Jordania}} \| herrialde 4 = {{Bandera\|Kuwait}} \| herrialde 5 = {{Bandera\|Oman}} \| herrialde 6 ={{Bandera\|Qatar}} \| herrialde 7 = {{Bandera\|Yemen}} \| herrialde 8 = {{Bandera\|Irak}} \| herrialde 9 = {{Bandera\|Siria}} \| biztanleria = 77.983.936 \| dentsitatea = \| talde etnikoak = \| info gehiago = }} ▲'''Arabia''' edo '''Arabiar penintsula'''<ref>{{Erreferentzia\|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0164.pdf\|egilea=[[Euskaltzaindia]]\|izenburua= Ekialde Hurbileko eta Ipar Afrikako toponimia}}</ref> [[Asia]]ko hego-mendebaldeko penintsula da, [[Ekialde Ertain]]ean, hiru itsasoren artean kokatua: [[Persiar Golkoa]], [[Indiako ozeanoa]] eta [[Itsaso Gorria]]. Bertako klima ~~desertikoa~~[[basamortuko klima\|basamortukoa]] da, guztiz lehorra. Mugak: [[Jordania]] eta [[Irak]], iparraldean; [[Aqabako golkoa]] eta [[Itsaso Gorria]], mendebaldean; [[Persiar Golkoa]], ekialdean. 3.000.000 km<sup>2</sup>eta 15.000.000 biztanle inguru ditu. == Arabian dauden herrialdeak == 13 ⟶ 45 lerroa: == Historia == === Islam aurreko Arabia === [[K. a. IX. mende]]ko testu [[~~akadtar~~akad]]tar eta [[hebrear]]rek [[Mesopotamia]]ko [[basamortu]]an, gaur egun Arabia denaren ipar-mendebaldean kokatzen dute ''Aribi, Arabu, Arubu ''(akadtarrek) eta ''Arab'' (hebrearrek) deituriko herria. Geroago, gerrak galdu arren beti [[matxinada\|matxinadetan]] aritzen ziren arabiarrak aipatu zituzten [[asiriar]]rek beren kroniketan. [[Persia]]k nolabaiteko eragina izan zuen arabiarrengan: [[Xerxes]]en armadako gudarien artean, arabiarrak ere baziren ([[K. a. 481]]). Arabiaren iparraldean egokituriko herriek ([[hebrear]]rak, [[~~babiloniar~~babilonia]]~~rak~~rrak, persiarrak) antzinako ekialde klasikoari begira bizi behar izan bazuten ere, Arabia hegoaldean bizi ziren [[semita]] herriek zibilizazio arras berezia ezagutu zuten. Kristo aurreko testu hebrear batek ematen du [[Sabako estatu]] baten berri. [[K. a. 24]]an, [[Augusto]]k [[Egipto]]ko gobernaria igorri zuen lurralde haiek konkistatzera. [[Hego Arabia]] nekazaritzako teknika aurreratuei esker (ureztatze-teknikak eta terrazak) lorturiko gaiez bizi zen, baina gainerako arabiar lurraldeetako bizimodua zeharo bestelakoa zen. [[Beduino]] [[nomada]]k azienda-hazkuntzatik bizi ziren, eta [[oasi]]etan laborantza- eta azienda-hazkuntzaz bizi ziren taldeak nomaden razzien mendean zeuden. Horietaz gainera, Mesopotamia, Siria eta [[Palestina]] inguruko lurraldeetan ere bizi ziren arabiarrak. Arabiako [[Nabatene erreinua]] ([[Petra]], hiriburua) erromatarren aliatua izan zen. [[106]]. urtean, [[Trajano]]k bereganatu, eta Arabiako probintzia eratu zuen. [[III. mende]]aren bukaeran, [[lakhmida]]k Siriako basamortuan nagusitu ziren, [[erromatar]] eta [[sasandar]]rekin aliatu, eta [[Bizantzio]]tik egotzitako nestoriarrak onartu zituzten. Beste dinastia bateko arabiarrak, gasanidak, Bizantziorekin aliatu eta kristau monofisita bihurtu ziren. [[Islam]]a sortu zen garaian, [[politeismo arabiar]]raz gainera, [[kristautasun monofisita]], [[kristautasun nestoriar]]ra eta [[judaismo]]a ziren Arabiako penintsulako erlijioak. === Islamaren garaia ===

Arabia: berrikuspenen arteko aldeak