Magdeburg: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Addbot (eztabaida | ekarpenak)
t Robota: hizkuntza arteko 83 lotura lekualdatzen; aurrerantzean Wikidata webgunean izango dira, d:q1733 orrian
36. lerroa:
=== Sorrera ===
 
Karlomagnok sortu zuen 805. urtean ''Magadoburg'' izenarekin, zeinak "gotorleku handia" esan nahi duen, eta 919. urtean harresiak jaso zituen [[magiar]] eta [[eslaviar]]ren aurrean babesteko. X. mendean lortu zuen garrantzia, [[Oton I.a]] Handiaren agintaldian. BereHaren emazte Edith San Maurizio abade-etxe [[beneditar]]rean hilobiratu zuten. Abade-etxea gerora katedral bihurtuko zen. 968an sortu zen Magdeburgeko apezpikutza eta honek parte hartze handia izan zuen [[Elba ibaia]]ren ertzetan bizi ziren eslaviarren kolonizazio germaniarrean.
 
=== Hansa hiria ===
 
1035. urtean merkataritzarako eskubideak jaso zituen, '''Magdeburgeko eskubideak''' izenez ezagutzen denadirenak eta XIII. mendean [[Hansa|Hansa Ligan]] sartu zen. Ordurako 20.000 biztanle zituen, eta [[Germaniako Erromatar Inperio Santua|Germaniako Erromatar Inperio Santuko]] hiri handienetakohandienetakoa zen. Elba ibaiari esker, [[Ipar itsasoa|Ipar Itsasoko]] herriekin harreman komertzialak eratu zituen, batez ere [[Flandria]]rekin.
 
=== Erreforma protestantea ===
[[Fitxategi:Magdeburg 1631.jpg|thumb|left|300px| Magdeburgeko setioa 1631ean.]]
[[Martin Luther]]rek hitzaldia eman zuen Magdeburgen eta herriak erreforma onartu zuen 1524 urtean eta [[Karlos Habsburgokoa|Karlos V.aren]] aurkako borrokan murgildu zen. 1550-51. urtean enperadorearen soldaduen setioa gainditu zuen eta protestantismoaren gotorleku nagusi bihurtu zen. Lutherren idatziak inprimatu zituen lehenengo hiri handia bihurtu zen gainera. [[Matthias Flacius]] [[istria]]rrak ere bertan argitaratu zuen katolizismoaren aurkako panfleto famatua, zeinetan [[Erromatar Eliza Katolikoa]] "anti-kristoaren erresuma" zela esaten zuen.
 
[[Hogeita Hamar Urteko Gerra]]n behin baino gehiagotan setiatu zuten. 1631. urtean [[Tillyko kondea]]k hartu eta erre egin zuen hiria (20.000 pertsona erre ziren). Gerraren ondoren 400 biztanle baino ez ziren gelditu Magdeburgen. 1680an [[Brandenburgeko Marka]] izenekoaren barruan sartu zen, [[Westfaliako Bakea]]ren ondoren. 1806an [[frantzia]]rrek hartu zuten, eta Westfaliako erresuma berriaren parte egin zuten, 1813ra arte. 1814an Prusiaren mende geratu zen, [[Saxonia]]ko probintziaren barruan.
 
=== XX mendea ===
53. lerroa:
 
[[Fitxategi:Der Landtag Sachsen-Anhalt , Domplatz, Magdeburg (The Landtag or state parliament for Saxony-Anhalt) - geograph.org.uk - 5293.jpg|thumb|left|250px| Saxonia-Anhlateko Lantag]]
 
== Ondasun nabarmenak ==