Jože Plečnik: berrikuspenen arteko aldeak

'''Jože Plečnik''' (1872ko Urtarrilaren 23an jaioa [[Ljubljana]]n ([[Eslobenia]]), 1957ko[[1872]] Urtarrilaren[[urtarrilaren 7an23]] hila-- Ljubljanan[[Ljubljana]], [[1957]] [[urtarrilaren 7]]) eslobeniar arkitekto famatua izan zen, Ljubljana hiriko hainbat eraikin eta espazio publiko garrantzitsu proiektatu zituena.

1894tik 1897ra Plečnik-ek [[Otto Wagner]] Vienako arkitekto ezagunarekin ikasi zuen, eta berekin lan egin zuen 1900 arte. Garai hontan Vienako [[SecessionSezession]] mugimenduarekin bat egin zuen, [[arkitektura]] historikoan agertzen diren apaindura motiboak ukatzen zituena, ornamentazio organiko berri baten alde eginez. 1900tik 1910era Vienan egin zuen lan, Langer etxea (1900) eta Zacherl apartamentu eraikina (1903-05) direlarik obra aipagarriak. Obra goiztiar hauek Wagnerrengan tipikoak den antolamendu arrazionala agertzen da, eta Secession mugimenduko motibo organikoekin apainduak daude. Espiritu Santuaren eliza (Viena, 1910-13) aipagarria da in-situ hormigoia erabiltzen duelako bai egitura bai kanpo azala gauzatzeko, eta baita ere bere klasizismoaren abstrakzio bat den lengoaiagatik.

[[Bigarren Mundu Gerra]]ren ostean Jugoslaviako[[Jugoslavia]]ko erregimen komunista berriak mesfidantzaz ikusi zituen Plečnik-en arkitektura klasikoaren berrirakurketa eta bere katolizismo militantea. Bere irakasle funtzioak gutxitu ziren eta gero eta enkargu gutxiago izan zituen, nahiz eta zenbait monumentu txiki, iturriren bat, eta elizen berritzeak egin zituen 1950 hamarkadan. 1957 urtean hil zen eta estatu hileta egin zen bere omenez berak proiektaturiko Žale hilerrian.

Plečnik-en lana, forma klasikoen berrerabilpen ikoniko eta ezohizkoaren adibide garbia, 1960 eta 1970 hamarkadetan ahaztua izan zen. 1980 eta 1990 hamarkadetako postmodernismoak[[postmodernismo]]ak berreskuratu zuen, motibo eta forma klasikoen berrirakurketa berriaren eskutik.

* 1990 : Langer etxea. [[Viena.]], (1900)[[Austria]]

* 1903-1905 : Zacherl apartmentu eraikina. Viena (1903-1905)

* 1910-1913 : Espiritu Santuaren Eliza. Viena, (1910-1913)

* 1920-1934 : Pragako gazteluagazteluan (hainbat proiektu). Prague.[[Praga]], (1920-1934)[[Txekia]]

* 1925-1927 : San FranziskorenFranzisko eliza. [[Ljubljana.]], (1925-1927)[[Eslobenia]]

* 1928-1930 : Vzajemna aseguru konpainiaren bulegoak. Ljubljana. (1928-1930)

* 1936-1941 : Unibertsitateko Liburutegia. Ljubljana. (1936-1941)

* 1930-1944 : Ibaiertzaren hobetzea (hainbat proiektu). Ljubljana. (1930-1944)

* 1940 : Žale hilerria. Ljubljana. (1940an amaitua)