|
== Gerrako kanpainak ==
Erdi Aroko gerragintza harresitutako hirien kontrako kostokostu handiko setio luzeetan zetzan. EdwardEduardo III.aren armadak PhilippeFilipe VI.a (h. [[1350]]ean) eta honen semea [[Frantziako JeanJoan II.a|JeanJoan II.a]] ([[1350]]-[[1364|64]]) defentsan aritzera behartu bazituen ere, Ingalaterraren menpeko lurraldeak hedatzea oso motela izan zen.
EdwardEduardo III.ak [[1346]]ko Crécy[[Crécyko batailangudua]]n lortutako abantailaz baliatzean porrot egin zuen, eta ez zuen [[Calais]] hiria hartu. Haren semea, [[Edward Printze Beltza]]k Jean II.a atzeman zuen [[Poitiers]]eko garaipenean ([[1356]]an). Honela, frantziarrak hitzarmena bilatzera behartu zituen. Calaisko Itaunetan ([[1360]]), EdwardEduardo III.ak lehen PhilippeFilipe VI.aren menpean zituen lurraldeen gaineko burujabetza osoa lortu zuen.
Hala ere, JeanJoan II.a preso hil zenean, artean itaunetako kapituluak bete gabe zeudela, errege berriak, [[Frantziako CharlesKarlos V.a|CharlesKarlos VI.ak]] sinatutakoa beresteariberresteari muzin egin zion, eta gatazka berriro piztu zuen. Horko horretan, ekimena frantziarren esku egon zen CharlesKarlos V.aren heriotzara arte, [[1380]]ra. Orduan Ingalaterraren menpeko lurraldeen txikiagotzea eten zen.
1380tik aurrera, bi herrialdeetan boterea lortzeko barne-borrokak egon ziren, eta bien arteko gerrak segurtasun gabeko bakeari eman zion bidea. Flandriaren gaineko menpea estrategiako pauso nagusia bilakatu zen. Ingalaterran EdwardEduardo III.aren bilobak, [[Ingalaterrako RichardRikardo II.a|RichardRikardo II.a]] eta [[Ingalaterrako HenryHenrike IV.a|HenryHenrike IV.a]] boterarengatikpoterarengatik borrokatu ziren. Frantzian, CharlesKarlos V.ak zoroaldiak nozitu behar izan zituen, gobernatzeko gai ez zela. Haren izenean gobernatu nahian, anaiak elkarren kontrako borrokan sartu ziren.
Hori zela eta, Frantzian gerra zibila piztu zen [[Armagnacarren alderdia|Armagnac]] eta [[Borgoinarren alderdia||Borgoinar]] taldeen artean. [[Ingalaterrako HenryHenrike V.ak]], frantziarren desadostasunaz baliatuta, Ingalaterrako aldarrikapenei berriro ekin zien. Armagnacarrek Frantziako erregea hildakoan, Filipengan, honen semearengan aliatua aurkitu zuen Ingalaterrak. [[1422]]rako, ingeles-borgoinar aliantzak [[Akitania]] eta [[Loira]]tik iparraldeko Frantzia, [[Paris]] ere, bere menpean zituen.
Alabaina, [[1422]]an Henrike V.a hil zen, ondorengo mutila utzita. Aste batzuk geroago, [[Frantziako Karlos VI.a]] hil zen, eta koroa semea [[Frantziako Charles VII.a|Charles VII.ak]] hartu zuen. Gerrako atzera bueltarik gabeko unea [[1429]]an iritsi zen, [[Joana Arc-ekoa]] buru zuen armadak Ingalaterrakoa [[Orleans]] gaineko setioa altxatzera behartu zuenean. Burgundiarrek Joana atzeman eta ingelesei saldu bazioten ere, Filipe borgoinarren burua ohartu zen Ingalaterrak ezin izango zuela Frantzia adinako lurraldea mendean hartu baldin eta tokian tokiko nobleziak bere alde egiten ez bazuen. Hori dela eta, taldez aldatu zen [[1435]]ean, eta Paris Frantziako erregearen azpian izatera itzuli zen. [[Karlos VII.a Frantziakoa|Karlos VII.ak]] Normandia konkistatu zuen, eta, Ingalaterrako [[Arrosen Gerra|Arrosen Gerrez]] baliatuta, Akitania osoa ere [[1453]]rako. Ingalaterrak [[Calais]] baino ez zuen bere menpe, zein [[1558]]an bueltatu zuen.
|
