Abako: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Joxemai (eztabaida | ekarpenak)
Gorkaazk (eztabaida | ekarpenak)
27. lerroa:
== Asian ==
 
Yuan (1279-1368) Dinastía (Mongoliarra) bitartean abakoa pixkanaka ospea hartuz joan ziren, herrialde osoan zehar. Ondoren, Ming Dinastiaren (1368-1644) erdialdean, abakoa oso ohikoa izatera pasa zen eta erabilera teknika sistema alboritmikoalgoritmiko osatua bihurtu zen. Wu Ching-Hsin-Min-ek 1450ean idatzitako liburu batean, abakoaren inguruko deskribapenak ageri dira, abakoa famatua izatera ailegatu zela ziurtatzen du bertan. Ming Dinastia bitartean,abako txinatarra Korearaino zabaldu zen 1400.urtean. 1600.urtean Japoniara eta Asiako hego-ekialdera.
Ming Dinastia bitartean Txinan abako mota bakarra zegoen, goialdean kontu bat zituena eta behealdean bost. Horietako bat Lu Weizhen-en (1543-1610) hilobian aurkitu zen. Qing Dinastiaren ondoren (1644-1912), abakoak goialdean bi kontu izan zituen eta behealdean ordea, bost. Modelo hau gaur egun arte oso erabilia izan da. Japoniarra aldiz, goialdean (zerua) kontu bakarra eta behealdean (lurra) lau zituen.
Erdi Aroko bukaeran, mongoliarrek abakoaren erabilera zabaldu zuten, txinatar eta tartaroengandik etorria Errusian. <p>
Asian gehien hedatu den abakoa, munduan, [[soroban]] izen japoniarrarekin zabaldu da.
[[File:Soroban2.jpg|right|thumb|500px| [[Soroban]] honetan honako zifra hau adierazten da: 00098765432100000000000]]
 
== Amerikan ==