Ehun Urteetako Gerra: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
|||
1. lerroa:
{{Gerra infotaula
| izena = Ehun Urteko Gerra
'''Ehun urteko gerra''' [[XIV. mendea|XIV.]] eta [[XV. mendea|XV. mendeetan]] [[Ingalaterra]]k eta [[Frantzia]]k burututako borroka izan zen. Gatazkaren sorreran haibat kausa daude, tartean, Frantziako tronurako zilegizko ondoretza. Gerrak, etenaldiak bazituen ere, ehun urte baino gehiago iraun zuen. Eskuarki, [[1337]]koa da hasierako data, eta [[1453]]koa bukaerakoa, baina Ingalaterrak Frantziak zituen feuduak zirela medio [[XII. mendea|XII. mendera]] arte ere atzera daitezke gatazkak.▼
| guda =
| frontea =
| irudia = [[File:Hundred Years' War montage.jpg|300px|Ehun Urteko Gerra]]
| oina = [[Joan Bohemiakoa]] [[Crécyko gudua]]n,<br />Itsas-armadak [[Arroxelako gudua (1372)|Arroxelako guduan]],<br />[[Henrike V.a Ingalaterrakoa|Henrike V.a]] eta bere armada [[Agincourteko gudua]]n,<br />[[Joana Arc-ekoa]] [[Orléansko setioa]]n frantziar armada gidatzen
| data = 1337–1453
| lekua = [[Frantzia]], [[Herbehereak]], [[Ingalaterra]], [[Iberiar Penintsula]]
| koordenatuak =
| lurraldea =
| emaitza = Frantziar garaipena<br />[[Valois leinua]]k Frantziako tronua mantendu zuen
| egoera =
| gudulari1 = [[File:Blason France moderne.svg|22px]] [[Frantziako Erresuma|Frantzia]]<br>[[Image:Royal coat of arms of Scotland.svg|20px]] [[Eskoziako Erresuma|Eskozia]]
| gudulari2 = [[File:Royal Arms of England (1399-1603).svg|22px]] [[Ingalaterrako Erresuma|Ingalaterra]]<br/> [[File:Blason fr Bourgogne.svg|22px]] [[Borgoinako dukerria|Borgoina]]
| komandante1 =
| komandante2 =
| indarra1 =
| indarra2 =
| galera1 =
| galera2 =
| oharra =
}}
▲'''Ehun
== Frantziako zilegizko ondorengoa ==
9 ⟶ 30 lerroa:
Frantzian, gatazka konpontzeko deitutako asanbladak Valoisko hautagaia izendatu zuen errege, [[Frantziako Philippe VI.a|Philippe VI.a]] titulupean. Hasiera batean Edward III.ak ebazpena onartu izana eman bazuen ere, Philippe VI.a Guiena bereganatzea saiatu zenean ([[1337]]an), Frantziako tronuaren gaineko aldarrikapen berretsi zuen Ingalaterrako erregeak, eta armada [[Flandria]]ra eraman zuen.
== Gerrako
Erdi Aroko gerragintza harresitutako hirien kontrako kosto handiko setio luzeetan zetzan. Edward III.aren armadak Philippe VI.a (h. [[1350]]ean) eta honen semea [[Frantziako Jean II.a|Jean II.a]] ([[1350]]-[[1364|64]]) defentsan aritzera behartu bazituen ere, Ingalaterraren menpeko lurraldeak hedatzea oso motela izan zen.
20 ⟶ 40 lerroa:
Hori zela eta, Frantzian gerra zibila piztu zen Armagnac eta Borgoniar taldeen artean. [[Ingalaterrako Henry V.ak]], frantziarren desadostasunaz baliatuta, Ingalaterrako aldarrikapenei berriro ekin zien. Armagnactarrek Frantziako erregea hildakoan, Philippengan, honen semearengan aliatua aurkitu zuen Ingalaterrak. [[1422]]rako, ingeles-burgundiar aliantzak [[Akitania]] eta [[Loira]]tik iparraldeko Frantzia, [[Paris]] ere, bere menpean zituen.
Alabaina, [[1422]]an Henry V.a hil zen, ondorengo mutila utzita. Aste batzuk geroago, [[Frantziako Charles VI.a]] hil zen, eta koroa semea [[Frantziako Charles VII.a|Charles VII.ak]] hartu zuen. Gerrako atzera bueltarik gabeko unea [[1429]]an iritsi zen, [[Jeanne d'Arc]] buru zuen armadak Ingalaterrakoa [[Orleans]] gaineko setioa altxatzera behartu zuenean. Burgundiarrek Jeanne atzeman eta ingelesei saldu bazioten ere, Philippe burgundiarren burua ohartu zen Ingalaterrak ezin izango zuela Frantzia adinako lurraldea mendean hartu baldin eta tokian tokiko nobleziak bere alde egiten ez bazuen. Hori dela eta, taldez aldatu zen [[1435]]ean, eta Paris Frantziako erregearen azpian izatera itzuli zen. [[Charles VII.a Frantziakoa|Charles VII.ak]] Normandia konkistatu zuen, eta, Ingalaterrako [[Arrosen Gerra|Arrosen Gerrez]] baliatuta, Akitania osoa ere [[1453]]rako. Ingalaterrak [[Calais]] baino ez zuen bere menpe, zein [[1558]]an bueltatu zuen.
| |||