Grafeno: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary |
tNo edit summary |
||
1. lerroa:
[[Fitxategi:Graphen.jpg|200px|thumb|Grafenoaren egitura.]]
[[Fitxategi:Graphit gitter.svg|200px|thumb|Grafitoaren egitura kristalinoa, non eraztun aromatiko kondentsatu geruza ezberdinen arteko elkarreraginak ikus daitezkeen.]]▼
'''Grafenoa''' [[karbono]]-atomoz osaturik dagoen laminazko egitura laua da, [[atomo]] bateko lodiera duena. Karbonoaren [[Alotropia|alotropoa]] da, [[hibridazio (kimika)|sp²]] [[Orbital atomiko|orbital]] hibridoak gainjartzean sortzen diren [[lotura kobalente]]en bidez [[erlauntza]] formako sare kristalinoa eratzen duena.
Izena [[grafito]] + [[alkeno|enotik]] dator. Izatez, grafitoaren egitura gainjarritako grafenozko lamina ugarik osatutako pilatzat har daiteke. Pilatutako grafeno geruzen arteko loturak [[Van der Waalsen indar]]ren eta karbono atomoen arteko π orbitalen arteko elkarreraginen ondorio dira.▼
[[2010]]eko [[Fisikako Nobel Saria]] [[Andre Geim]]ek eta [[Konstantin Novosiolov]]ek jaso zuten grafeno izeneko material bidimentsionalari buruzko euren aurkikuntza iraultzaileengatik<ref>Irune LASA: [http://paperekoa.berria.info/plaza/2010-10-06/036/005/fisikako_nobela_grafenoa_isolatu_zutenei.htm Fisikako Nobela, grafenoa isolatu zutenei] Paperekoa.berria.info</ref>.
== Ezaugarriak ==
Sp² hibridazioa da egitura hexagonalaren lotura angeluak, 120ºkoak, azaltzen dituena. Karbonozko atomoetako bakoitzak egoera hibridatuan lau [[balentzia]] [[elektroi]] dituenez, elektroi horietatik hiru sp² hibridoetan sartuko dira, egiturako lotura kobalenteen hezurdura eratuz, eta geratzen den elektroia hibridoen planoarekiko elkarzuta den p motako orbital atomiko batean sartuko da. Aipaturiko orbital horien [[Orbital molekular|solapazioa]] izango litzateke π motako orbitalak sorraraziko lituzkeena. Konbinaketa hauetakoren batzuk, beste batzuren artean grafenoko geruza osatzen duten karbonozko atomo guztien artean deslokalizaturiko [[orbita atomikoen konbinaketa lineal|orbital molekular]] erraldoi bat sorraraziko luke.
▲Izena [[grafito]] + [[alkeno|enotik]] dator. Izatez, grafitoaren egitura gainjarritako grafenozko lamina ugarik osatutako pilatzat har daiteke. Pilatutako grafeno geruzen arteko loturak [[Van der Waalsen indar]]ren eta karbono atomoen arteko π orbitalen arteko elkarreraginen ondorio dira.
▲[[Fitxategi:Graphit gitter.svg|200px|thumb|Grafitoaren egitura kristalinoa, non eraztun aromatiko kondentsatu geruza ezberdinen arteko elkarreraginak ikus daitezkeen.]]
Grafenoan karbono-karbono loturen luzera gutxi gora-behera 1,42 [[Ångström|Åekoa]] da. Gainontzeko elementu grafitiko guztien oinarrizko egitura osagaia da, grafitoa, karbonozko [[nanohodi]]ak eta [[fulereno]]ak barne. Egitura hau espazioko bi norantzetan molekula biziki luzetzat ere har daiteke, hau da, grafeno deituriko [[hidrokarburo aromatiko polizikliko]] molekula lau familia baten muturreko kasua izango litzateke.
| |||