Katuarrain: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
MerlIwBot (eztabaida | ekarpenak)
t robota Erantsia: gl:Melgacho
No edit summary
3. lerroa:
| izena = Katuarraina
| irudia = Kleingefleckter Katzenhai.jpg
| irudiaren testua = KatuarrainaKatuarrain heldua akuario batean
| egoera =
| erreinua = [[Animalia]]
| filuma = [[Kordatu]]a
18. lerroa:
'''Katuarraina''' (''Scyliorhinus canicula'') [[ur gazi]]ko [[arrain kartilaginoso]]a da, [[Scyliorhinidae]] familiakoa<ref>Kindersley, Dorling ([[2001]], [[2005]]). ''Animal''. [[New York]]: DK Publishing. ISBN 0-7894-7764-5</ref>.
 
Ipar-ekialdeko [[ozeano Atlantikoa]]n eta [[Mediterraneo itsasoa]]n bizi da. [[plataforma kontinental]]ean eta goialdeko aldatsetan, [[Norvegia]] eta [[Britainiar uharteak|Britainiar uhartetatik]] [[Senegal]]eraino, 63° N eta 12° N latitudeen artean<ref name="Animal">{{cite book |last=Kindersley |first= Dorling |year=2001,2005 |title=Animal |location=New York City |publisher=DK Publishing |isbn=0-7894-7764-5}}</ref>. Gehien bat hondo hondartsu, legartsu edo lupetsutan ibiltzen da, metro gutxi batzuk eta to 400 m arteko sakoneratan<ref name=cabello>Rodriguez-Cabello, C., Sanchez, F., Olaso, I. 2007. Distribution patterns and sexual segregations of ''Scyliorhinus canicula'' (L.) in the Cantabrian Sea. ''Journal of Fish Biology''. 70: 1568-1586</ref>. Ipar-ekialdeko ozeano Atlantikoan eta Mediterraneo itsasoan '''katuarraina''' [[elasmobrankio]]en artean ugarienetariko bat da. Populazio gehienak egonkorrak dira toki gehienetan.<ref name=Ballard>Ballard, W., Mellinger, J., Lechenault, H. 2005. A series of normal stages for development of ''Scyliorhinus canicula'' the lesser spotted dogfish ''(Chondrichthyes: Scyliorhinidae)''. ''Journal of Experimental Zoology''. 267: 318-336</ref>
Ekialdeko [[Ozeano Atlantikoa]]n eta [[Mediterraneo itsasoa]]n bizi da.
 
==Deskribapena==
[[File:Scyliorhinus canicula.jpg|left|thumb|Katuarraina]]
''S. canicula'' espeziekoak sakonera txikiko uretan bizi diren buru motzeko marrazo lerden eta txikiak dira, 1 m luze eta 2 kg baino astunago izatera hel daitezkeenak. Bi bizkar-hegatsak isatsaren aldean dauzkate kokatuak gorputzean. Haien larruazalaren ukia latza da, lizpaperraren laztasunaren antzeko laztasunarekin.<ref>McNeill, Ian. "Habitas :: National Museums Northern Ireland." Habitas :: National Museums Northern Ireland. N.p., n.d. Web. 16 Dec. 2010. <http://www.habitas.org.uk></ref> Sudurzuloak musuaren behealdean dituzte eta zirrikitu kakotu batez ahora lotuta. Behealdea zuri-grisaxka argia dute eta goialdea marroi-grisaxka, ilunagoak diren orbanekin. Bizkarreko kolorea hondarrarenaren antzekoa da, orban txiki eta marroi edo ia beltz askorekin. ''S. canicula'' espezieko arren hortzak emeenak baino handiagoak dira <ref>Erdogan, Z., Koc, H., Cakir, D. 2004. Sexual Dimorphism in the Small-Spotted Catshark, Scyliorhinus Canicula (L., 1758), From the Edremit Bay (Turkey). ''Ser. his. nat'', 262: 4-18.</ref>. Mendebal-Afrikako uretan ''S. canicula'' espezieko arren barailak sendoago eta handiagoak dira.<!--Haztean jasatako aho neurrien aldaketen zioak elikatzeko ohiturak eta ugalketarako portaeren adaptazioak izan litezke (edo alderantziz, originalean ez dago argi eta).-->
 
==Ugalketa==
[[File:Eikapsel Katzenhai.jpg|thumb|Arrautza enbrioi heldurekin]]
Ugalketa [[obiparo]]a da. Kapsula korneo batez babestuta dauden eta kiribil luzeak dituzten arrautzak jartzen dituzte. Arrautzak gehien bat itsasertzeko sakonera gutxiko uretan hazten diren makro algetan jartzen dira. Arrautz zorroak itsasertzetik urrunago jartzen dituztenean ornogabe eseri tenteengan jartzen dituzte. Arrautza zorroak 4 cm luze eta 2 cm zabal inguru izan ohi dira, inoiz ez 6 cm baino luzeagoak<ref name=Ellis>Ellis, J.R., Shackley, S.E. 1997. The reproductive biology of ''Scyliorhinus canicula'' in the Bristol Channel, U.K.'' Journal of Fish Biology'', 51: 361-372</ref>. Arrautza zorroak Europako itsasertz guztietan aurkitu ahal dira. Enbrioiak 5–11 hilabetetan garatzen dira, itsasoko tenperaturaren arabera, eta jaio berriak 9–10 cm luze izaten dira. [[Errunaldi]]a ia urte osoan gerta daiteke<ref name="Ellis"/>. Hala ere, baliteke toki batzuetan errunaldiak urtean zehar garai ezberdinetan sakabanatuta gertatzea. <!--Adibidez, ''S. canicula'' females that are located off the Mediterranean coast of France, lay their eggs from March to June and in December. In the waters surrounding Great Britain, egg laying occurs in spring with a gap between August and October. In the Tunisian Coast, the sharks lay their eggs starting in spring, peaking in the summer and then slightly decreasing during Autumn.--><ref>Capae, C., Reynaud, C.,Vergne, Y., Quignard, J. 2008. Biological observations on the smallspotted catshark ''Scyliorhinus canicula'' (Chondrichthyes: Scyliorhinidae) off the Languedocian coast (southern France, northern Mediterranean). ''Pan-American Journal of Aquatic Sciences'', 3: 282-289</ref> Arrak 37.1-48.8 cm luze inguru direnean heltzen dira heldutasun sexualera, emeak 36.4-46.7 cm. luze inguru direnean<ref>Ivory, P., Jeal, F., Nolan, C.P. 2005. Age determination, growth and reproduction in the lesser-spotted dogfish, ''Scyliorhinus canicula'' (L.). ''J. Northw. Atl. Fish. Sci''., 35: 89-106.</ref>.
 
== Elikatzea ==
''S. canicula'' espezie [[jale oportunista|oportunista]]tzat hartzen da, harrapakin mota askorekin elikatzen da eta: [[molusku]]ak, [[ekinodermo]]ak, [[poliketo]]ak, [[krustazeo]]ak, [[sipunkulido]]ak, [[tunicate]]ak... Hala ere, krustazeo dekapodoak eta arrainak dira haien elikagai nagusia<ref name="cabello"/>. Elikatzeko preferentziak adinarekin aldatzen dira; '''katuarrain''' gazteagoek krustazeo txikiak gurago dituzte, zaharragoek ermitauak eta moluskuak. Gorputz tamainarekin ere aldatzen da dietaren konposizioa. Bestalde, harrapakinak ugariagoak izanda, uda partez gehiago jaten dutela ikusi da. Ez daude ezberdintasun handiak ''S. canicula'' espezieko arren eta emeen elikatzeko ohituren artean<ref name="cabello"/>.
<!--
Behavioral analysis showed that the ''S. canicula'' uses a consistent behaviour pattern termed 'scale rasping', as a feeding mechanism. The sharks uses this mechanism by anchoring food items near their tail so that their rapid head and jaw movements can tear away bite-sized pieces from their prey. They are able to anchor food items near their body due to the tooth-like structures that are embedded in their skin. These structures normally assist with protection from predators, parasites and abrasions to the skin. This type of feeding in ''S. canicula'' can also be done due to their elongated body morphology.<ref>Southall, E.J., Sims, D.W. 2003. Shark skin: a function in feeding. ''Proceedings of the Royal Society of London Series B-Biological Sciences'', 270: 47-49.</ref>
-->
==Azterketa gai==
''S. canicula'' espeziea egokia da [[gastrulazio]] azterketa konparatiboak egiteko zenbait ziogatik.
* Kopuru handitan arrapatzen da Europako itsasalde guztietan, eta [[elasmobrankio]]enen artean edozein garapen fasetan eta edozein garaitan kopuru handitan arrapa daiteken espezie bakarra da.<ref name=Ballard>Ballard, W., Mellinger, J., Lechenault, H. 2005. A series of normal stages for development of ''Scyliorhinus canicula'' the lesser spotted dogfish ''(Chondrichthyes: Scyliorhinidae)''.'' Journal of Experimental Zoology''. 267: 318-336</ref>
* Ernalketa barnekoa da '''katuarrain'''ean, baina arrautzak garapenaren fase goiztiarrean erruten dira, [[blastozele]]aren eraketa baino lehen. Behin errunda, normalki garatu ahal dira laborategietan, itsasoko ur oxigenatuan, beste ezer barik.<ref name=mazan>Mazan, S., Sauka-Splengler, T. 2004. "Gastrulation in the chondrichthyan, the dogfish ''Scyliorhinus canicula''." ''Gastrulation: from cells to embryo''. Ed. Claudio D. Stern. Cold Spring Harbor Laboratory Press. New York, NY, 151-155 pp.</ref>
* Enbrioien neurriak eta eskuratzeko erraztasunak errazten dute azterketa.
* Ondo karakterizatutako bost fase bereizi ahal dira gastrulazioaren hasieratik [[neurulazio]]aren hasiera arte.<ref name="mazan"/>
 
==Arrisku maila==
''S. canicula'' espeziea ugarienetariko bat da elasmobrankioen artean Ipar-ekialdeko ozeano Atlantikoan eta Mediterraneo itsasoan. Usu erabiltzen da gizakiak elikatzeko, baina arrantzale profesionalek eta zaletuek hartzen dituzten '''katuarrain''' gehienak bota egiten dituzte. Hala ere, egindako azterketek erakutsi dute botatako '''katuarrain'''etatik bizirik irauten dutenen tasak oso handiak direla, %98aren ingurukoak. Toki batzuetan '''katuarrain'''en kopurua gutxitua izatea gerta baliteke ere, egindako ikerketek erakutsi dute toki gehienetan populazioak mantendu edo gehitu direla. Hala ere lurreratutako eta botatako kopuruen monitorizazioarekin jarraitzea garrantzitsua da ekiditeko kopuruaren gutxiagotzea etorkizunean. Gaur egun espezie honen egoera '''"least concern"''' ''(kezka txikienekoa)'' legez sailkatzen da [[IUCNren mehatxatutako espezieen zerrenda gorria]]n, ez dagoelako ebidentziarik mundu mailako populazioa era nabarmenean gutxitu dela esateko. Momentu honetan ez da egiten ezer espeziearen kontserbazioa ziurtatzeko<ref>GIibson, C., Valenti, S. V., Fowler, S. L., Fordham, S. V. 2006. The Conservation Status of Northeast Atlantic Chondrichthyans; Report of the IUCN Shark Specialist Group Northeast Atlantic Regional Red List Workshop. VIII + 76pp. IUCN SSC Shark Specialist Group.</ref>.
 
==Ikus, gainera==
*[[Momar]]
 
 
== Erreferentziak ==
{{Erreferentzia zerrenda}}
{{commonsCommons|Scyliorhinus canicula}}
{{Wikispecies|Scyliorhinus_canicula}}
 
<!--
{{Commons category|Scyliorhinus canicula}}
-->
<!--
{{DEFAULTSORT:Small-Spotted Catshark}}
-->
 
{{Biologia zirriborroa}}
 
[[Kategoria:Carcharhiniformes]]
<!--[[Kategoria:Scyliorhinidae]]-->
[[Kategoria:Euskal Herriko itsas arrainak]]