Filipe I.a Gaztelakoa: berrikuspenen arteko aldeak

'''Filipe I.a Habsburgokoa''' ([[Brugge]], [[Flandria]], [[1478]]ko [[uztailaren 22]] - [[Burgos]], [[Gaztela]], [[1506]]ko [[irailaren 25]]), ezizenez '''''Filipe Ederra''''', [[Maximiliano I.a Germaniako Erromatar Inperio Santukoa|Maximiliano I.a]] [[Germaniako Erromatar Inperio Santua|Germaniako enperadorearen]] eta [[Maria Borgoinakoa]]ren semea zen. Amarengandik Borgoinar Herbehereak jaso zituen eta, [[Errege-erregina Katoliko]]en alaba [[Joana Gaztelakoa|JoanaJoanarekin]] alabarekin ezkontzean, [[Gaztela eta Leon]]go errege bilakatu zen<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/455996/Philip-I Philip I] 2013. Encyclopædia Britannica Online. 2013ko urtarrilaren 18an begiratua</ref>. AitakEzkontza hitzartuMaximiliano zuen FilipeI.ak eta GaztelakoErrege-erregina JoanaKatolikek Ihitzartua izan zen<ref name=mcn>Cristina GARCÍ SANCHEZ:[http://www.renmcnbiografias.com/app-bio/do/show?key=felipe-i-rey-de-castilla artekoFelipe ezkontzaI, Rey de Castilla (1478-1506)] Mcnbiografias.com</ref>.

Gaur egungo [[Espainia]]ren luraldeetanlurraldeetan [[Habsburgo]]en etxea ezarri zuen. Filipe Ederra deitura [[Frantzia]]ko errege [[Luis XII.a Frantziakoa|Luis XII.ak]] eman zion [[1501]]ean. Izan ere, Filipe eta Joana koroatuak izateko asmoz Gaztelarantz zihoazela, [[Blois]]en geratu ziren eta, bertan erregeak ongietorria eman zienean, zera esan omen zuen: ''Hona hemen printze eder bat''.

[[Belgika]] eta Herbeheretan subirano famatu eta maitatu batmaitatuat izan zen, bere lurralde ezberdinen interesak jokatzen trebea. Historiara pasatu da Filipe Ederra izenarekin,. izanIzan ere, Maximiliano I.a eta Borgoinako Mariaren semeak oso aurpegi polita omen zeukan. Bere zaletasun handiena abentura amoretsuak ziren, eta amorante ugari eduki zituen [[Borgoina]]ko gortean. Bere aitak, politika kontuengatik, [[Joana Gaztelakoa|Joana I.aren]] eta bere semearen arteko ezkontza itundu zuen. Ezkontza [[Lille]]n ospatu zen, [[1496]]ko [[abuztuaren 21]]ean.

Errege-erreginarenerregina katolikoen infante zaharrenak hil zirenez (Joan ([[1497]]), Elisabet ([[1498]]) eta haren seme [[Miguel]] ([[1500]])), Joana, Filiperen emazteaemazteak, Joana,jaso izangobeharko zenzuen Gaztela eta Aragoiko oinordetza jasoko zuena.

[[1504]]ko [[azaroaren 26]]an hil zen [[Elisabet I.a Gaztelakoa|Elisabet I.a]] erregina eta Gaztelako ondorengotzaren arazoa sortu zen. Joanaren[[Fernando aitakII.a Aragoikoa|Fernando]], FernandokJoanaren aitak, Elisabeten azken nahiak betetzearren, Gaztelako erregina izendatu zuen, baina berak ere boterean parte hartzeko asmoz. Filipek, ordea, emaztearen oinordetzaren gaineko eskubideak zituela uste zuen eta Filipe eta Joanaren gobernua hitzartu zuen [[Salamankako itunituna|Salamankako itunean]]ean ([[1505]]). Senar-emazteak penintsulara iristean, egoera aldatu egin zen, Fernando Katolikoa [[Aragoi]]ra erretiratu eta Filipe Ederra Gaztelako errege izendatu baitzuten, Filipe I.a izena hartuz.

Bitartean, bere senarrak gorteko emakumeekin egiten zizkion desleialtasunak zirela- eta, Joana erotzenerotuz joan zela suposatzen da;. izanIzan ere, bere senarraz guztiz maiteminduta zegoen, baina ezin daiteke esan Filipek sentimendu hori konpartitzenbera zuenik. Nahiz eta [[Valladolid]]en elkartutako gorteek Joana erreginaren gobernatzeko gaitasun eza ez aitortu, praktikan, Filipek erabili zuen botere guztia, emaztea kontuan hartu gabe.

[[Fitxategi:FilipsDon deFelipe Schone.wiegy Doña Juana.JPGjpg|thumb|right|Filipe I.arena gorpuaeta hementxeJuana gorde zutengortean.]]

Filipek bat-bateko heriotza izan zuen Cordoneko etxean (Burgosen[[Burgos]]en), eta Fernando, bere aitaginarrebak, Fernandok, pozoitu zuenzuelako zurrumurruakzurrumurrua egonhedatu zirenzen. Esaten dutenez, Filipe Burgosen zegoenFilipek pilota partidu bat jokatzenjokatu zuen Burgosen eta, bukatzean, izerditan oraindik, ur hotz ugari edan zuen;. ondoriozOndorioz, sukar bortitzeko gaixotasunak harrapatu eta, egun batzuk geroago, hil zen. Gaur egungo ikertzaileek, ordea, izurriak hil zuela uste dute. Dena dela, erregearen heriotzak Joana erreginaren balizko eromena larritu egin zuen.

Filiperen heriotzaren ostean, Fernandok, bere alabaren nahaste egoeraz baliaturik, [[Tordesillas]]ekoko jauregian (Valladoliden[[Valladolid]]en) giltzapetu zuen, eta bere heriotzara arte ez zen handik aterakoatera. Horrela, hasierako gogoari jarraituz, Gaztelako erreinuaren erregeorde bilakatu zen. Joanaren semeak,seme [[Karlos KarlosekHabsburgokoa|Karlose]]k, oinordekotzaoinordetza handi bathandia jaso zuen:, bere lau aitona-amonen erresumak, inoiz izan den enperadore garrantzitsuenetako bat bihurtukobihurtu zuena.