15:16, 4 urria 2012ko berrikusketa aldatu TjBot (eztabaida \| ekarpenak) Bot-ak 10.112 edits t r2.7.2) (robota Erantsia: ur:سائپین ← Aurreko ezberdintasuna		03:52, 12 urtarrila 2013ko berrikusketa aldatu desegin 85.84.215.212 (eztabaida) No edit summary Hurrengo ezberdintasuna →
55. lerroa: [[2000]]. urteko biztanleria 62.392 zen eta 115.4 km² ditu. [[Marianak]] iparralde-hegoalde zentzuan doan uharte kate bat dira. Horien artean ~~'''~~Saipan~~'''~~ ~~inportanteenetakoa~~garrantzitsuenetakoa da; [[uhartedi]]aren hegoaldean, [[Tinian\|Tini'an]] (hurbilen duen uhartea eta berarekin harreman estua duena), [[Aguijan\|Aguiguan]], [[Luta]] edo Rota eta Guåhån edo [[Guam]] besterik ez ditu hegoalderantz. Administratiboki Guåhån izan ezik (aparteko egitura administratiboa baitu) uharte guztiek [[Iparraldeko Mariana Uharteak\|Iparraldeko Mariana Uharteetako]] Mankomunitatea osatzen dute. Lurralde honetako hiriburua zehatz-mehatz hitz eginda [[Capital Hill]] ~~herriska~~herrixka bada ere, argitalpen gehienetan ~~'''~~Saipan~~'''~~ ageri da, uharte osoak udalerri bakarra osatzen duelako. == Historia == Saipan eta [[Marianak\|Marianetako]] beste zenbait uhartetako lehen biztanleak, denboraren poderioz "chamorro" deituko zirenak [[K. a. XX. mendea]]ren bueltan kokatu ziren bertan. [[Fernão de Magalhães]]en [[1521]]eko espedizioarekin<ref>Portugesa apur bat beranduago hil zen, Filipinetan eta hortik aurrera [[Juan Sebastian Elkano]] [[Getaria (Gipuzkoa)\|getariarra]] izan zen burua.</ref> heldu zen lehen bisitaldi europarra. [[Marianak\|Marianekin]] batera [[Espainia]]k anexionatu zuen<ref>Kolonizazio horren eraginez oraindik zahar batzuek espainieraz hitz egiten dakite; ikus [http://filipinokastila.tripod.com/ocean.html web orri hau].</ref>. [[1815]]ean chamorro gehienak [[Guam]]en preso hartuta zeudenean [[Mikronesia]]ko zenbait uhartetako biztanle asko<ref>[http://www.pacificworlds.com/cnmi/arrival/comeash.cfm Mikronesiar jatorrikoen historia.]</ref> ~~'''Saipanera'''~~Saipana joan ziren eta harrezkero bertakoek lurraren jabetza neurri handi batean galdu zuten. [[1899]]an, [[Espainiar-amerikar gerra]]ren ostean Espainiak Marianak, [[Karolinak]] eta [[Marshall Uharteak]] [[Ameriketako Estatu Batuak\|AEBri]] saltzea erabaki zuen baina hauei garestiegi iruditu zitzaien ezarritako salneurria. Azkenean [[Alemania]]ri saldu zizkion; alemaniarrek [[Lehen Mundu Gerra]] arte egon ziren eta [[1922]]an [[Japoniar Inperioa]]k hartu zuen uhartearen kontrola [[Nazioen Liga]]ren onespenarekin. [[Bigarren Mundu Gerra]]n uhartea japoniarren base ~~inportantea~~garrantzitsua izan zen. [[1944]]ko [[martxoaren 3]]an [[Ameriketako Estatu Batuak\|AEBetakoek]] zibilez betetako itsasontzi bat bonbardatu zuten eta 655 lagun hil ziren. [[1944]]ko [[ekainaren 15]]ean]] estatubatuarrak uhartean lurreratu ziren eta hiru astez ''[[Saipango ~~bataila~~gudua]]'' ~~izenez ezagutu zena burutu~~borrokatu zen; oso odoltsua izan zen ~~bataila~~guru ~~hau~~hura [[John Woo]] zuzendariak zinemara eraman zuen, ''[[Windtalkers]]'' filmarekin. [[1947]]an [[NBE]]ren babespeko lurraldeetakoa bihurtu zen eta horren bidez [[Ameriketako Estatu Batuak\|AEBen]] kontrolpean. Beste uhartediek independentzia eskuratu bazuten ere, [[Iparraldeko Mariana Uharteak\|Iparraldeko Marianek]] mankomunitatea osatu zuten AEBekin. Zenbait lege federal ez dira lurralde honetan ezartzen eta hori dela eta izugarrizko hazkuntza egon zen jantziak ekoizten dituzten lantegietan eta milaka kanpoko langilek hara jo zuten lan bila: ''Made in USA'' etiketa zuten jantziak oso merke egiten ziren eta ez zituzten zergak ordaindu behar [[Ameriketako Estatu Batuak\|AEBetara]] esportatzeko. 78. lerroa: === Talde etnikoak === Hainbat estatutan sailkapen hori begi onez ikusita ez badago ere, [[Ameriketako Estatu Batuak\|AEBetan]] ohikoa da biztanleria "jatorri etnikoaz" sailkatzea; hauxe da ~~'''~~Saipangoa~~'''~~: {\| {{tablabonita}}

Saipan: berrikuspenen arteko aldeak