Karolingiar arkitektura: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Orrialde berria: {{lanean|josugoni}} '''Karolingiar arkitektura''' Arte ederrek garrantzizko papera jokatu zuten hasiera-hasieratik Karlomagnoren kultura egitarauan. Italiara egin zituen bidaldi... |
No edit summary |
||
1. lerroa:
[[Image:Kloster Lorsch 05.jpg|thumb|right|250px|Lorsch monasterioko sarrera]]
[[Image:Aachener dom oktagon.jpg|thumb|right|250px|Jauregiko Kapera, Akisgran]]
'''Karolingiar arkitektura''' Europa iparraldean garatutako [[arkitektura]] estilo aurre-erromanikoa izan zen, VIII eta IX. mendeetako [[Karolingiar Pizkundea|Karolingiar Pizkundekoa]], [[Karolingiar leinu]]koek mendebaldeko Europa agindu zuten garaian. [[Erromatar arkitektura]] antzeratzeko asmoarekin sortu zen (Inperioa berdindu nahian), baina gehiengoa [[arkitektura paleokristau]] eta [[bizantziar arkitektura|bizantziarretik]] mailegatu zuen.
[[Arte
==Aachengo jauregia eta kapera==▼
==Eraikin nagusiak==
Karlomagnoren Aachengo jauregiak oin karratua zuen erdian, iparraldean erregearen egoitza zegoen, gaur Aachengo udaletxea dena, eta hegoaldean jauregi kapera.▼
▲===Aachengo jauregia eta kapera===
{{sakontzeko|Akisgrango jauregia}}
▲Karlomagnoren
Lau parte nagusi zituen jauregiak, egoitzatarakoa, harreretarakoa, erlijiorakoa eta intendentziarakoa . Eudes Metzekoa arkitektoari (segur aski bere izenez ezagutzen den Alpeez iparraldeko arkitektorik antzinakoena) enkargatu zitzaion proiektua. 790ean hasi ziren lanak eta 805erako, kapera behinik behin, amaiturik zegoen, urte hartako Errege egunean sagaratu baitzuen Leon III.a aita santuak.▼
▲Lau parte nagusi zituen jauregiak, egoitzatarakoa, harreretarakoa, erlijiorakoa eta intendentziarakoa
Aachengo jauregi kaperaren oinak eta egiturak, duen poligono formagatik eta bi solairu dituelako, Ravenako San Vitalekoa gogorarazten du. Bi solairuko jauregi kapera eredu horrek Erdi Aro guztian izangozuen arrakasta : beheko oina eliztar soilentzat izan ohi zen, eta goilcoa errege edo printzeentzat . Aachengo kaperak oktogono formako erdigunea du, eta, haren inguruan, hamasei aldeko poligonoa eta eraikinaren kanpoaldea osatzen duen deanbulatorio bat.▼
▲Aachengo jauregi kaperaren oinak eta egiturak, duen [[poligono]] formagatik eta bi solairu dituelako,
Erdi puntuko arkuak ditu beheko solairuan, eta erdi-erdian, goragune zabal eta huts bat, bigarren solairuan altura bikoitzeko arkuak baititu. Erdiko ganga danbor leihodun batean bermatzen da.▼
▲[[Erdi puntuko
==
Karolingiar garaian eraikitako basilika handiena
Eliza hark etorkizunean garrantzi handia izango zuten berrikuntza batzuk zituen :
==
Planoan aurreikusita eta jasota daude [[komentu]] batean sor daitezkeen beharrizan guztiak : logela, jangela, sukaldeak, eritegia, [[kalostra]] eta eskola, [[erromes]] eta bisitarientzako egoitza, ukuiluak eta beste hainbat eraikin,
[[Basilika]] bat da eliza, eta gurutzadura eta korua ditu ekialdean. Erdiko habearteak eta alboetakoek -zeinetan ere [[aldare]] asko dauden- ez dute espazio bakar jarraitu bat osatzen, baizik eta esparruka daude zatituak, hesi moduko batzuen bitartez. Ate eta sarbide asko zituen : mendebaldeko absidearen ondoan bi, eta beste hainbat iparraldetik bezala hegoaldetik. Mendebaldeko absidea [[San
===Beste adibide batzuk===
[[Fitxategi:Corvey Westwerk.png|200px|thumbnail|Corvey monasterioko ''westwerk'' atala]]
* Lorsch abadia, sarrera, (800)
* St. Ursmar kolejiatako eliza, Lobbes, [[Belgika]] (819-823)
* Michaelskirche, [[Fulda]], errotonda eta kripta (822)
* Einhard basilika, Steinbach (827)
* San Justino eliza, Frankfurt-Höchst (830)
* Broich gaztelua, Muelheim (884)
* Corvey monasterioa (885)
== Erreferentziak ==
{{erref zer}}
{{lur}}
==Ikus, gainera==
▲Galleko abatetxerako (Suitzan) egindako planoa da monasterioetan ordena jartzeko borondate horren erakusgarri behinena. 820 aldera marraztu zuten, eta bertan laburtu zen kontzilioan monasterioei buruz erabakitakoa.
*[[Arkitektura paleokristau]]a
{{commons|Category:Carolingian architecture}}
▲Planoan aurreikusita eta jasota daude komentu batean sor daitezkeen beharrizan guztiak : logela, jangela, sukaldeak, eritegia, kalostra eta eskola, erromes eta bisitarientzako egoitza, ukuiluak eta beste hainbat eraikin, abatearen egoitza, eta, erdiko aldea eta espazio guztiaren ia erdia hartzen duela, eliza. Elizak badu berrikuntza bat, mendebaldeko dorrearen tokian abside bat baitu, ekialdekoari kontrajarrita. Eraikina mendebaldera orientatzeko formula hori erromatar ereduetatik hartu bide zuten, eta karolingiar liturgia erromatartu izanaren frogatzat hartzen da.
[[en:Carolingian architecture]]
▲Basilika bat da eliza, eta gurutzadura eta korua ditu ekialdean. Erdiko habearteak eta alboetakoek -zeinetan ere aldare asko dauden- ez dute espazio bakar jarraitu bat osatzen, baizik eta esparruka daude zatituak, hesi moduko batzuen bitartez. Ate eta sarbide asko zituen : mendebaldeko absidearen ondoan bi, eta beste hainbat iparraldetik bezala hegoaldetik. Mendebaldeko absidea San Pedrori eskainita dago.
|