Oxigeno likido: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t r2.7.3) (robota Erantsia: ko:액체 산소 |
t Robota: Aldaketa kosmetikoak |
||
1. lerroa:
[[
'''Oxigeno likidoa''' oinarrizko [[oxigeno]]aren egoeratako bat da, [[kondentsazio]]-puntutik behera hozten denean (90,188 [[Kelvin (unitatea)|K]] edo -182,96 [[°C]]) presio atmosferikoan (101,325 [[kPa]] edo 760 [[mmHg]]). Arlo batzuetan, batez ere aeroespazio, itsaspeko eta gas industrian, '''LOx''', '''LOX''' edo '''Lox''' laburdurak erabiltzen dira, ingelesezko terminotik (''liquid oxygen''). Oxigeno likidoak kolore [[urdin]] ahula du eta oso [[paramagnetiko]]a da.
== Oxigenoaren aurkikuntza ==
XVII eta XVIII. mendeetan, [[Robert Hooke]]k, [[Ole Borch]]ek, [[Mikhail Lomonosov]]ek eta [[Pierre Bayen]]ek oxigenoa ekoiztu zuten egindako zenbait esperimentutan, baina, inork ez zuen elementutzat hartu.
10. lerroa:
Bitartean, 1774eko abuztuaren 1ean, [[Joseph Priestley]] britainiar elizgizonak, eguzki-argia beirazko tutu baten barnean zegoen merkurio oxidora zuzentzen zuen ikerketa bat burutu zuen. Hau egitean, konturatu zen gas bat jaregiten zuela eta gas honek zenbait eragin zituela; besteak beste, [[kandela|kandelen]] suak indar gehiago edukitzea edota arratoiak gas hori arnastean, denbora gehiagoz eta gogotsuago bizitzea. Ondorio hauek ikusita, Priestleyek berak gasa arnastea erabaki zuen, eta hau izan zen sentitu zuena: ''Gasaren sentsazioa nire biriketan ez zen, itxuraz behintzat, aire arruntaren desberdina, baina, nire bularraldea bereziki arina eta lasaitua sentitu nuen denbora tarte batean''.
Nahiz eta Scheele izan
== Oxigenoaren likidotzea ==
[[Louis Paul Cailletet]] izan zen oxigenoa likidotzen lehena, 1877an. Oxigeno tanta hauek lortzeko, Joule-Thomson prozesua erabili zuen; oxigenoa konprimituta zegoen hoztu egiten zuen bitartean. Prozesu honen bitartez, presioa eta hotza gehitzen zitzaion oxigenoari. Presio
Hala eta guztiz ere, oxigeno likido kantitate gogoangarri bat lortzen lehenak [[Krakovia]]ko Unibertsitateko Zygmunt Wróblewski eta Karol Olszewski irakasleak izan ziren, 1883ko irailaren 5an.
== Erabilera ==
Oxigeno likidoa esparru askotan erabiltzen da gaur egun:
* [[Medikuntza]]n.
* Gas industrial moduan.
* Modu terapeutikoan.
* [[Espazio-ontzi]]en suzirien oxidatzaileen propultsatzaile gisa, orokorrean [[hidrogeno]] edo [[keroseno]] likidoen konbinatuta. Oxigeno likidoa oso erabilgarria da eremu honetan, bultzada handia eragiten baitu.
* [[Suziri]] moderno askok ere oxigeno likidoa erabili ohi dute, [[espazio anezka]]ko motor nagusiak barne.
* Baita ere, noizean behin [[lehergai]]etan erabiltzen da, baina ez da ohikoena gertatutako istripu ugariengatik.
* Zenbait hegazkin komertzial eta militarretan erabiltzen da, arnasteko.
* Elementu oxidatzaile moduan.
[[Kategoria:Oxigenoa]]
| |||