Zadar: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Aldaketa kosmetikoak
No edit summary
33. lerroa:
 
== Etimologia ==
 
K.a. IV mendean liburnoen taldekoak ziren ''Jadasinoi'' leinua bizi zen bertan eta hiriak ''Idassa'' zuen izena. K.a. I mendean erromatarrek konkistatu zutenean ''Iader'' hiriburu inperiala bihurtu zen. [[Venezia]]rrek ''Zara'' deitu zuten eta [[Bigarren Mundu Gerra]]ren Kroazian sartu zenean ''Zadar'' izena hartu zuen.
 
== Geografia eta klima ==
 
[[Dalmazia]]ren iparraldean dago, Kvarne golkoaren azpian. [[Itsaso Adriatikoa]]n sartzen den penintsula errektangular baten gainean eraikia dago eta irla ugarik inguratzen dute, ezagunenak Ugljan, Pasman, Iz, Dugi Otok eta parke nazionala osatzen duten Kornati irlak. Klima mediterranearra du.
 
<div style="width:75%">
{{Klima
|location = Zadar, Puntamika Borik
|metric first = Y
|single line = Y
| Jan record high C = 17.1
| Feb record high C = 21.2
| Mar record high C = 22.5
| Apr record high C = 27.2
| May record high C = 32.0
| Jun record high C = 34.6
| Jul record high C = 35.8
| Aug record high C = 36.1
| Sep record high C = 33.0
| Oct record high C = 28.0
| Nov record high C = 25.0
| Dec record high C = 18.6
|year record high C = 36.1
| Jan high C = 10.0
| Feb high C = 11.0
| Mar high C = 13.4
| Apr high C = 17.4
| May high C = 22.4
| Jun high C = 26.5
| Jul high C = 29.8
| Aug high C = 29.2
| Sep high C = 25.1
| Oct high C = 20.0
| Nov high C = 14.9
| Dec high C = 11.2
| Jan mean C = 7.7
| Feb mean C = 8.1
| Mar mean C = 10.4
| Apr mean C = 13.9
| May mean C = 18.6
| Jun mean C = 22.4
| Jul mean C = 25.4
| Aug mean C = 25.2
| Sep mean C = 21.4
| Oct mean C = 16.9
| Nov mean C = 12.2
| Dec mean C = 8.7
| Jan low C = 5.1
| Feb low C = 5.6
| Mar low C = 7.6
| Apr low C = 10.8
| May low C = 15.1
| Jun low C = 18.6
| Jul low C = 21.4
| Aug low C = 21.1
| Sep low C = 18.0
| Oct low C = 14.1
| Nov low C = 9.7
| Dec low C = 6.4
| Jan record low C = -9.1
| Feb record low C = -8.6
| Mar record low C = -6.8
| Apr record low C = 2.0
| May record low C = 3.4
| Jun record low C = 8.2
| Jul record low C = 11.7
| Aug record low C = 10.0
| Sep record low C = 6.4
| Oct record low C = 2.9
| Nov record low C = -2.6
| Dec record low C = -6.0
|year record low C = -9.1
|Jan precipitation mm = 77
|Feb precipitation mm = 72
|Mar precipitation mm = 74
|Apr precipitation mm = 60
|May precipitation mm = 61
|Jun precipitation mm = 52
|Jul precipitation mm = 35
|Aug precipitation mm = 63
|Sep precipitation mm = 98
|Oct precipitation mm = 112
|Nov precipitation mm = 119
|Dec precipitation mm = 94
|Jan sun = 119.2
|Jan snow days = 0.7
|Feb snow days = 0.4
|Mar snow days = 0.1
|Apr snow days = 0
|May snow days = 0
|Jun snow days = 0
|Jul snow days = 0
|Aug snow days = 0
|Sep snow days = 0
|Oct snow days = 0
|Nov snow days = 0
|Dec snow days = 0.2
|Feb sun = 137.6
|Mar sun = 181.1
|Apr sun = 207.0
|May sun = 263.8
|Jun sun = 295.5
|Jul sun = 349.0
|Aug sun = 310.8
|Sep sun = 249.3
|Oct sun = 184.0
|Nov sun = 125.7
|Dec sun = 106.8
|source 1 = Weatherbase <ref name=Weatherbase>{{cite web
| url =http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?s=022231&refer=&units=us |title =Weatherbase: Weather for Zadar, Croatia | publisher=Weatherbase | year=2011 }} Retrieved on November 22, 2011.</ref>
|date=November 2011
}}
</div>
 
== Historia ==
 
K.a. IX mendean liburnoak ([[iliriar]]ren leinu bat) zeuden inguru honetan. [[Erromatar inperioa|Erromatarren]] k.a. 59 urtean konkistatu zuten ingurunea, ''Illyricum'' probintzia osatuz. Hiriburua Salonae zen (Split ondoan) baina VII mendeko Avaro eta [[Eslaviar herrialdeak|Eslaviarrek]] hau suntsitzean, iliriarrak Zadarren errefuxiatu ziren, eskualdearen hiriburu bihurtuz. Zadartarrek hasieran Veneziaren babesa eskuratu nahi izan bazuten ere X mendean Kroaziaren barruan zeuden. Hurrengo bost mendetan [[Hungariako Erresuma|hungariarren]] eta veneziarren eskutatik pasatuko zen bertakoek beren independentzia mantentzen saiatu baziren ere. [[1409]]an veneziarrak nagusitu ziren azkenik eta Zadarren jabe iraun zute [[1797]]an [[Austria-Hungariako inperioa]]k Venezia bera menperatu zuen arte.
 
47 ⟶ 153 lerroa:
 
== Ondasun nabarmenak ==
 
* Foro erromatarra: Iader hiriko plaza nagusia zen, 100m x 45m, hiru alde marmolezko zutabedun arkoek osatzen zutela.
* San Donato eliza: IX mendeko monumentu prerromanikoa da. Oin zirkularra du eta 27 metroko altuera duen kupula.
53 ⟶ 158 lerroa:
 
== Kirolak ==
 
Hiriko kirol talderik famatuena [[KK Zadar]] [[saskibaloi]] taldea da. [[Kroaziako Saskibaloi Liga|Kroaziako Liga]] birritan irabazi du eta [[Kroaziako Saskibaloi Kopa|Kopa]] bost aldiz. Jugoslavia garaian ere emaitza onak lorturikoa da, sei [[Jugoslaviako Saskibaloi Liga|Liga]] eta [[Jugoslaviako Saskibaloi Kopa|Kopa]] bat hain zuzen ere.
 
== Kanpo loturakErreferentziak ==
{{erreferentzia_zerrenda}}
 
== Kanpo loturak ==
* {{it}} [http://www.dalmaziaeu.it/StoriaCitta.aspx?city=622&norender=1| Zadarko irudiak]
{{Commons|Zadar}}
{{
Commons|Zadar}}
<!-- interwiki -->