Kutsadura elektromagnetiko: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
66. lerroa:
Lennart Hardell-ek onkologia eta minbiziaren epidemiologiako iraskaslea da [[Suedia]]ko [[Örebro]] Unibertsitateko Ospitalean. Hardell-ek egindako ikerketa gehienak pestizidek eta kutsatzaile organikoek minbizian izan ditzaketen eraginak aztertu dituzte. Azkeneko urteetan berak eta bere lankideek burmuin minbiziaren eta haririk gabeko telefonoen arteko erlazioa frogatzen saiatu dira. Lennart-ek eta bere lankideek 1995tik 2006ra arte haririk gabeko telefono eta beste irrati-frekuentzia erradiazioari buruzko 6 kasu-kontrol azterketa egin dituzte. Horietatik hiru burmuineko minbiziari buruz, bat listu-guruineko minbiziari buruz, bat barrabil-minbiziari buruz eta azkena [[Hodkin linfoma]]ri buruz.
=== Europako
Europar biztanleria 2000. urtetik aurrera oso kezkaturik agertzen zen mugikorrek osasunean eduki ditzazketen arrisku potentzialekin. Eurobarometroaren aburuz europarren 48%-a kezkatuta edo oso kezkatuta dago mugikorrek osasunean duten eraginaz. Gainera %76-a estazio-baseekin kezkatuta agertzen da. ▼
Eremu elektromagnetikoen arriskuak eta beren efektuak naturan.
Honek herri-ekimen ugari sortu ditu Europan zehar, batipat eskola ospitale eta haurtzaindegi ondoan dauden antenen aurka. ▼
Nekazaritza eta Tokiko eta Eskualdeko Gaietarako Ingurumen Batzordea.
Hizlaria: Jean Huss, Luxenburgo, talde sozialista
▲Europar biztanleria 2000. urtetik aurrera oso kezkaturik agertzen zen mugikorrek osasunean eduki
Honi erantzuna emateko Europako Nekazaritza eta Tokiko eta Eskualdeko Gaietarako Ingurumen Batzordeak bi audientzia egin zituen adituekin. Bata 2010ko irailaren 17-an eta bestea 2011-ko otsailak 25-ean. Azkenik 2011-ko maiatzak 6-an txosten bat jaulki zuen eremu magnetikoen arrisku potentzialei eta ingurumenean eraginei buruz. Txosten honetan gai honi buruzko konklusioak agertzen dira, momentura arteko azterketa zientifikoak kontuan hartuz.▼
▲Honek herri-ekimen ugari sortu ditu Europan zehar,
▲Honi erantzuna emateko [[Europako Nekazaritza eta Tokiko eta Eskualdeko Gaietarako Ingurumen
==== Sarrera ====
Uhin elektromagnetikoak gero eta ohikoagoak dira gizartean eta ikuspuntu ebolutibotik oso berriak direnez (azken 50 urteak) bere eraginak epe luzera gizakian ezezagunak dira. Gainera 1990-tik aurrera telefonia mugikorraren eta komunikazio inalanbrikoen erabileraren gorakadaren eraginak jakiteko daude.
Korronte elektriko oso ahulek giza fisiologian oso garrantzitsuak dira (Adibidez komunikazio interzelularra), eta beraz posible da eremu artifizialetara esposizioak giza osasunean eragina izatea.
==== Eztabaidaren historia ====
Eremu elektrikoen eragina gizakian hauen agerpenetik eman dira. Lehen radarrarekin adibidez (1930) mikrouhin sindromea ekiditeko URSS eta ekialdeko herrietan hauen potentzia jaitsi behar izan zuten. EB eta AEBn diskusioa 1970/1980 artean tentsio handiko lerroetan zentratu zen. 1979an Wertheimer eta Leeperrek ikerketa epidemiologiko batean tentsio handiko lerroen eta umeen leuzemiaren erlazioa demostratu zuen. Erlazio hau 2001 urtean IARCeak konfirmatu zuen, 2B taldean sartuz “Agian gizakientzat minbizigilea”.
1990a dekadan telefonia mugikorraren zabalkuntza egon da herrialde industrializatuetan eta 2000garren urtetik aurrera afrika eta Amerika latinoa ere batu dira. Teknologia hauek leku guztietatik sartu dira. Askotan ume txikiak ere bere inguruan dituzte.
==== Kezkaren hazkundea Europan ====
Europar biztanleria gero eta kezkatuago dago telefono mugikorrek osasunean izan dezaketen gaitzei buruz, eta are gehiago larrituta daude arrisku hauei buruz dagoen informazio gutxiarengatik. Honela Eurobarometroaren aburuz europarren 48%a larrituta edo oso larrituta dago mugikorrek osasunean eragin dezaketen arazoetaz. Gainera europarren 76%a estazio baseek osasunean izan dezaketen eraginaz larrituta daude.
Giza alarma honi erantzunez ekintza eta organizazio ugari sortu dira europan zehar. Organizazio hauek ikastetxe, haurtzaindegi eta ospitaleen inguruan estazio mugikorrak jartzearen aurka eta eskoletako WIFI-a kentzea eskatzen dute.
Europako Nekazaritza eta Tokiko eta Eskualdeko Gaietarako Ingurumen Batzordeak 2 audientzia egin zituen, bata 2010ko irailaren 17an eta bestea 2011ko otsailaren 25ean.
Lehenengoan Luxenburgoko medikuntza departamentuko Ralph Baden doktoreak modu orokorrean uhin elektromagnetikoen problematika adierazi zuen maiztasun handi eta baxuetan eta eremuen limiteak aztertu zituen. Bere emaitzetan oinarrituz adibide praktiko ugari eman zituen modu praktiko eta errazean eremuen expozizioak murrizteko etxe eta edifizioen barruan. Honekin problematika ugari konponduko zirelakoan: zefalea, insomnioa, eztula, depresioa etab.
==== Eraginak ingurugiroan: Landare intsektu eta animaliak ====
Dr. Ulrich Warnke, Saarbrückeneko biologia tekniko eta bionikako institutuko irakasleak argi eta garbi deskribatzen ditu landareetan maiztasun zehatz batzuk dituzten efektuak. Maiztasun eta esposizioaren arabera estres erreakzio eta gaitz genikoak demostratzen dira esperimentu hauetan. Adibidez Clermond-Ferrand unibertsitatean (2007) argi eta garbi demostratu dituzte telefono mugikorraren mikrouhinen eragina landareen genetan eta partikularki tomatean.
Beste ikerketa batzurek landare antzekoetan: Frijoleak, zuhaitz hosto ustelkorretan eta zuhaitz koniferoak.. gaitzak detektatu dituzte TETRA eta telefono mugikorren maiztasunen eraginez.
Warnke doktoreak animalia eta intsektu ugariren sentikortasun magnetikoan eremu artifizialek izan ditzaketen arazoez ohartarazten digu. Animaliok eremuak denboran eta espazioan orientatzeko erabiltzen dituzte. Maiztasun oso uhinek eragin oso txarrak izan ditzakete hauetan. Adibidez hegazti migrakorrak, uxoak, arrai mota batzuk(tiburoiak, baleak, erraiak) eta intsektu ugari (inurriak, tximeletak eta espezialki erleak) arazo hauek izan ditzakete. Azken urteotako baleen baratua eta erle kolonien galera honekin erlazionaturik egon daiteke. Ikerkuntza guzti hauek erantzule politikoei pentsarazi beharko lieke.
Elektrizitate banaketa enpresek eta telefonia operadoreek ezetz diote ikerketetan demostratu diren efektu txar guztiei. Parisen 2011ko otsailaren 25eko audientzian operadoreen ordezkari ofizialek limite ofizialen defentsa egin zuten, beren efektu biologikoak naiz eta demostratu gizakian efektu txarrik ez luketela izango adieraziz.
Argumentu hori berresteko aditu batzuk, ICNIRPkoak (International Committee on Non-Ionisation Radiation Protection) joan ziren europar kontseilu eta OMSeko kideekin batera limiteak defendatzeko. Aldiz “Robin de Toits” ONG-ko kideak nahiz eta intentsitate baxuak erabili osasunerako txarra izan daitekeela berretsi zuten. Audientzia onetan argi eta garbi ikusi zen organismo internazionalen limiteak ICNIRP-ek (asozioazio pribatua) jarritakoen berberak zirela da.
Prekauzio printzipioa guztiz garrantzitsua da egon daitezkeen “Affaireak” gelditzeko, ala nola amiantoa, tabakoa eta plomoaren gaitzak aurrez ikerkuntza nahiko egin balira gaitzestea egongo lirateke. “Bioinitiative”-ek guztiz egiaztatu du ikerkuntza hauek ongi burutu direla, eta kontuan artu beharko lirateke.
Azkenik medikuntza espezialista batek ikerketa ugariren ondoren SICEM-aren existentzia demostratu duela ere esan beharra dago. (Intolerantzia eremu elektromagnetikoei)
==== Eremu elektromagnetikoen efektu biologikoak medikuntzan ====
Frogatua izan 20. mendearen hasieratik frekuentzia jakin batzuetan lan egiteak medikuntzan lagundu dezakeela bai diagnosia eta baita tratamenduan ere.
Gizakia bera elektromagnetikoa dela kontuan hartu beharrekoa da: Zelulek elkar komunikatzen dute korronteen bidez eta sortzen ditugun seinale elektriko garrantzitsuenak gure nerbio eta muskulu sistemak sortzen dituzte. Bihotzak emititzen dituen seinale elektrikoak begiratuz, elektrokardiogramaz, bere diagnosia egin dezakegu. Garuna aztertzeko ere elektroentzefalograma bat egin dezakegu garunari kalterik egin gabe.
==== Korronte elektriko eta eremu elektromagnetikoen erabilera terapeutikoak.====
Frekuentzia txikietan erabilita eremu elektromagnetikoak medikuntzan tratamendu onuragarrietan erabiltzea lortu, hala nola, kanpo inpultso elektrikoak(desfibriladoreak) eta mikrokorronteak ehunak eta hezurrak sendatzeko.
Baina medikuntzan frekuentzia baxuek onurak ekarri dituzten bezala, ematen du radar, telekomunikazio eta mugikor konpainiek erabiltzen dituzten frekuentzia altuek potentzialki kaltegarriak diren eragin biologikoak ekar ditzaketela landare, animali eta gizakian.
==== Aurrerapen teknologikoa eta hazkunde ekonomikoa ingurumen eta osasun zaintzaren kontura ====
Egia da publikoaren antsietatearen eta mesfidantzen arrazoietako bat dela azkenaldian gertatutako osasun krisiak(tabakoa, H1N1 gripea, amiantoa) gertatu izana nazioarteko agentziak horretan lanean jardun arren.
Hain zuzen ere, Nekazaritza eta Tokiko eta Eskualdeko Gaietarako Ingurumen Batzordea orain ari da lanean produktuen arriskuak baloratzen dituzten nazioarteko agentzietan lan egiten duten zientifikoek interes konfliktoak dituzten eta benetan independenteak diren jakiteko.
Azpimarratzekoa da frekuentzien atalaseak instituzio politikoei proposatu zizkiena ICNRP(en)izan zela, bere jatorria eta egitura oso argiak ez diren gobernuz kanpoko erakunde bat. Gainera frekuentzia altuekin irabaziak dituzten industriekin loturak dituen susmoak daude. Hala ere instituzio politikoek ICNRP-ren gomendioak onartu dituzte ondorengo arrazoiengatik
· Teknologia berri hauek dakarten aurrerapena eta hedapen ekonomikoa ez geldiarazteko
· Politikoek tamalez oso inplikazio gutxi daukatelako oraindik teknologiak ingurumen eta osasunean eragiten duten kalteetan
Hainbat ikerketa konparatibok iradokitzen dute korrelazio handia dagoela frekuentzia altuko produktuak aztertzen dituzten erakundeen finantzaketaren jatorri eta frekuentzia altuko aparatuen industriaren artean, eta hau onartezina da. Independenteak izan behar dira adituak ebaluatzen dituzten agentziak adituen balantza orekatua egoteko eta ezin da gertatu kritikoak diren adituak proiektuetatik botatzea edo finantziazio gabe geratzea. Bern unibertsitatean(Suedia) 2006an egindako ikerketa batek erakutsi zuen industriak finantzatutako ikerketen %33-ak esaten zuela eremu elektromagnetikoek bazutela eragina gure gorputzean, aldi berean diru publikoz finantzatutako ikerketetan zifra %80-raino igotzen zen.
==== Eragin biologiko eta atalase balioen arteko gatazka ====
Argi dago gizartearen elektrizitate, mugikor eta telekomunikazioen behar handia parametro ekonomiko garbiak direla, beraz burtsa akzio eta irabazi handien iturria. Ondorioz erregulazio eta atalase gogorragoak ez dira ongi etorriak enpresen munduan.
Baina, frekuentzia oso altuetan eremu elektromagnetikoek bizidunetan kaltegarriak izan daitezkeen eragin termikoak dituzte.Mugikorren ordezkariek atalase batzuk defenditzen ibili dira azken urteetan, teorikoki bizidunetan sortzen diren arazo termiko hauek ekiditen dituztenak: 100 mikrotesla frekuentzia baxu eta oso baxuentzat eta 41/42 volt/metro mugikorren frekuentzia altuentzat. Hala ere ez dago garbi atalase hauen barruan dauden eremuek epe luzera eraginik duten gugan. Beraz orain defendatzen diren atalaseak bakarrik efektu termikoak ezeztatzen dituzte eta epe laburrean. Epe luzerako kalte biologikoak ez dira kontua hartzen, eta ordezkariek beti ukatzen dituzte. Ukapen hauen funtsa da eragin biologikoak ez direla beti kaltegarriak gizakian eta publikazio zientifiko askotan eraginik ere ez dela aurkitu.
Ordezkarien argudioak honela laburtu daitezke:
· ICNIRP-k gomendatutako atalaseak osasun segurtasuna bermatzen dute.
· Mugikor erabiltzaile gazteak ez dira helduak baina sentikorragoak.
· Ez dago eragin biologikorik efektu termikoez gain.
· Eragin biologiko kaltegarririk baldin badago, ez dago zientifikoki frogatua.
==== Gobernuz kanpoko erakunde, zientifiko talde, Europar Ingurumen Agentzia eta Europar Parlamentuak egindako ikerketak eta erabilitako argudioak====
Ikerketa Zientifiko eta mediko serioek frogatu zuten 30. hamarkadan efektu biologiko patologikoak existitzen zirela irrati frekuentziekin eta radarren mikrouhinekin. Esan beharrekoa da ere 70. hamarkadaren amaieran transmisio lerro eta ordenagailu pantailek sortzen zituzten eremu elektromagnetikoak aztertu zituztela eta Munduko Osasun Erakundeko zatia den Kantzerraren Ikerkuntzarako Nazioarteko Erakundeak gizakiarentzat “ziurrenik kantzerigenoa” bezala sailkatu zituen 2001ean.
Esan daiteke eremuek eragin biologiko positiboak badituzte medikuntzan(elektroterapiak), eragin kaltegarriak egon daitezkeela kontuan hartu behar dela ere.
Eragin negatiboen ikerketa zientifiko batzuen emaitzak fauna eta floran kezkagarriak dira.Gainera gizakian dituen eragin biologiko patogenoak ez dira edonola baztertzekoak.
Ikerketa kopurua handia izatea ere arazoa da. 2007an Bioinitiative proiektuak 2000 analizatu zituen eta 2010ean Ramazzini(it) Institutuak(Italiako kantzerraren eta ingurumeneko gaixotasunen ikerketa eta kontrolerako institutu nazionala) ateratako monografia batean gehitu ziren.
Maila altuko zientifiko kopuru handi batek ICES (International Commission for Electromagnetic Safety) izeneko talde bat sortu zuen eta estandar berriak proposatu zituzten 2006an eta 2008an.
Zientifikoek hiru multzotan banatzen dituzte eragin biologiko edo ez-termikoak:
· Metabolismoan, loan eta elektrokardiograman eragiten dutenak.
· Animalietan edo zeluletan egindako esperimentuak.
· Mugikorren erabilera luzea edo tentsio altuko linea ondoan bizitzeak eragiten dituztenak.
Eragin biologikoa, ehun edo zelula batek kanpo estimuluen eraginez daukan aldaketa fisiologiko, biokimiko edo portaeran aldaketa da. Honek esan nahi du eragin biologikoak ez duela beti osasuna kaltetu behar, zelularen erantzun normala izan daiteke estimuluen aurrean. Eragin bilogiko patologikoa ordea, organismoaren funtzionamenduan gailendu eta sintoma edo patologia larri edo ez larriak sor ditzakeena da. Gero eta handiagoa den ikerketa zientifiko kopuru handi batek frogatu du eragin biologikoak existitzen direla.
Txosten honetan ezin dira laburtu honi buruz egin diren ikerketa guztiak baina Bioinitiative proiektuak 2000 bat klasifikatu zituen eta ikusi zen intzidentzia behar baino handiagoa zegoela burmuin tumore, neuroma akustiko, nerbio sistema eta burmuinaren funtzioen eragin, genetako eragin, zelulen proteina estresa eta sistema immunearekin.
REFLEX programa, Komisio Europarra eta 12 europar ikerketa taldek sortua, eremu espezifikoagoan egindako ikerketa handi bat izan zen, uhinen genotoxikotasuna aztertu zuena. Ondorioak izan ziren uhinek kromosoma ezabaketa eta DNA molekulen apurketa sortzen dutela, baita estres proteinen sintesia asko handitu eta geneen espresioak aldatzen dituela zelula mota askotan.
Interphone ikerketari dagokionez, orain arte egin den ikerketa handiena mugikor erabiltzaile eta glioma, meningioma, neuroma akustikoa eta glandula parotidako tumoretan, 10 urteko ikerketen ondoren ezadostasun asko egon ziren kideen artean(13 estatuko 16 talde) eta 2010ean emaitzak erakustean ez zen ondo frogatuta geratu arriskurik ez zegoenik. Gainera estudio guztia helduetan egin da, jakinda gazteak direla mugikorra gehien erabiltzen dutenak eta hauen erradiazio absortzioa askoz handiagoa dela helduenarekin konparatuz, asko espekulatu daiteke generazio gazteei gerta liekeenari buruz. Hala ere azken esperimentuek erakutsi zuten erabilera intentsiboak glioma(%40 eta %96 mugkorra alde bakarrean erabilita) eta meningioma(%15 eta %45 alde bakarrean erabilita) arriskua asko handitzen zuela.
Momentu honetan mugikorren erabileraren analisia 21. mende hasieratik hona egin dela ikusita azpimarratzekoa da 10 urte ez direla nahikoa erabileraren ondorioak ondo ikusteko. Hain zuzen ere, erradiaktibitateak burmuin kantzerra sortzen duela frogatua dago baina 10etik 20 urte egon zaitezke erradiaziopean eraginik nabaritu gabe.
Jean Hussek(Txostena aurkeztu zuenak) gogorarazten du atentzioa finko jarrita dagoela mugikorretan baina eremu elektromagnetiko iturri askoz gehiago ditugula guru gizartean. Bai eraikin barruan gaudenean eta baita eraikinetatik kanpo gaudenean, frekuentzia elektromagnetiko barietate handia jasaten ari gara etengabe. Eta hori ez da gauza bakarra, industria mugikorren azpiegiturak garatzeko modua bilatzen ari da 4G generazio berria zabaltzeko.
Israelen, azpiegitura berriak sartzeari uko egin diote eta irradiazioen segurtasuna egiaztatu arte itxoin egingo dute.
Europar populazioaren kezka handia da ere antenen kokapena. Suedian eta Alemanian egindako ikerketa batzuek demostratu zuten antenak ondoan jartzen zizkieten abere etxaldeetan, abereek osasun arazo handiak zituztela, besteak beste, ugalkortasun arazoak, deformazioak eta kataratak. Azterketa epidemiologikoak batzuek ere gaixotasun sintomak aurkitu zituzten ere antenen ondoan kokatutako herri edo auzoetan. Azken azterketa hauek Frantzia, Alemania, Suitza, Austrian egin ziren. Azterketa epidemiologiko hauen arabera, antenen potentzia igotzean pertsonen artean igotzen ziren sintomak lo arazoak, buruko minak, odol presio arazoak, larru arazoak, alergiak eta zorabioak ziren. Alemanian 2011an egin den ikerketa batek berrindartu du argudio hau, nahiz eta 60 pertsona bakarrik analizatu. Rimbach-en(Bavaria) antena zerbitzu berri bat jarri zen 2004 urtarrilean, 2004 ekainean, 2005 urtarrila eta 2005 ekainean. Urte eta erdiko ikerketa honetan zientifikoek garbi ikusi ahal izan dute estresarekin erlazionatutako edo beste motatako hormonak gernuan. Emaitzek esaten dute adrenalina eta noradrenalina igo eta dopamina eta feniletililamina jaisten direla, estres egoera handituz. Feniletililaminaren igoera umeen atentzio falta eta hiperaktibitatearekin lotu dute zientifikoek, Alemanian asko igo diren sintomak 1990-2004 tartean.
Honi guztiari gehitu behar zaio pertsona batzuk sentikorragoak direla eremu elektrikoen aurrean eta kontuan hartzeko elementu bakarra ez dela eremuen iturrira dagoen distantzia bakarrik. Esposizio denbora, zenbait elementu kimikoren esposizioa eta gizaki ehunetan dauden zeinbat metal pisutsu ere kontuan hartu behar dira.
Honekin lotuta, Lloyd-en informearen ondoren, konpainia aseguratzaileak eremu elektromagnetikoa aseguratzen hasi ziren erantzukizun zibilen poliza bezala, amianto eta genetikoki eraldatutako organismoekin batera. Hau jakitea ere ez da oso lasaigarria.
Txostenaren aurkezleak jakin nahiko luke ea ez den egokiagoa eta berritzaileagoa haririk gabeko komunikazio berriak garatzea. Sistema hauek, Estatu Batuetan eta Japonian garatzen ari dira argi ikusgarri eta infragorria erabiliz. Teknologia hauek erabilgarriak bihurtuko balira, atentzioa horietan jarri eta trabak kentzen lagundu behar genieke.
== Erreferentziak ==
| |||