Trebizondako Inperioa: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Euskarazko wikipedia aberasteko HPSren proiektuaren barruan Elhuyar Fundazioak egindako aldaketa.
No edit summary
1. lerroa:
{{Antzinako herrialde infotaula
[[Fitxategi:Trebizond1300.png|thumb|300px|right|Trebizondako Inperioa (marroiz) eta inguruko estatuak 1300. urtean]]
| izena= Trebizondako Inperioa
[[Fitxategi:Trebizond1400.png|thumb|300px|right|Trebizondako Inperioa (laranjaz) eta inguruko estatuak 1400. urtean]]
| izena bertako hizkuntzan=Αὐτοκρατορία Τραπεζούντος
'''Trebizondako Inperioa''' (grekoz: Αὐτοκρατορία Τραπεζούντος) Erdi Aroko estatu kristau bat izan zen; kulturaz, grekoa zen: hizkuntza ofiziala greko pontikoa zen. 1204. urtean sortu zen, Bizantziar Inperioa desegin zenean, Konstantinopla Laugarren Gurutzadan hartu baino lehentxeago.
| hasiera urtea= [[1204]]
| amaiera urtea= [[1461]]
| gobernua= [[Autokrazia]]
| bandera=
| armarria=
| nongo=Trebizondako Inperioko
| mapa= Trebizond1300.png
[[Fitxategi:Trebizond1300.png|thumb|300px|right| mapa testua= Trebizondako Inperioa (marroiz) eta inguruko estatuak 1300. urtean]]
| a1=[[Bizantziar Inperioa]]
| a1 bandera=Simple Labarum.svg
| o1=[[Otomandar Inperioa]]
| o1 bandera=Flag of the Ottoman Empire (1453-1844).svg
| hiriburua=[[Trebizonda]]
| hiriburu mota=[[Hiriburu (politika)|Hiriburua]]
| hizkuntza=[[Greziera]]
| erlijioa=[[Eliza Ortodoxoa]]
}}
'''Trebizondako Inperioa''' (grekoz[[greziera]]z: Αὐτοκρατορία Τραπεζούντος) Erdi Aroko estatu kristau bat izan zen; kulturaz, grekoa zen: hizkuntza ofiziala greko pontikoa zen. 1204. urtean sortu zen, Bizantziar Inperioa desegin zenean, Konstantinopla [[Laugarren GurutzadanGurutzada]]n hartu baino lehentxeago.
 
Itsaso Beltzaren hego-ekialdeko kostaldean zegoen; hiriburua [[Trebizonda]] hiria zen. Estatu beregaina izan zen 1461. urtera arte, [[Otomandar InperioakInperioa]]k eskuratu zuen arte.
 
Trebizondako erregeek "Komneno Handia" (''Megas Komnenos'') eta enperadore tituluak zituzten. Izan ere, estatuari "Komneno Inperioa" ere esaten zitzaion, Inperioko erregeak [[Alejo I.a KomnenorenKomneno]]ren ondorengoak zirelako.
 
== Historia ==
[[Androniko I.a Komneno]] enperadore bizantziarra kargutik kendu eta hil ostean, bere bilobetatik bik (Trebizondako Alejo I.a Komneno eta [[David Komneno]]) Georgiako Thamar erreginaren armadak lagunduta, Trebizonda eskuratu zuten, eta kostaldeko lurralde gehiago ere menperatu zituzten, [[Nizeako InperioarenInperioa]]ren mugetara arte. Alejok bere burua enperadore izendatu zuen, Konstantinoplako tronua aldarrikatu zuen, eta hiriburua Trebizondan jarri zuen.
 
Harrezkero, Trebizondako Inperioa beste estatu grekoetatik bereizita egon zen. Ekonomia-hazkunde handiena XIII. mende amaieran eta XIV. mende hasieran izan zuen, [[Alejo II.arena Konmeno]]ren agintepean (1297-1330), besteak beste zetaren ibilbidean kokapen garrantzitsua zeukalako.
Androniko I.a Komneno enperadore bizantziarra kargutik kendu eta hil ostean, bere bilobetatik bik (Trebizondako Alejo I.a Komneno eta David Komneno) Georgiako Thamar erreginaren armadak lagunduta, Trebizonda eskuratu zuten, eta kostaldeko lurralde gehiago ere menperatu zituzten, Nizeako Inperioaren mugetara arte. Alejok bere burua enperadore izendatu zuen, Konstantinoplako tronua aldarrikatu zuen, eta hiriburua Trebizondan jarri zuen.
 
XV. mendean otomandarrek behin baino gehiagotan eraso egin zioten herrialdeari. Azkenean, [[Mehmed II.a]] sultanak 1461. urtean eskualdea menperatu egin zuen: Trebizondako David Komneno ([[Juan IV.arena Konmeno]]ren ondorengoa) errenditu egin zen, eta otomandarrekin hitzarmenak egin arren (tributuen truke, inor ez hiltzeko eta hiritik sartu-irten nahi bezala egiteko baimena), ez zuten bete, eta hiria arpilatu egin zuten, baita hiritarrak esklabo moduan saldu ere. Azkenean, David bera eta bere zortzi semeetatik zazpi hiltzeko agindu zuen Mehmed II.a sultanak, baita biloba batzuk ere, konspirazioren bat asmatzen zihardutelakoan.
Harrezkero, Trebizondako Inperioa beste estatu grekoetatik bereizita egon zen. Ekonomia-hazkunde handiena XIII. mende amaieran eta XIV. mende hasieran izan zuen, Alejo II.aren agintepean (1297-1330), besteak beste zetaren ibilbidean kokapen garrantzitsua zeukalako.
 
XV. mendean otomandarrek behin baino gehiagotan eraso egin zioten herrialdeari. Azkenean, Mehmed II.a sultanak 1461. urtean eskualdea menperatu egin zuen: Trebizondako David Komneno (Juan IV.aren ondorengoa) errenditu egin zen, eta otomandarrekin hitzarmenak egin arren (tributuen truke, inor ez hiltzeko eta hiritik sartu-irten nahi bezala egiteko baimena), ez zuten bete, eta hiria arpilatu egin zuten, baita hiritarrak esklabo moduan saldu ere. Azkenean, David bera eta bere zortzi semeetatik zazpi hiltzeko agindu zuen Mehmed II.a sultanak, baita biloba batzuk ere, konspirazioren bat asmatzen zihardutelakoan.
 
== Trebizondako enperadoreen zerrenda ==
 
* [[Alejo I.a Konmeno]] (1204-1222)
* [[Androniko I.a Gidos]] (1222-1235)
* [[Joan I.a Axouchos]] (1235-1238)
* [[Manuel I.a Konmeno]] (1238-1263)
* [[Androniko II.a Konmeno]] (1263-1266)
* [[Jurgi Konmeno]] (1266-1280)
* [[JuanJoan II.a Konmeno]] (1280-1284)
* [[Teodora Konmeno]] (1284-1285)
* Juan II.a Konmeno (1285-1297, bigarrenez)
* [[Alejo II.a Konmeno]] (1297-1330)
* [[Androniko III.a Konmeno]] (1330-1332)
* [[Manuel II.a Konmeno]] (1332)
* [[Basilio Konmeno]] (1332-1340)
* [[Irene Paleologina Konmeno]] (1340-1341)
* [[Ana Konmeno]] (1341)
* [[Mikel Konmeno]] (1341)
* Ana Konmeno (1341-1342, bigarrenez)
* [[Joan III.a Konmeno]] (1342-1344)
* Mikel Konmeno (1344-1349, bigarrenez)
* [[Alejo III.a Konmeno]] (1349-1390)
* [[Emanuel III.a Konmeno]] (1390-1416)
* [[Alejo IV.a Konmeno]] (1416-1429)
* [[Juan IV.a Konmeno]] (1429-1459)
* [[David Konmeno]] (1459-1461)
 
{{commonscommonskat|Category:Empire of Trebizond|Imperio de Trebisonda}}
 
[[Kategoria:Bizantziar Inperioa]]
[[Kategoria:Erdi Aroko estatuak]]
[[Kategoria:XV. mendean desagertutako herrialdeak]]
 
[[als:Kaiserreich Trapezunt]]
89 ⟶ 108 lerroa:
[[xmf:ტრაპიზონიშ იმპერია]]
[[zh:特拉比松帝国]]
 
== Erreferentziak ==
{{ elhuyar | data=2012/11/29}}