Murad IV.a: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Euskarazko wikipedia aberasteko HPSren proiektuaren barruan Elhuyar Fundazioak egindako aldaketa. |
|||
3. lerroa:
'''Murad IV.a''' (1612-1640) [[Otomandar Inperioa|Otomandar Inperioko]] sultana izan zen 1623tik 1640ra arte. Ezaguna izan zen bai estatuaren agintea berreskuratu izanagatik, eta baita erabilitako metodo latzengatik ere.
Osaba zuen [[Mustafa I.a|Mustafa I.aren]] ondorengoa izan zen, eta denbora luzez aritu zen gertueneko familiartekoen kontrolpean. Sultan izan zen lehen urteetan, bere ama Kösem balidoak semearen bidez gobernatu zuen. Inperioa [[anarkia|anarkian]] eroria zen, persiarrek berehalakoan inbaditu zuten, [[Anatolia|Anatoliaren]] iparraldean hainbat [[altxamendu]] izan ziren, eta 1631n,
Murad gazteak bere boterea berrestea eta bere agintea ezartzea erabaki zuen. Izendatu berria zen Bisir Handiari lepoa mozteko agindua eman zuen, 500 agintari militar itotzeko agindu zuen, eta 20.000 erreboltari hil zituen Anatolian. Otomandarren tradizioari —senideak hiltzekoari— jarraiki, Beyazid anaia asasinatzeko agindu zuen, 1635ean; urte batzuk geroago, bi senide exekutarazi zituen.
11. lerroa:
Aurreko sultanen gobernuen garaian areagotu zen ustelkeria desagerrarazten saiatu zen. Hau era askotara egin zen: gastu xahutzaileak mugatuta. Alkohola, tabakoa eta kafea debekatu zituen [[Istanbul|Istanbulen]] eta Inperio osoan. Debekua hausten zuen oro exekutatzeko agindu zuen. Bera, ordea, alkoholiko izan zen bizitza osoan.
[[
Murad oso gizon handia, garaia, borroka kirol gisa egiten zuena, eta gerlari beldurgarria zen. Gizakiaz gaindiko indarra zuen ia.
19. lerroa:
Murad gudu-zelaian armada baten buruzagi-lanak egin zituen azken sultan otomandarra izan zen.
Hil aurretik, Safavi dinastia persiarrarekin bake-ituna (1639) sinatu zuen. 1640an hil zen, 27 urte zituela, gibeleko [[zirrosi]] baten ondorioz. Hiltzear zela, Ibrahim I.a anaia exekutatzeko agindu zuen, baina ez zen agindua bete.
{{Otomandar sultanak}}
[[Kategoria:Otomandar Inperioa]]▼
[[Kategoria:Otomandar sultanak]]
[[Kategoria:1640ko heriotzak]]
[[af:Murat IV]]
68 ⟶ 71 lerroa:
[[vi:Murad IV]]
[[zh:穆拉德四世]]
{{ elhuyar | data=2012/12/14}}
| |||