Brasil: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
EmausBot (eztabaida | ekarpenak)
t r2.7.3) (robota Erantsia: bxr:Бразил
60. lerroa:
Brasilek Hego Amerikako ekialdeko kostaldearen gehiengoa hartzen du, eta kontinentearen barnealdearen zati handi bat ere bai,<ref name="Encarta 6">{{erreferentzia |artikulua = Land and Resources |entziklopedia = Encarta | argitaletxea = MSN |artikulu-url = http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html#s1 |sartze-data = 2008-06-11 |artxibo-url = http://www.webcitation.org/5kwQHrh6l |artxibo-data = 2009-10-31 |hizkuntza = en}}</ref> mugakide dela Hego Amerikako estatu guztiekin ([[Txile]] eta [[Ekuador]]rekin izan ezik): hegoaldean [[Uruguai]]ekin, hego-mendebaldean [[Argentina]] eta [[Paraguai]]ekin, mendebaldean [[Bolivia]] eta [[Peru]]rekin, ipar-mendebaldean [[Kolonbia]]rekin, iparraldean [[Venezuela]], [[Surinam]], [[Guyana]] eta [[Frantziar Guyana]]rekin.<ref name="CIA Geo">{{erreferentzia |izenburua = Geography of Brazil |izenburua = The World Factbook |argitaratxailea = Central Intelligence Agency |urtea = 2008 |url = https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/br.html |sartze-data = 2008-06-03 |hizkuntza = en}}</ref> Estatuaren hedadurak, erliebeak, klima eta baliabide naturalek estatu geografikoki aberatsa eta askotarikoa eratzen dute.<ref name="Encarta 6"/> Brasil [[Estatuen zerrenda eremuaren arabera|munduko bosgarren estatu handiena]] da, [[Errusia]], [[Kanada]], [[Txina]] eta [[Ameriketako Estatu Batuak|AEBen]] atzetik, eta hirugarrena Ameriketan, 8.511.965 km<sup>2</sup> luze-zabal, 55.455 km<sup>2</sup> ur eremu barne.<ref name="CIA Geo"/> Hiru [[ordu-eremu]] ditu, mendebaldeko estatutako [[UTC|UTC-4tik]] ekialdekoetako [[UTC|UTC-3]] ordu ofiziala eta Atlantikoetako uharteetako [[UTC|UTC-2ra]].<ref name="timezones">{{erreferentzia |izenburua = Hora Legal Brasileira |argitaletxea = Observatório Nacional |url = http://pcdsh01.on.br/Fusbr.htm |sartze-data = 2009-02-21 |hizkuntza = en}}</ref>
 
Brasilgo topografia ere askotarikoa da, bertan aurki baititzakegu [[muino]]ak, [[mendi]]ak, [[zabaldi]]ak eta[[goi-ordoki]]ak. Eremuaren gehiengoa 200 eta 800 m arteko garaieran dago.<ref name="Encarta 7">{{erreferentzia |artikulua = Natural Regions |entziklopedia = Encarta |argitaletxea = MSN |artikulu-url = http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html#s1 |sartze-data = 2008-06-11 |artxibo-url = http://www.webcitation.org/5kwQHrh6l |artxibo-data = 2009-10-31 |hizkuntza = en}}</ref> Goi-ordokiaren gehiengoa estatuaren hegoaldean aurkitzen da.<ref name="Encarta 7"/> Honen hegoaldean daude 1.200 m garaira iristen diren [[mendilerro]]ak.<ref name="Encarta 7"/> Hauen artean daude [[Mantiqueira mendiak]], [[Espinhaço mendiak]] eta [[Serra do Mar]].<ref name="Encarta 7"/> Iparraldean, [[Guiana lur garaiak|Guiana lur garaiek]] isurialde muga eratzen dute, ibaien isuria [[Amazonas]] eta [[Orinoko]] ibai arroen artean bananduz. Brasilgo tontor garaiena [[Pico da Neblina]] da (3.014 m).<ref name="CIA Geo"/> Lurraldeko ibai sistema trinkoa eta konplexua da, munduko handiena, zortzi [[arro]] nagusirekin, guztiak [[Ozeano Atlantikoa]]n isurtzen direnak.<ref name="Encarta 8">{{erreferentzia |artikulua = Rivers and Lakes |entziklopedia = Encarta |argitaletxea = MSN |artikulu-url = http://encarta.msn.com/encyclopedia_761554342/Brazil.html |sartze-data = 2008-06-11 |artxibo-url = http://www.webcitation.org/5kwQHBKyV |artxibo-data = 2009-10-31 |hizkuntza = en}}</ref> Ibai nagusien artean daude [[Amazonas]] (munduko emari handiena duena eta bigarren luzeena), [[Paraná]], honen ibaiadar [[Iguazu ibaia|Iguazu]] ([[IguazuIguazuko ur-jauziak]] daudendituen ibaia), [[Rio Negro]], [[São Francisco ibaia|São Francisco]], [[Xingu]], [[Madeira ibaia|Madeira]] eta [[Tapajós]].<ref name="Encarta 8"/>
 
== Historia ==