Europako bisonte: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Aldaketa kosmetikoak |
|||
24. lerroa:
|hedapen maparen testua = Europako bisonteraen egungo banaketa mapa. Populazio basatiak soilik.}}
'''Europako bisontea''', ''Bison bonasus'' da [[betabere]] honen izen zientifikoa,
Duela mila urte, Europako [[baso]]etan oraindik ugari zen, baina [[espezie]]a desagertzeko zorian egon da, eta [[uro]]aren kasuan ez bezala, [[etxekotu]]tako inolako oinordekorik utzi gabe gainera, duela hamarkada gutxi sortutako zubron izeneko [[hibrido]]a ez bada.
{{Sakontzeko|Zubron}}
30. lerroa:
Garai batean basa abere bikain hau, Europako [[hostozabalen baso misto epel]]etan [[Ozeano Atlantiko]]aren bazterretik [[Asia]]ko mendebalderaino zabaltzen omen zen. Gizakiak buruturiko ehiza zuzenaz gain, Europako baso eta [[oihan]] handien galerarekin joan zen bisonteen kopurua murrizten eta [[espezie]]a zokoratzen.
Garai historikoetan Europako bisontearen bi aspiespezie iraungi ziren: [[Kaukasoko bisonte]]a, ''Bison bonasus caucasicus'', ([[1930]].en urtean galduta) eta
== Etimologia ==
52. lerroa:
[[Fitxategi:Bison bonasus (Linnaeus 1758).jpg|thumb|px 350|left|Bisonte bat [[Białowieża basoa]]n]]
Ezagutzen diren datuen arabera, Europako bisontea [[Eurasia]]ren [[mendebalde]]ko muturreraino sekula ez dela zabaldu uste da <ref>{{es}}
Aspalditik [[ehiza]] zuzena eta basoen eraldaketa, [[nekazaritza]]rako zein [[abeltzaintza]]rako lurrak sortzeko asmoz, espeziea txokoratzen joan ziren. Aspaldiko agirien arabera, VII. en mendean espeziea oraindik bizi zen [[Vosges mendiak|Vosges mendietako]]
XIX.en mendearen erdialdean espeziea soilik bi eskualdean bizi zen. alde batetik [[Białowieża basoa|Białowieżako]] baso handian, [[Polonia]] eta [[Bielorrusia]]ren artean. Bestetik [[Kaukaso mendilerroa]]ren iparraldean.
== Europako bisontea Euskal Herrian ==
[[Fitxategi:Escudo de Kortezubi.svg|thumb|px10|[[Kortezubi]]ko armarria. [[Kortezubi]]n [[Santimamiñe]]ko harpea dago, bere
[[Euskal Herria]]n ere orain dela milaka urte bisonteak bizi ziren, eta honen lekukotasuna gizaki [[paleolitikoa]]k utzi zituen [[labar-pintura|labar-pinturetan]], [[Altxerri]]n, [[Santimamiñe]]n, [[Venta Laperra (leizea)|Venta Laperran]] edo [[Etxeberriko karbia|Etxeberriko]] [[leize]]etan. Hala ere hauetako zenbait pinturetan marraztutako bisonteak ez ziren gaur egungo bisonte europearrak, aspalditik desagertutako [[Bison priscus]] espeziekoak baizik. Aspaldiko bisonte hauen ondorengoak dira egungo [[Europako bisonte]]ak. Bisonte hauek [[Amerikako bisonte]]ekin antza handia zuten, eta dirudienez azken [[Izotz Aro]]a eta gero desagertu ziren.
Dena den zenbiat garaietan ([[Goi Paleolito]]an), Bison bonasus [[Bison uriformis]] izeneko bisontearekin batera bizi zen Euskal Herrian, eta bion marrazki zein aztarna azaltzen zaizkigu<ref>La caza en la prehistoria(Asturias, Cantabria, Euskal Herria). Jose. Maria Gomez-Taberna. Ediciones Istmo, 1980. </ref>.
119. lerroa:
Irudi:Turnir.jpg
</gallery>
{{Link GA|be}}▼
[[Kategoria:Arriskuan dauden espezieak]]
126 ⟶ 125 lerroa:
[[Kategoria:Euskal Herritik desagertutako fauna]]
[[Kategoria:Bisonteak]]
▲{{Link GA|be}}
[[an:Bison bonasus]]
| |||