Aswan: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Artikulua euskarazko wikipedia aberasteko Elhuyar Fundazioak aurrera eramango duen HPSren proiektuaren barruan aldatuko den abisua jartzea |
Euskarazko wikipedia aberasteko HPSren proiektuaren barruan Elhuyar Fundazioak egindako aldaketa. |
||
1. lerroa:
{{Hiri orokor infotaula
| izena = Aswan
| izen alternatiboa =
| izen alternatiboa balioa =
| ofiziala = أسوان
| irudia = ArriveeAuTempleDePhilae.jpg|280px
| irudiaren testua =
| bandera =
| armarria =
| nongo =
| kodea = EG
| kodea2 = EGY
| probintzia = Aswan
| probintziabalioa = Gobernazioa
| alkatea =
| dn = 24
| mn = 05
| sn = 20
| de = 32
| me = 53
| se = 59
| N = N
| W = E
| besterik1 =
| besterik1balioa =
| herritar =
| besterik2 =
| besterik2balioa =
| besterik3 =
| besterik3balioa =
| kokapena = kokapenmapa
| sorrera =
| postakodea =
| azalera = 34608
| azalera metropolia =
| altuera = 106
| biztanleria = 275000
| urtea = 2008
| dentsitatea =
| metropolia =
| web =
| oharrak =
}}
'''Aswan''' (arabieraz: أسوان) [[Egipto]]ko hiri bat da, herrialdeko hegoalderen dagoena, [[Nilo]] ibaiko ekialdeko ertzean. Izen bereko gobernazioko hiriburua da (Aswango gobernazioa). 2006. urtean, 219.017 biztanle zituen.
Antzina, grekoerromatarren sasoian, hiriaren izena ''Siena'' zen.
== Historia ==
=== Antzinatea ===
''Swenet'' zeritzon hiria da gaurko Aswan. Egiptoko hegoaldeko muga zen, lehenengo ur-jauziaren azpian dagoelako, eta deltaraino ontziz nabigatzeko ez zegoelako inolako trabarik. Hegoaldetik iparralderantz zihoazen ontzien ordainsariak ipintzen zituzten hiriko agintariek, leinuz leinu.
Inguru honetan zeuden antzinako egiptoarrek monumentu handiak egiteko erabili zituzten harrobiak, batez ere granito arrokakoak: estatuak, obeliskoak, eraikin sakratuak eta piramideak eraikitzeko erabili zituzten besteak beste. Orain dela 3.000 urteko harginen aztarnak daude.
=== Kristauen aroa ===
Aswan, predikatzaileak [[Afrika]]ra joateko pasagune garrantzitsua izan zen.
=== Aro arabiarra ===
VIII. mende erdialdera, [[Sudan]]go [[Nubia]]rekin harremana galduz, merkataritza-indarra galdu zuen Aswan hiriak.
=== Gaur egun ===
Batez ere [[Asuango presa|Aswango presara]] doazen kruzeroengatik hiria turismoko oso gune garrantzitsua da.
== Aswango presa ==
Nilo ibaiak urtero egiten zuen gainezka: lur emankorrak sortu ziren, baina uraldien maila ezin aurreikusiz, arazo larriak sortzen ziren lehorteen eta uholdeen eraginez.
Bi presa eginda daude, beraz, Aswan inguruan: zaharrena, Aswango Beheko Presa, britainiarrak hasi ziren egiten 1899. urtean eta 1902. urtean amaitu zuten (berritzen jarraitu dute); berriena, Aswango Goiko Presa, 1970. urtean amaitu zuten (amerikarrek, egiptoarrek eta errusiarrek jardun zuten aldi ezberdinetan).
== Irudi-galeria ==
<gallery>
File:GD-EG-Assouan-Cathédrale Copte.JPG|Aswango katedrala
File:Egypt.Aswan.Mosque.02.jpg|Aswango meskita nagusia
File:Nile aswan.jpg|Nilo Aswandik ikustia
File:ArriveeAuTempleDePhilae.jpg|File tenplua
File:AswanHighDam Egypt.jpg|Aswango presa
</gallery>
== Kanpo-loturak ==
{{commons|Aswan|Asuán}}
[[Kategoria:Egiptoko hiriak]]
[[af:Aswan]]
[[ar:أسوان]]
[[arz:أسوان]]
[[be:Горад Асуан]]
[[be-x-old:Асуан]]
[[bg:Асуан]]
[[bs:Asuan]]
[[ca:Assuan]]
[[cs:Asuán]]
[[da:Aswan]]
[[de:Assuan]]
[[el:Ασσουάν]]
[[en:Aswan]]
[[eo:Asuano]]
[[et:Aswān]]
[[fa:اسوان]]
[[fi:Assuan]]
[[fr:Assouan]]
[[ga:Aswan]]
[[gl:Asuán - أسوان]]
[[he:אסואן]]
[[hr:Asuan]]
[[hu:Asszuán]]
[[id:Aswan]]
[[it:Assuan]]
[[ja:アスワン]]
[[ka:ასუანი]]
[[ko:아스완]]
[[ku:Eswan]]
[[la:Syene]]
[[lt:Asuanas]]
[[mr:आस्वान]]
[[ms:Aswan]]
[[nl:Aswan]]
[[nn:Aswan]]
[[no:Aswan]]
[[pl:Asuan]]
[[pnb:اسوان]]
[[pt:Assuão]]
[[ro:Assuan]]
[[ru:Асуан]]
[[scn:Assuan]]
[[sco:Aswan]]
[[simple:Aswan]]
[[sk:Aswán (mesto v Egypte)]]
[[sr:Асуан]]
[[sv:Assuan]]
[[sw:Aswan]]
[[tr:Asvan]]
[[uk:Асуан]]
[[war:Aswan]]
[[zh:阿斯旺]]
[[zh-yue:阿斯旺]]
== Erreferentziak ==
{{ elhuyar | data=2012/11/29}}
| |||