Shubiluliuma I.a: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t r2.7.3) (robota Erantsia: id:Suppiluliuma I
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-Mitani +Mitanni)
5. lerroa:
Soldadu bezala balio handia zuen arren, ez zen Thudalia II.aren oinordekoa izan hititar tronuan, eta honek, ziuraski, lehen aipaturiko Thudalia III.aren aurkako azpijokoan parte hartzera bultzatu zuen, bere erregealdia ordutik aurrera hasi zelarik.
 
Tronura igotzean, Shubiluliumak, MitanirenMitanniren aliatuen inbasioekin topo egin zuen, [[Isuwa]] kasu, inbasio hauek geldiaraztea lortu zuen arren, ez zen [[MitaniMitanni]]ri kalte handirik egiteko gai izan. Zeuden baldintzak zirela eta, Shubiluliumak, bere esku zeuden neurri diplomatiko guztiak erabili zituen, [[Babilonia]]ko [[kasitar]]rekin aliantza bat sinatuz eta, MitanikoMitanniko tronurako erregegai guztien artean gerra zibil bat sustatuz, erresuma etsaia ahultzeko.
 
Hain zuzen ere, MitanikoMitanniko errege zen [[Tushratta]]k, hititen mendeko zen [[Nuhasse]] erresumaren aurkako espedizio bat bidali zuenean, erresuma honek, bere anaia eta tronurako etsaia zen [[Artatama II.a]]ri ematen zion laguntzagatik zigor bezala, Shubiluliumak gerra adierazi zion MitaniriMitanniri. Gerra hau, Shubiluliumaren "Lehen Gerra Siriarra" deitua, arrakasta borobila izan zen, hititek, MitanirenMitanniren mendebaldeko zati handi bat konkistatu baitzuten, eta mendeko gobernariak ezarri zituzten Nuhasse, [[Ugarit]] eta [[Kadesh]] bezalako erresuma garrantzitsuetan. Hala ere, MitaniMitanni ez zegoen oraindik erabat garaitua, eta honela, Shubiluliumak, "Bigarren Gerra Siriarra" bidali zuen urte batzuk beranduago, gerra honetan, [[Karkemish]] [[gotorleku]] garrantzitsua konkistatu eta MitaniMitanni, Tushrattaren seme zen [[Shattiwaza]]ren agindupean zegoen estatu zergari mailara jaitsiaraziz.
 
Hititar konkista guztiak antolatzeko, Shubiluliumak bi "[[erregeordetza]]" sortu zituen Karkemishen bere seme Piyassilirentzat (ondoren [[Sarri-Kusuh]] bezala ezagutua) eta [[Alepo]]n bere seme [[Telebino]]rentzat. Bi erregeordetza hauek, Shubiluliumaren ondorengoen erregealdietan mantendu ziren eta inperioko ekialdeko muga berria kontrolatzea ahalbidetzen zuten hititar instituzio garrantzitsu bat bihurtu ziren. Horiei esker, Shubiluliumak, bere indarrak, gasgasak eta Arzawako erresumak kontrolpean izateko erabili zituen.
 
Shubiluliumaren garaian gertatu zen hititar hedapen handiak, ondoko estatuak ziren [[Asiria]] eta [[Egipto]]ren etsaitasuna eragin zuen. Asiria, bereziki, MitanirenMitanniren desagerpenaz probesten saiatu zen, erresuma honen antzinako mendeko erresumak konkistatuz, baina, tokian zegoen hititar presentziaren indarrak, Asiriari aurrerapen askorik egitea galerazi zion.
 
Egiptok, beste alde batetik, Kadeshko bere protektoratuaren hititar domeinua, isekatzat hartzen zuen, eta, dirudienez, bere birkonkistarako ahalegin militarrak prestatzen hasi zen, baina, [[Tutankamon]] [[faraoi]]aren heriotzak, honen alarguna zen [[Ankesenamon]]ek, Shubiluliumari, egiptoar gobernari berrian bihurtuko zen bere semeetako bat bidaltzeko eskatzea eragin zuen. Shubiluliumak, bere familia, bere garaiko erresuma garrantzitsuenetako baten aurrean jartzeko berebiziko abagunea ikusiz, bere seme [[Zannanza]] bidali zuen, baina hau, bere bidaian zehar hila izan zen, eta [[Aÿ]] bihurtu zen Egiptoko faraoi berri, eta, ondorioz, Shubiluliumak Egiptori gerra adierazi zion, zenbait hiri eta preso mordo bat hartuz. Egiptorekin izan zuen areriotasun hau, behin eta berriz gertatu zen ordutik aurrera hititar historian, honen ondorioz, beste gertaera batzuen artean, [[Kadeshko gudua]] gertatu zelarik.