Mesopotamiako mitologia: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-sumeriar +sumertar)
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-Sumeriar +Sumertar)
1. lerroa:
'''Mesopotamiako mitologia''', modu orokorrean, [[sumeria]]r, babiloniar eta [[asiria]]r mitologiei emandako izena da.
 
SumeriarrekSumertarrek [[erlijio]] politeista bat praktikatu zuten, giza itxuradun jainkoekin, munduko indar edo presentziak irudikatzen zituztenak, beranduago greziarrek egingo zuten bezala. Euren sinesmenetan, jainkoek, gizakiak, euren zerbitzari izateko sortu zituztela diote, baina askatu egin zituzten gizakiak gehiegi izan zirenean.
 
SumeriarSumertar erlijioko istorio asko, [[Ekialde Ertain]]eko beste erlijio batzuetako istorioen oso antzekoak dira. Adibidez, gizakiaren sorreraren istorio biblikoa, baita [[Uholde Handia]] eta [[Noeren Arka]]ren istorioak sumertar istorioen oso antzekoak dira. SumeriarSumertar jainkoek, ezberdinki antzekoak diren irudikapenak dituzte, akadiar, [[Kanaan|kananearretan]] eta beste kultura batzuetan. Istorio eta jainko batzuk, badituzte euren baliokide greziarrak; adibidez, Inannaren behe munduranzko jaitsiera [[Persefone]]ren istorioaren oso antzekoa da.
 
== Kosmologia ==
[[Fitxategi:Cosmologia_sumeria.png|thumb|SumeriarSumertar kosmologia]]
Unibertsoa, lehen aldiz, [[Nanmu]]k, formarik gabeko osin bat, bere burua ireki eta, auto-ernalduz, [[Anu]] (zeruaren jainkoa) eta Ki (lurraren jainkosa), modu ohikoagoan Ninhursag bezala, aipatuak.
 
15. lerroa:
Nammuk [[Enki]] edo Abzu ere sortu zuen, uretako osinaren jainkoa. Enkik [[Me]]a ere kontrolatu zuen, fisika bezalako oinarrizko gauzak eta gizarte orden eta legeak bezalako gauza konplexuak gobernatu zituzten dekretu sakratuak. Honek, munduaren gehiengoaren jatorria kontutan hartzen du.
 
== SumeriarSumertar jainkoak ==
Mesopotamiar mitologiaren barnean, sumertar eta semitar jainkoen arteko zatiketa egin daiteke. Lehenik, sumertar jainkoak existitu ziren, ondoren, akadiar, babiloniar, asiriar, aramear eta kaldearrek hartu zituztenak, guztiak [[semitar herriak]].
 
22. lerroa:
Badakigu sumertarrak garai historikoen hasieratik, [[semita]]k ziren [[akad]]ioekin nahastuta bizi izan zirela, Sargon I. errege akadioa, 2300. urtean bere erreinua zabaldu haurretik, ''garai protodinastikoetan'', alegia. Sargon ondoren, akadiera izan zen Sumeriako hizkuntza ofiziala. Akadieraz idatzi ziren erlijio-liburu, jainkoen zerrenda edo mito gehienak, nahiz eta sumerioa mantendu zen erlijio hizkuntza bezala. Horregatik saila da bereiztea zeintzuk diren sumerioak eta zeintzuk akadioak. Nahasketa honetatik sortutako erlijioa gerora ere mantendu zen. [[Babiloniar inperioa|Babiloniarrek]] (2000. urtea – 539 K.a.), akadio eta sumerio haien nahasketa politiko-kulturala, Mesopotamiako ( Sumeria - Akad - Asiria - Babilonia) erlijioaren azken jarraitzaileak izan ziren. Hauen garaietan idatzi ziren epopeia eta poema garrantzitsuenetarikoak nahiz eta aldaketa eta berrikuntza garrantzitsuak ere egin ziren.
 
SumeriarrakSumertarrak aitzindariak izan ziren erlijio kontuetan. Guk dakigula, haien mitoetan lehen aldiz agertu ziren [[Itun Zaharra|Itun Zaharrean]] aipatzen diren hainbat istorio. Hala nola, Uholde Nagusia, lahan gizakia buztinaz egina izanarena, etab.
 
Hauek izan ziren jainko/jainkosa garrantzitsuenetarikoak: