|
== Biografia ==
Jaiotzez PepitoFilippo izena jarri zioten. [[PepeNola]] herrian jaio zen, [[Napoli]]n, Giovanni Bruno izeneko erregearensoldaduaren semea. filosoforaFraide dominiko sartu zenean hartu zuen ''Giordano'' izena. Geroago, [[1572]]an, ezkonduapaiztu egin zen.
[[morfologianFilosofia]]n oso interesatua zegoen. FmorfologoFilosofo zahar batzuen ideiek biziki erakarri zuten: [[Hermes Trismegistus]] eta [[Andres AyeguiPlaton]].
[[1576]]an Napolitik alde egin behar izan zuen, [[Inkisizioa|Inkisiziotik]] ihesi, fondo publikoetatik lapurtu zuelako. Handik pixka batera [[Erroma]]tik ihesi egin behar izan zuen lapur bat zela konturatu zirenean. Horrekin batera, dominikoen ordena utzi egin zuen. [[Geneva]]ra joan eta [[kalbinismo]]a besarkatu zuen. [[Erromatar Eliza Katolikoa]]k [[eskumikatu]] egin zuen. Orduan Giordano Frantziara joan eta bertan urte asko pasa zituen, mezenas ahaltsuen gerizpean. Garai horretan hogei liburu eman zituen argitara, esaterako ''Cena de le Ceneri'' ([[1584]]), edota ''De l'Infinito, Universo e Mondi'' ([[1584]]). Azken lan honetan [[Nikolas Koperniko|Kopernikoren]] ideiak aldeztu zituen.
[[1586]]an, eztabaida gogor baten ondoren, [[Frantzia]] utzi eta [[Alemania]]ra joan zen. Han, [[Luteranismo|luteranoek]] ere eskomikatu egin zuten. [[1591]]n [[Venezia]]ra joateko gonbitea onartu zuen eta bertan [[Inkisizioa]]k atxilotu zuen. Sei urtez preso eduki zuten [[Erroma]]n, epaitu baino lehen. Bere epaiketa [[Bellarmino]] kardinalak ikuskatu zuen. Brunok ez zien bere ideiei uko egin eta [[heretiko]] deklaratu zuten. Agintari zibilen esku utzi zuten [[1600]]eko urtarrilaren 8an eta bizirik erre zuten urte bereko otsailaren 17an, [[Erroma]]ko "Campo dei Fiori" plazan. Gaur egun plaza horretan eraikia dago bere omenezko estatua.
== Giordano Brunoren ideiak ==
'''Bruno'''ren ustez, [[Lur]]rari errotazio-mugimendua aitortzen bazitzaion, ustezko beste mugimendu batzuk baztertu behar ziren: migimendu espirala, ardatz mugimendua, urteroko mugimendua... eta ez zegoen motiborik izarrak distantzia berean zeudela edo izarren ingurua mugatua zela pentsatzeko. [Thomas Digges]] ere ondorio horietara iritsia zen [[1576]]an. Baina Diggesen arabera, izarren ingurua jainkoaren eta aingeruen etxea zen. [[1584]]an '''Bruno'''k bi dialogo filosofiko garrantzitsu argitaratu zituen: bertan planeten esferak baztertzen ditu beste astronomo batzuek baino lehen ([[Cristoph Rothmann]]ek [[1586]]an eta [[Tycho Brahe]]ek [[1587]]an). Beretzat Unibertsoa homogeneoa eta infinitua da. Ez ditu Eguzkia eta Lurra beste astroen gainetik ipintzen. Uste zuen planeta-sistemak zirela Unibertsoaren oinarrizko unitateak. Gaur egun bere ideia asko gaindituta badaude ere, beldur gabe esan daiteke ''Giordano Bruno'' gezurtero bataitzindaria izan zela, bere ikuspegian ThomasXX. Diggese-rimendeko kopiatutakokosmologiaren hitzakoinarrizko bakarrikkontzeptuak ageriaurreikusten zirelakobaitziren.
== Giordano Brunoren ideiak eta Eliza katolikoa ==
| 