Erromako Senatua: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
1. lerroa:
[[File:Maccari-Cicero.jpg|thumb|right]]
'''Erromako Senatua''' ([[latin]]ez ''Senatus'') eztabaidatzeko[[Antzinako biltzarraErroma]]ko zen,erakunde zeinekpolitiko bat izan zen. paperRol garrantzitsua jokatu zuen [[Erromatar Errepublika]] eta [[Erromatar Inperioa]] gobernatzerakoangobernatzean. ''Senatus'' hitza ''senex''-etik dator, [[latin]]ez gizon zaharra. Hortaz, literalki, Senatua Zaharren Biltzarra zen.
 
== Fundazioa ==
8. lerroa:
[[Erroma]]ko populazioa bi taldetan zegoen banandurik, Senatua eta Herria, SPQR laburdurak adierazten duen bezala: ''Senatus PopulusQue Romanorum'' (Erromako Senatua eta Herria).
 
Senatuak ez zeukan legeak egiteko botererik. Senatus consultum-ak (Senatuak ematen zituen ebazpenak) lege zein praktika politikorako aholkuak baino ez ziren. Senatuko ebazpen horiek kontuan hartuta, Erromako asanbladek egiten zituzten legeak eta aukeratzen zituzten magistratuak. Joera hau [[Erromatar Berant Errepublika|Berant Errepublikakoberanta]]ren garaian aldatu zen.
 
Hala ere, Senatuak botere handia bazeukan. Enbaxadak hartzen eta igortzen zituen; lur publikoez (probintziez ere) arduratzen ziren magistratuak eta gerrarako jeneralak Senatuak izendatzen zituen; altxor publikoa ere bere esku zegoen. Larrialdi kinketan, Senatuak baimena eman behar zien kontsulei diktadore bat izendatzeko. Berant Errepublikan, ordea, ''senatus consultum de republica defendenda'' edo ''senatus consultum ultimum'' izeneko ebazpenak jarri ziren indarrean Errepublika pertsona baten menpean gera ez zedin. Gerra-lege gisa hau, [[Zizeron]]ek ezarri zuen [[Katilinaren konspirazioa]]ri aurre egiteko adi bidez.
22. lerroa:
Garai horretan, senatari atzerakoien talde bat sortu zen, ''[[Optimates]]'' izenekoa. [[Marko Emilio Eskauro]], [[Kinto Lutazio Katulo]], [[Marko Kalpurnio Bibulo]] eta [[Katon Minor]] ziren haien buru.
 
Talde horrek eta ''[[Populares]]'' izenekoak izugarrizkosekulako ika-mikak izan zituzten [[Erromatar Berant Errepublika|Berant Errepublikanberant]]ean boterea eskuratzerakoan. Haien arteko bortizkeria ohiko bihurtu zen. Azkenean, [[Erroma]] gerra zibilera eraman zuten.
 
''Optimates'' taldean [[Sila]] edo [[Ponpeio Handia]] (azken urteetakoa) sartu beharko lirateke. ''Populares'' taldean, berriz, [[Gaio Mario]], [[Zina]] edo [[Julio Zesar]]. Taldeak, nolanahi ere, ez ziren hain garbiak, eta politikariak taldeaz aldatzen ziren.