Sintetizadore: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Xabier Armendaritz moved page Sintetizatzaile to Sintetizatzadore: Hala ageri da Hiztegi Batuan
No edit summary
1. lerroa:
Sintetizatzailea'''Sintetizadorea''' instrumentumusika musikaltresna elektroniko bat da, artifizialki [[soinu]]a sortzeko gai dena hainbat teknikaz baliatuz, hala nola [[Sintesi gehigarri|sintesi gehigarria]], [[sintesi kengarri|sintesi kengarria]], [[maiztasun]] modulazioa edo fase modulazioa.
 
SintetizatzaileakSintetizadoreak [[korronte elektriko]]en manipulazio zuzenaren bidez (sintesi analogikoa), FM uhin digitalen manipulazioaren bidez (sintesi digitala), [[ordenagailu]] batean balio diskretuen manipulazioaren bidez ([[software]]an oinarrituriko sintetizatzaileaksintetizadoreak) edota teknika hauen nahasketa baten bidez sor dezake soinua.
 
[[File:R.A.Moog_minimoog_1.jpg|thumb|Minimoog sintetizatzaileasintetizadorea.]]
 
SintetizatzailearenSintetizadorearen azken fasean, korronte elektrikoa [[bozgorailu]] edo aurikularren bidez bibrazioak sortzeko erabiltzen da.
 
Soinu sintetiko hau soinu naturalen grabazioekiko ezberdina da, bigarren kasu honetan seinale mekaniko bat hartzen baita azkenean beste seinale mekaniko bat lortzeko.
 
"''Hizkeraren sintetizatzaile"sintetizadorea'' terminoa ahotsaren prozesamendu elektronikoaren arloan ere erabiltzen da, askotan ahots dekodifikagailuekin erlazionaturik.
 
== SintetizatzaileenSintetizadoreen historia ==
 
Lehen sintetizatzaileaksintetizadoreak 1920ko hamarkadan sortu ziren arren, 60ko hamarkadara arte ez ziren askorik hedatu. Beraien garapena nagusiki Estatu Batuetako elektronika laborategietan eman zen. Bertan, Bob Moog bezalako aitzindari batzuek sintetizagailu prototipoak sortu eta erakustaldiak egin zituzten. Hasieran, sintetizagailua instrumentu experimentalesperimental eta elitistatzat hartu zen, seguruaskisegur aski [[abangoardia]]ko artista batzuk bakarrik ausartu zirelako instrumentu honentzat musika konposatzen.
 
Baina, 1968. urtean, Wendy Carlos izeneko konposatzaile estatubatuar konposatzaile batek, Bob Moogekin batera, [[Johann Sebastian Bach]]en haibathainbat lan grabatu ziten ''Switched-On Bach'' izeneko lanean. Honetarako, Moog sintetizagailu modular bat eta 4 pistako grabagailu bat erabili zituzten. Albumak ohiz kanpoko arreta sortu zuen, izan ere [[Grammy]] sari bat irabazten zuen lehen musika klasikoko albuma izan zen, milioi bat aletik gora saltzen zuen mota honetako lehen diskoa ere bihurtuz eta honi esker sintetizatzaileasintetizadorea ohiko musikara molda zitekeela frogatuz.
 
Merkatu berri honen sorrerarekin, fabrikatzaileek Minimoog-a bezalako modelo txikiagoak sortu zituzten (adibidez, Minimoog sintetizadorea), eta gainera Yamaha edo Roland bezalako empresajaponiar japoniarrakenpresak ere sintetizatzaileaksintetizadoreak eraikitzen hasi ziren.
 
1970eko estilo musikal berriek, hala nola rock psikodelikoak, soinu berrien beharra zuten eta instrumentu honek bete zuen funtzio hau. Garai honetakohartako sintetizatzaile jolesintetizadore-jotzaile garrantzitsu batzuk Emerson, Lake & Palmer taldeko Keith Emerson eta Yes taldeko Rick Wakeman izan ziren.
Momentu honetara arte, sintetizatzaileaksintetizadoreak existitzen ziren instrumentuei soinu berriak gehitzeko erabilzenerabiltzen ziren. Baina teknologia digitalaren etorrerekin, instrumentu tradizionalak imitatzeko gai izaten hasi ziren.
 
Garai honetan sortu zen musika elektronikoa, [[Düsseldorf-]]eko (Alemania) Kraftwerk bezalako taldeekin. Musika elektronikoa synthpophainbat edo tecnopop bezalako estiloetanestilotan banatu zen (synthpop, tecnopop), talde ezagunenak [[Depeche Mode]], Ultravox, The Human League edoeta Gary Numan zirelarik.
 
1983. urtean berrikuntza garrantzitsu bat aurkeztu zen, [[MIDI]] protokoloa delakoa. Teknologia hau erabiltzen zuten interfazeei esker marka ezberdinetako sintetizatzaileaksintetizadoreak elkarrekin komunika zitezkeen eta sekuentziagailu izeneko aparatu bati esker nota sekuentziak jo eta gorde zitezkeen, ondoren nahi bezainbeste aldiz errepikatzeko. Berrikuntza honek musika sortzeko eran iraultza bat suposatu zuen, edozeinek programa zitzazkeelakozitzakeelako nota sekuentziak nahiz eta instrumentua jotzeko trebetasunik izan ez. Garai honetako sintetizatzailesintetizadore adierazgarrienak Yamaha DX7 (FM sintesiaren arrakastaren erantzulea) eta Roland D-50 izan ziren.
 
Bestalde, 80ko hamarkadaren hasieran sampler izeneko instrumentua ere garatu zen. Samplerrak soinu errealak era digitalean grabatzeko eta erreproduzitzeko ahalmena eman zien musikariei, modu honetan existitzen den ia edozein soinu sortzeko aukera emanez. SintetizatzaileSintetizadore batzuek sampler bat ere integra dezakete.
 
== SintetizatzaileenSintetizadoreen ezaugarriak ==
 
*Uhin forma kopurua: zenbat eta handiagoa izan, orduan eta soinu ezberdin gehiago sortu ahalko dira. Oinarrizko lau uhin formak sinusoidala (sine), karratua (square), triangelua (triangle) eta zerra-hortz formakoa (sawtooth) dira. Beste uhin forma batzuk lortzeko uhin-taula digitalak ere erabil daitezke.
*Uhin formei dagokien memoria: SintetizatzaileakSintetizadoreak soinuei eskeintzeneskaintzen dien memoria kopurua da.
*Arpegiatzailea: [[Akorde]] bat osatzen duten notak sekuentzia moduan errepikatzen dituen dispositibo bat da.
*Knob-ak: Sintetizatzailearensintetizadorearen parametro ezberdinen balioa aldatzeko balio duten potentziometroak dira.
*Slider-ak: Knob-en funtzio bera betetzen dute baina beste parametro batzuekin, adibidez enbolbente-sortzaileenekin.
*Barne-memoria: Uhin forma ezberdinak, grabatutako soinuak, konfigurazioa... gordetzen dira hemen.
*Kanpo-memoria: Eskuarki SD txartel formatuan saltzen da eta sintetizatzailearensintetizadorearen soinu propioak zabaltzeko aukera ematen du.
 
Eskuarki, sintetizatzaileeksintetizadoreek pianoaren moduko teklatu bat izaten dute integraturik, baina kanpotik konektatutako teklatu baten bidez, sekuentziagailu baten bidez eta beste hainbat eratara era kontrola daitezke.
== Sintesi motak ==
 
Nagusiki bi sintesi mota bereiz daitezke: analogikoa eta digitala. Gainera, uhin-sintesi teknika ezberdinak existitzen dira, bai sntetizatzailesintetizadore analogiko eta bai digitaletan erabil daitezkeenak. Hona hemen ezagunenetako batzuk:
*[[Sintesi kengarri|Sintesi kengarria]]
*[[Sintesi gehigarri|Sintesi gehigarria]]
48. lerroa:
*Uhin-taula bidezko sintesia
*Maiztasun-modulazio bidezko sintesia
*AmplitudeAnplitude-modulazio bidezko sintesia (AM)
*Fase-distorsiodistortsio bidezko sintesia (PD)
*Eraztun-modulazio bidezko sintesia (RM)
 
== SintetizatzaileakSintetizadoreak fabrikatzen dituzten konpainiak ==
 
*ARP Instruments, Inc.
69. lerroa:
*Yamaha
 
== SintetizatzaileSintetizadore klasikoak ==
 
Zerrenda honetan sintetizatzailesintetizadore klasiko eta garrantzitsuenak agertzen dira, beraiekin harremana izan duten estilo eta musikariekin batera.
[[File:PPG_WAVE_2.2_(panel4_Mixer%26VCF).jpg|thumb|PPG Wave 2.2-aren paneleko knob batzuk]]
*MoogModular modularMoog (Emerson, Lake and Palmer, Wendy Carlos, [[The Beatles]]... )
*Arp 2600 ([[Stevie Wonder]], [[Herbie Hancock]]...)
*Minimoog (Yes, Parliament, Funkadelic, Gary Numan, Kraftwerk... historiako sintetizatzaileriksintetizadorerik ezagunena da seguruaskisegur aski, eta gaur egun ere oso erabilia da)
*EMS VCS3 ([[Brian Eno]], King Crimson, [[Pink Floyd]]...)
*Sequential Circuits Prophet 5
*Roland Jupiter-8
*PPG Wave (Uhin-taula sintesia erabiltzen duen sintetizatzailesintetizadore garrantzitsuenetako bat)
*Roland TB-303 (Acid[[acid house]] generoaren oinarria daden instrumentu hauinstrumentua, Detroiteko [[techno]]an ere erabilia)
*Yamaha DX7 (FM sintesia ezagutarazi zuen sintetizatzaileasintetizadorea, 80ko hamarkadako sintetizatzailesintetizadore garrantzitsuena)
*Korg M1 ([[The Cure]], [[Mike Oldfield]], [[Vangelis]]... Historiakohistoriako sintetizatzailesintetizadore digitalik salduena)
 
== Kanpo loturak ==
 
*[http://www.synthtopia.com/ Synthtopia.com] SintetizatzaileenSintetizadoreen inguruko berriak
 
[[Kategoria:Musika tresnak]]
[[Kategoria:Musika elektronikoa]]
 
[[en:Synthesizer]]