Vincenzo Viviani: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
No edit summary
No edit summary
17. lerroa:
}}
 
'''Vincenzo Viviani''' ( [[Florentzia]], [[1622]]ko [[apirilaren 5]]a - [[Florentzia]], [[1703]]ko [[irailaren 22]]a) [[Italia|italiar]] [[matematikari]]a eta [[fisikari]]a izan zen., [[Evangelista Torricelli|Torricelli]]ren ikaslea eta [[Galileo Galilei|Galileo]]ren laguntzailea izan zen.
 
== Biografia ==
Vincenzo Viviani —Jacopo di Michelangelo-ren eta Maria Alamanno del Nente-ren semea, [[Toskana]]ko aitoren familiakoak biak— [[Florentzia]]n jaio zen, 1622. urtean. [[Jesusen Konpainia|Jesuiten]] eskola batean ikasi zuen, non ikasle bikaina izateagatik, [[Fernando II.a Medici]] duke handiak beka bat eman zion matematikako liburuak eros zitzan. [[Evangelista Torricelli|Torricelli]]ren pupiloa izan zen, eta [[Fisika]] eta [[Geometria]] ikasi zituen. 1639an, 17 urte zituela, [[Galileo Galilei]]-rekin hasi zen lanean, eta hari buruz idatzi zuen ezagutzen den lehenengo biografia. Vivianik, gainera, [[Arkimedes]]en eta [[Euklides]]en idazkiak berridatzi zituen. 1661ean, geroago [[Foucaulten pendulua]] izenarekin ezaguna izango zen [[saiakera]] idatzi zuen, [[Léon Foucault]]-ek esperimentu hori zehatz formulatu eta frogatu zuen baino ia 200 urte lehenago. 1666an, Viviani Fernando II.a Medici duke handiarenMediciaren gortean matematikari sartu zen.
 
== Vivianiren gorputza ==
[[Fitxategi:Vivianikörper.PNG|thumb|200px|Vivianiren gorputza]]
Esfera eta zilindroaren arteko ebaki-multzoari
:<math>\left\{(x,y,z)\in\R^3 \, \big| \, x^2+y^2\le x\right\}</math>
Vivianiren gorputza deritzo.
 
Gorputzaren bolumena formula honen bidez kalkula daiteke: <math>V=\frac{2\pi}3-\frac89 \approx 1,2055,</math>
 
[[Koordenatu polar]]retan integratuz froga daitekeenez.
 
== Vivianiren teorema ==
{{Nagusia|Vivianiren teorema}}
Vincenzo Vivianiren omenez, honela deituriko teoremak hau dio: [[hiruki aldeberdin]]aren barneko edozein puntutik hirukiaren aldeetarainoko distantzien batura hirukiaren [[Garaiera (geometria)|garaiera]]ren berdina da.
 
== Viviani ilargiaren kraterra ==
40 ⟶ 26 lerroa:
 
== Ikus, gainera ==
 
==* [[Vivianiren gorputza ==teorema]]
* [[Vivianiren kurba]]
==* [[Vivianiren teorema ==gorputz]]a
 
== Kanpo loturak ==