Komsomol: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xabitxu (eztabaida | ekarpenak)
Orrialde berria: '''Komsomol''' (errusieraz Комсомол) Sobietar Batasuneko Alderdi Komunistaren gazte erakundea zen. Hitza '''Gazteriaren Batasun Komunista''' esan nahi duen '''Kom...
 
No edit summary
1. lerroa:
[[Fitxategi:Komsomol Emblem.png|240px|eskuinera]]
'''Komsomol''' ([[errusiera]]z Комсомол) [[Sobietar Batasuneko Alderdi Komunista]]ren gazte erakundea zen. Hitza '''Gazteriaren Batasun Komunista''' esan nahi duen '''Kom'''munisticheskimunistitxeski '''So'''yuziuz '''Mol'''odiozhi (Коммунистический союз молодёжи)ren izenaren kontrakzioa da. [[1918]]ko [[urriak 29]]an sortua, [[1922]]tik bere izen ofiziala ''Batasuneko Gazteriaren Batasun Komunista Leninista'' (Всесоюзный Ленинский Коммунистический Союз Молодёжи, VsesoyuzniVsesoiuzni LéninskiLeninski KommunistícheskiKommunistitxeski SoyuzSoiuz Molodiozhi, ВЛКСМ edo VLKSM laburtua).
 
Bere garai gailenean, [[1970eko hamarkada]]n eta [[1980ko hamarkada]]ren hasieran, Komsomola 40 milioi kide izatera iritsi zen, [[Errusiar Federazioa|Errusiar Federazio]]ko biztanle helduen bi heren inguru uneren baten kide izan zela estimatuz. [[1991]]ko [[irail]]ean desagertu zen, urte horretako abuztuko huts egindako [[estatu kolpe]]aren ondoren eta Sobietar Batasuna desagertu baino hiru hilabete lehenago.
9 ⟶ 10 lerroa:
 
[[Fitxategi:Stamp Russia 1968 3k youth engr.jpg|thumb|200px|'''Komsomol'''i eskainitako [[1968]]ko sobietar [[zigilu]]a]]
Komsomolak Alderdi Komunistagan zuen eragina mugatua zen arren, erakundeak paper garrantzitsu bat betetzen zuen gazteria PCUSen balore eta printzipioetan sartuz, Sobietar Batasuneko politikarako sarrera ate baten funtzioa eginez. Kiderik aktiboenek sari eta pribilegioak jasotzen zituzten. Adibidez, [[YuriJuri Andropov]]ek, [[Leonid Brezhnev]] hil ondoren Alderdiko Idazkari Nagusia izan zena, bere karrera politikoa Komsomolen [[Karelia]]r sekziotik hasi zuen. Komsomolen egitura hierarkikoa, eskema federal bat jarraituz antolatua, Alderdiarenaren oso antzekoa zen.
 
== Gainbehera eta desagerpena ==
[[Fitxategi:VLKSM 70th anniversary.png|thumb|200px|'''Komsomol'''en 70. urteurrenaren intsignia (1988).]]
[[Mikhail Gorbatxov]]ek eginiko [[perestroika]] eta [[glasnost]] erreformek Alderdi Komunistaren ordena politiko eta sozialaren babespean hazi zen Komsomol tokirik gabe utzi zuten. Urte horietan erakundeak jada gazteriaren interesak ordezkatzen ez zituela esaten hasi zen, eta egitura eta lidertzalidergoa arazo sakonak zituen. Komsomolen XX. Kongresuan, erabat aldatu ziren bere estatutuak [[merkatu ekonomia]]ranzko orientazio berri bat islatzeko. XX. Kongresuko erreformek Komsomol suntsitu zuten, zatikatua amaitu zena, bere helburuak, euren kideen eta oroharoro har kide guztien interesak begi bistatik galduz. Erakundeak jada ez zuen tokirik jaio zenaren erabat ezberdina zen Sobietar Batasun batean.
 
Perestroikaren lehen etapetan, pixkanakopixkanaka enpresa pribatuak sartzean, Komsomolak lehentasuna zuen enpresak irekitzeko, neurriak gazteria bultzatuko zuela eta etorkizun hobe bat izateko aukera emango zionaren aitzakipeanaitzakiapean. Aldi berean, bere agintarietako asko Estatuak Sobietar Batasuneko eta beste estatu sozialista batzuetako ekonomia planifikatuaren zutabea izan zen monopolio ekonomikoa gal zezan kanpaina egiten hasi ziren. Emaitza bezala, errusiar [[oligarkia]]ren zati handi bat Komsomoleko agintariekin prestatu zen, [[Mikhail Jodorkovski]] magnatea kasu. Berehala esaten hasi zen, ironikoki "''Komsomola kapitalismo eskola bat zela''", [[Lenin]]en "''sindikatuak komunismo eskola bat dira''" esaldia parafraseatuz.
 
[[1991]]ko [[abuztuak 19]]an PCUSen alde gogorra, estatu kolpe baten bidez, Gorbatxoven erreformak atzera botatzen eta sobietar ordeneraordenara itzultzen saiatu zen. Kolpearen porrotak bere behin betiko amaiera eragin zuen. Komsomolen XXII. kongresuan, urte horretako irailean ospatu zena, erakundeak eratzera eraman zuen helburuak bete zituela erabaki zen, eta desagertu egin zen. Hiru hilabete beranduago, [[abenduak 25]]ean, Gorbatxovek Sobietar Batasunaren zatiketa formala iragarri zuen. Komsomoli bere organuorgano ofiziala zen [[Komsomolskaia Pravda]] egunkariak biziraun zion.
 
== Ikus, gainera ==