Koral itsasoko uharteak: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Artikulua euskarazko wikipedia aberasteko Elhuyar Fundazioak aurrera eramango duen HPSren proiektuaren barruan aldatuko den abisua jartzea |
Euskarazko wikipedia aberasteko HPSren proiektuaren barruan Elhuyar Fundazioak egindako aldaketa. |
||
1. lerroa:
'''Koral itsasoko uharteak''', [[Koral itsasoa|Koral itsasoko]] [[uhartetxoa|uhartetxo]] eta [[arrezifea|arrezife]] tropikal batzuen multzoa, [[Queensland]]en ipar-ekialdera.
== Geografia ==
[[Fitxategi:Coral Sea Islands.gif|thumb|300px|Koral itsasoko uharteak]]
Gutxi gorabehera berrogeita hamaika uhartetxo eta uharte zingiratsuk osatzen dute. Haietako batzuek [[landaredia]] dute. [[atolia|Atoloiek]] oso tamaina desberdina dute. Batzuek kilometro batzuetako diametroa dute, baina munduko bigarren atoloi handiena izan daitekeena ere bertan dago: [[Lihou arrezifea]]. 100 km luze eta 30 km zabaleko [[urmaela]] du, eta denera 2.500 km². Gainerako arrezife eta uharte zingiratsuek 0,92 km²-ko azalera besterik ez dute osatzen. Uharte guztiak ere oso garaiera txikikoak dira.
[[Fitxategi:Willis Island.JPG|thumb|left|Willis uhartea, airetiko ikuspegia]]
[[Willis uhartetxoak]] oso lurralde garrantzitsuak dira bertan habiak egiten dituzten hegazti eta dortokentzat, baina bertako baliabide naturalak hutsalak dira. Gehienek 3 km² baino gutxiago dute.
== Historia ==
Lurraldea 1969an sortu zen ''Coral Sea Islands Act'' delakoarekin, (horren aurretik, Queensland barruan zegoen). 1997an, [[Elizabeth arrezifea|Elizabeth]] eta [[Middleton arrezifea]]k hartuta, 800 kilometro inguru hegoaldera handitu zen, ia [[Tasmaniako itsasoa|Tasmaniako itsasoraino]].
Aipatutako bi arrezifeak [[Hegoaldeko Gales Berria|Hegoaldeko Gales Berriko]] [[Lord Howe uhartea|Lord Howe uhartetik]] ([[Australia]]) hurbilago daude (150 km inguru), lurraldeko gainontzeko partetik baino. [[Koralezko Barrera Handia|Koralezko Barrera Handiko]] uharte, uharte zingiratsu eta arrezifeak ez daude lurraldearen barnean, Queenslandeko parte dira.
Lurraldea Australiaren mende dago, [[Canberra]]tik [[Estatuko Fiskaltza Nagusia]]k (''Attorney-General's Department'') administratzen du. Lurraldearen defentsa Australiako estatuarena da, eta aldizka, Australiako itsas armadak ikuskatzen du.
Gaur egun, Australiak meteorologia-estazio automatikoak ditu uharte eta arrezife askotan. Lurraldean ez dago jarduera ekonomikorik ([[arrantza]]rako gune garrantzitsu bat izan ezik, baina oraindik ez dakite handik zenbat atera daitekeen). Lurraldean hiru edo lau lagun baino ez da bizi, eta meteorologia-estazioan lan egiten dute, Willis uhartean.
== Instalazioak eta estazioak ==
Atoloi edo arrezife hauetan, meteorologia-estazio automatikoak daude:
- [[Bougainville arrezifea]]
- [[Cato uhartea]]
- [[Flinders arrezifea]]
- [[Frederick arrezifea]]
- [[Holmes arrezifea]]
- [[Lihou arrezifea]] ([[Turtle uhartea]])
- [[Marion arrezifea]]
- [[Moore arrezifea]]
Honako hauek faroa dute:
- [[Bougainville arrezifea]]
- [[East Diamond uhartetxoa]]
- [[Frederick arrezifea]]
- [[Lihou arrezifea]]
- Saumarez arrezifea
[[Category:Australiako geografia]]
== Erreferentziak ==
{{ elhuyar | data=2012/10/4}}
| |||