Teodosio I.a Handia: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t r2.7.2+) (robota Aldatua: yo:Theodosius 1k |
Euskarazko wikipedia aberasteko HPSren proiektuaren barruan Elhuyar Fundazioak egindako aldaketa. |
||
1. lerroa:
{{Agintari infotaula
|izena = Teodosio I.a
|kargua = [[Erromatar Inperio]]ko [[Enperadorea]]
|irudia=Theodosius.jpg
|irudioina = Teodosio I.a, 1986ko grabatu batean arabera.
|agintaldia = 378ko abuztua - 392ko maiatza (enperadore [[Ekialdeko Erromatar Inperioan]], [[Graziano]]rekin eta [[Valentiniano II.a]]rekin Mendebaldean);<br />392ko maiatza – 395eko urtarrila (inperio osoa)
|izen osoa = Flavio Teodosio
|jaiodata = 347ko urtarrilaren 11
|jaiolekua = [[Coca (Segovia)|Cauca]], gaur egun, [[Espainia]]
|hildata = 395eko urtarrilaren 17a
|hillekua = [[Milan]]
||aurrekoa = [[Valente]] [[Ekialdeko Erromatar Inperioa]]n; [[Valentiniano II.a]] en [[Mendebaldeko Erromatar Inperioa]]n
|ondorengoa = [[Arkadio]] [[Ekialdeko Erromatar Inperioa]]n;<br />[[Flavio Honorio|Honorio]] [[Mendebaldeko Erromatar Inperioa]]n
}}
'''Teodosio I.a'''
== Biografia ==
Valentiniano I.a enperadorearen jeneral baten semea zen, eta hari lagundu zion [[Europa]]n egindako kanpainetan. Ospe handia lortu zuen [[Panonia]] eta [[Mesia]]ko probintzietan sarmaziarrak garaitu zituenean, [[Danubio]] ibaiaren ondoan.
378. urtean Graziano enperadoreak augusto izendatu zuen, eta germaniarrek etengabe erasotzen zuten Inperioaren mendeko [[Balkanak|Balkanetako]] herriak babesteko ardura eman zion. Etsaiak armen bidez garaituko ez zituelakoan, haien indarrak zatitzeari ekin zion, eta horretarako, germaniar mertzenarioak bere gudarostean onartzeaz gainera, erresuma autonomoa eratzeko eskubidea eman zien godoei.
Erlijio-gaiei dagokienez, Teodosiok nizear trinitarismoa bultzatu zuen kristautasunaren baitan, eta kristautasuna Inperioaren baitan. 380an Inperioko erlijio legitimo bakartzat ezarri zuen kristautasun katolikoa, eta gurtza paganoak debekatu egin zituen. [[Milango Ambrosio]] apezpikuaren eraginpean, gero eta estuago eta jasangaitzago bilakatu zen erlijio-gaietan.
383. urtean, Graziano enperadorea hil zutenean, Inperioko mendebaldeko auzietan parte hartu behar izan zuen, eta 5 urte geroago, Graziano hil zuen [[Maximo]] enperadorea menderatu eta hilarazi ondoren, Grazianoren seme Valentiniano II.ari itzuli zion aginpidea. Valentiniano II.a artean haurra zenez, Teodosio bihurtu zen erresumako agintari nagusi, eta [[Milan]]en bizi izan zen, 391. urtean [[Konstantinopla]]ra itzuli zen arte.
392. urtean Valentiniano II.a hil zenean, matxinada bat izan zen, eta [[Eugenio]] izendatu zuten mendebaldeko enperadore. Teodosiok ez zuen onartu, eta bere seme [[Honorio]] augusto izendatu zuen. Beste semea, [[Arkadio]], ekialdeko Inperioko ondorengo egin zuen.
395. urtean, ordea, hil egin zen Teodosio eta, hala, ezin izan zen Inperioaren batasuna lortzeko amets hura gauzatu. Teodosio hil ondoren, Inperioko bi zatiak behin betiko banandu ziren.
▲'''Teodosio''', [[latin]]ez ''Flavius Theodosius'' ([[347]]ko [[urtarrilaren 11]] - [[395]]eko [[urtarrilaren 17]]), Caucan (Hispanian) jaio zen eta [[379]]tik hil zen arte erromatar enperadorea izan zen. [[Valentiniano I]].aren bi semeekin batera gobernatu zuen, Teodosio ekialdean eta [[Valentiniano II.a]] eta [[Graziano]] mendebaldean. Teodosio ezaguna da kristautasuna Erromatar Inperioko erlijio ofiziala egiteagatik.
{{Erromatar enperadore aurkibidea}}
70 ⟶ 96 lerroa:
[[uk:Феодосій Великий]]
[[vi:Theodosius I]]
[[yo:Theodosius
[[zh:狄奧多西一世]]
== Erreferentziak ==
{{ elhuyar | data=2012/10/4}}
| |||