Konstantinopla: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t Aitor Lizeaga moved page Konstantinopolis to Konstantinopla over redirect: Euskaltzaindiaren araura egokitu
Euskaltzaindiaren araura egokitu
1. lerroa:
'''KonstantinopolisKonstantinopla'''<ref>Horrela ageri da Euskaltzaindiaren [{{Erreferentzia|url=http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0147Araua_0168.pdf 147. arauan (Antzinateko hirien euskarazko izenak)]. Hala ere, |egilea=[http://www.euskaltzaindia.net/dok/arauak/Araua_0162.pdf 162. arauan (natoliako eta Hego Kaukasoko toponimia)[Euskaltzaindia]]|data ''Konstantinopla''= ageri2012-03-30|izenburua= da168. Kontraesanaraua: hauAfrika argitu artean, ''Konstantinopolis'' utzi da artikuluan, 147. arauak Antzinakokolonialeko toponimia arautzen duelako eta 162.ak oraingoa.|sartze-data:2012-09-12}}</ref> ([[greziera]]z Κωνσταντινούπολις) oraingo '''[[Istanbul]]''' hiriaren antzinako izena da, [[IV. mende]]ko [[Konstantino]] [[erromatar Enperadoreen zerrenda|erromatar enperadoretik]] datorkiona. Honen aurretik '''[[Bizantzio]]''' izena izan zuen.
 
[[Bizantziar Inperio]]aren edo Ekialdeko Erromatar Inperioaren hiriburu izan zen mendeetan zehar, [[330]] urtetik [[1453]]rarte, [[KonstantinopoliskoKonstantinoplako eroraldia|otomandarrek konkistatu zutenean]], [[Aro Modernoa]]ri hasiera emanez.
 
== Konstantino ==
[[324]] urtean [[Konstantino I Handia]]k Lizinio ko-enperadore erromatarra garitzen du, [[Erromatar Inperio]]ko gizonik boteretsuena bilakatuz. Bizantzio bere hiriburu bihurtzea erabaki zuen, horretarako hiria edertu eta babesteko lanak hasi zituelarik, 40.000 langiletik gora erabiliz, gehienak esklabo [[godo]]ak.
 
[[Fitxategi:Byzantine_Constantinople.png|thumb|400px|KonstantinopoliskoKonstantinoplako mapa]]
6 urtetako lanen ondoren, [[330]]ko [[maiatzaren 11]] aldera, Konstantino hiria inauguratu zuen, 40 egunetako erritu tradizionalen bidez. Hiriak 30.000 biztanle zituen orduan. Mende bat geroago 300.000tik gora izango zituen.
 
Hiria ''Erroma Berri'' bezala berrizendatua izan zen, baina KonstantinopolisKonstantinopla bezala egin zen ezaguna, eta [[Erroma]]ren itxurarekin izan zen eraikia, foru, kapitolio eta senatuarekin.
 
Konstantino ez zituen jada zeuden tenpluak eraitsi, are gehiago, [[jentil]]entzat eta kristauentzat tenplu berriak eraiki zituen. Bere agintaldian gurutziltzatzea, gladiadoreen borrokak eta dibortzioa kendu zituen, eta ohitura kristauei jarraituz, austeritate sexual handiagoa ezarri zuen. Santa Sofiaren, Santa Ireneren eta Apostolu Santuen elizak eraiki zituen (azken honetan izan zen hilobiratua). Kristautasunari laguntza guzti hau eman arren, ez zen inoiz kristautzat hartu bere burua, hilzoria zegoenean bakarrik izan zen bataiatua.
17. lerroa:
Hiriak hipodromo bat zuen, 50.000 pertsona sar zitekeena eta festa herrikoien eta jeneralen omenaldien guna bihurtu zena. Gaur egun, hipodromoa Istanbulen erdiguneko plaza bat bakarrik da, pistaren erdian zeuden bi obeliskoak soilik geratzen direlarik.
 
Konstantino hiltzea, Erromatar Inperioaren banaketa nabaria zen. Hala ere, hau ez zen gauzatu [[395]] urtean bere ondorengo Teodosio hil arte, zeinak Inperioa bitan banatu zuen: mendebaldeko zatia, hiriburutzat Erroma zuena, bere seme Honoriori eman zitzaion, eta ekialdekoa hiriburutzat KonstantinopolisKonstantinopla zuena, bere beste seme Arkadiori. Mendebaldeko inperioak ez bezala, zeinak berehala gainbehera egin zuen, Bizantziar Inperioak beste mila urtez mantendu zen.
 
== Eraikuntzak ==
31. lerroa:
* [[Basilika uhaska]]
* [[Valente]]ren akueduktua (''Ἀγωγός του ὕδατος'', egun ''Bozdoğan Kemeri'')
* [[KonstantinopolisekoKonstantinoplako harresiak]]
 
== Erreferentziak ==
38. lerroa:
== Ikus, gainera ==
 
* [[KonstantinopolisekoKonstantinoplako I. kontzilioa]]
* [[KonstantinopolisekoKonstantinoplako II. kontzilioa]]
* [[KonstantinopolisekoKonstantinoplako III. kontzilioa]]
 
== Kanpo loturak ==
* {{en}} [http://individual.utoronto.ca/safran/Constantinople/Map.html KonstantinopoliskoKonstantinoplako mapa interaktiboa]
 
[[Kategoria:Turkiako historia]]