Martin Heidegger: berrikuspenen arteko aldeak
Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
t r2.6.5) (robota Erantsia: ckb:مارتن ھایدگەر |
No edit summary |
||
1. lerroa:
[[Fitxategi:Martin Heidegger for WP.jpg|thumb|right|Martin Heidegger]]
'''Martin Heidegger''' (Meßkirch, Alemania, [[1889]]ko [[irailaren 26]]a - Todtnauberg, Alemania, [[1976]]ko [[maiatzaren 26]]a) filosofo [[alemania]]rra izan zen. Haren libururik ospetsuena, ''Izatea eta denbora'', [[filosofia]]ren arloan [[XX. mende]]ko garrantsizkoenetakotzat jotzen da.
Teologia katolikoa, natura-zientziak eta filosofia ikasi zuen Friburgoko Unibertsitatean (Brisgovia). Bertan Heinrich Ricketen ikasle izan zen, Badengo Eskolako neokantismoaren berritzaile nagusienetakoa eta gero, Edmund Husserlen laguntzailea ere izan zen, fenomenologiaren sortzailea. 1915 hasi zituen bere irakaskuntza lanak Finburgon , ondoren Marburgon aritu zen 1923tik 1928 arte eta azkenik Finburgora itzuli zen filosofia irakasle moduan.
Garai hartako filosofiaren irudi garrantzitsua izan zen: eragin handia izan zuen XX.mendeko existenzialismoaren filosofian, lehenetariko pentsalaria izan zen metafisikaren kontua aipatzen, honek planteatu zuen filosofiaren arazoa ez zela egia, hizkuntza baizik. Horren filosiaren iraultza antzekoa ekarrarazi zuen.
Europako hainbat pentsalari miresten zituen, eta denborarekin Europatik kanpoko pentsalariak ere miresten joan zen “Ser y tiempo” liburua argitaratu zutenean.
Hideggerrek estilo berritzailea, iluna eta konplikatua erabiltzen zuen, berak esaten zuenez ateak irekitzeko egiten zuena. Hans-Georg Gadamerren eragin hadia izan zuen, Jean-Paul Sartreren estilo zail eta berezian ere bai, “ El ser y la nada” obran, Jacques Lacanen bere idazkiak egiterako orduan, Vianni Vattimon ere eragin handia izan zuen eta beste pentsalari askoren buruan batez ere Jainkoaren eta heriotzaren gaietan murgilduta zeudenak.
Baina zehazki Hideggerren obrak, arazo ontologikoak tratatzean datza, baita arazo semiotikak tratatzean ere, horregatik eragin handia izaten du batez ere: Paul Ricoeur, Rüdiger, Bubner eta Hns-Georg Gadmerren.
Heidegger argudiatu zuen Mendebaldeko filosfian, [[Platon]]ez geroztik, "izatearen" esanahia gaizki ulertuta zegoela. Izan ere, gai hori jorratzean entitate jakinak eta haien ezaugarriak izan dituzte ardatz, edo izatea bera entitatetzat hartu dute, ezaugarriak dituen substantzia bat biltz bezala. Heideggerren ustetan, izatearen analisi baliogarriagoa izanen litzateke izatea egun zein oinarritan ezagutzen dugun aztertzea, edota entitate jakin guztiak entitate moduan agerararzten dituzten ezaugarri komunak aztertzea.
| |||