Rainer Maria Rilke: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
Xirkan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
26. lerroa:
[[1897]]an, Munichen, maite harreman kartsua hasi zuen [[Lou Andreas-Salome]]rekin. Emakume hau [[Friedrich Nietzsche]]ren maitale ohia, ezkondua eta Rilke baino hamalau urte zaharragoa zen. Banandu ostean ere, poetaren lagun mina izaten jarraitu zuen, hau [[1926]]an hil zen arte. [[1912]] eta [[1913]]an Lou Andreas-Salome [[Sigmund Freud]]en ikaslea izan zenez gero, haren bidez Rilkek [[psikoanalisia]]ren berri izan zuen.
 
[[1898]]an [[Italia]]tik zehar bidaiatu zuen. Hurrengo urtean [[Errusia]]n egon zen Lou Andreas-Salomerekin, eta [[Mosku]]n [[Leo Tolstoi]] ezagutu zuen. Errusiako paisaiek eta bertako nekazarien bizimoduak eragin handia izan zuten Rilkeren olerkigintzan<ref name=eusk>[http://www.euskara.euskadi.net/r59-738/eu/contenidos/termino/_c05120/eu_r_0572/r0572.html Rilke, Rainer Maria] Euskadi.net</ref>. Urte haietan ''Das Stundenbuch'' (''Orduen liburua'') idazten jardun zuen. [[1900]] urtean Rilke [[Bremen]] inguruko [[Worpswede]]ko artista kolonian bizitzen hasi zen. Han [[Clara Westhoff]] eskultorea ezagutu zuen eta hurrengo urtean harekin ezkondu zen. Ruth alaba [[1901]]eko abenduan jaio zen. Hala ere, hilabete batzuen buruan, [[1902]]ko udan, Rilkek familia utzi zuen Parisera joateko<ref name=pict>[http://picture-poems.com/rilke/rilkebio.html Rainer Maria Rilke] Picture-poems.com</ref>.
 
[[Fitxategi:Paula Modersohn-Becker 016.jpg|thumbnail|left|Paula Modersohn-Beckerrek 1906an egindako Rilkeren erretratua]]
33. lerroa:
 
=== 1910-1919 ===
[[1910]]ean ''Die Aufzeichnungen des Malte Laurids Brigge'' argitaratu ondoren, Rilkek [[1922]] arte iraun zuen sormen krisialdia izan zuen. Garai hartan Maria von Thurn und Taxis printzesa ezagutu zuen. Handiketa aurrerahandik printzesaaurrera honek [[Duino]]n, [[Trieste]]tik gertu, zuen gazteluan bolada luzeak igaro zituen. Han hasi zen ''Duineser Elegien'' (1922, ''Duinoko elegiak'') idazten. Sormen krisiari aurre egiteko [[Louise Labé]]ren sonetoak itzultzeari ekin zion.
 
[[Lehen Mundu Gerra]]k Alemanian harrapatu zuen. Ezin izan zuen Parisera itzuli, non herrialde etsai bateko hiritarra izateagatik bere jabetzak konfiskatuak izan baitziren. [[1916]] hasieran soldadutzara deitu zuten baina bere lagun boteretsuei esker zerbitzua betetzetik libratu zen.
 
=== 1919-1926 ===
[[1919]]anko ekainean Munichetik, non gerra osoa igaro baitzuen, [[Suitza]]ra joan zen. Han, besteak beste, Soglio, [[Locarno]] eta Berg am Irchelen bizi izan zen. 1921eko erdialdean Veyras herrixkan ([[Valais kantonamendua]]) kokatutako Muzot gaztelua izan zuen bizilekua. Han sormen handiko aro bat hasiizan zuen eta bere lanik garrantzitsuenak, ''Duineser Elegien'' (hamar urte lehenago hasitakoa) eta ''Die Sonette an Orpheus'', idatzi zituen<ref idatzizname=eusk></ref>.
 
[[1923]]an, gaixotasun larri batengatik, Schöneckeko eta Val-Monteko sendategietan egon behar izan zuen denboraldi batez. [[1925]]ean Parisera joan zen, etxebizitza aldaketa onuragarria izango zelakoan. Gaixo zegoelarik ere ez zion idazteari utzi. Val-MontekoHil baino lehenxeago jakin zen gaixotasuna [[leuzemia]] zela. [[Montreux]]ko ''Valmont sendategian'' hil zen, [[1926]]eko [[abenduaren 29]]an. Hil[[1927]]ko ondoren[[urtarrilaren jakin zen gaixotasuna2]]an [[leuzemiaRaron]]go zelahilerrian ehortzi zuten. Epitafioa berak aukeratua izan zen:
<blockquote>
''Rose, oh reiner Widerspruch, Lust,''<br />
''Niemandes Schlaf zu sein unter soviel''<br />
''Lidern.''
</blockquote>
 
== Erreferentziak ==