|
== Biografia ==
=== 1875-1926 ===
Rilkek Pragan igarotako haurtzaro eta gaztaroa ez ziren oso zoriontsuak izan. Aita, (Josef Rilke ([[1838]]–[[1906]]) trenekoburdinbideetako ofiziala zen eta ama, (Sophie Entz (1851–1931), jatorri juduko[[judu]]ko industrialari familia batekoa. Ezkontza [[1884]]ean apurtu zen, Sophiek etxetik alde egin zuenean. Ama eta semearen arteko erlazioa ez zen oso ona izan. Izan ere, amak ezin izan zuen gainditu alaba zaharrenaren heriotza, eta René ([[frantses]]ez "berpiztua") bost urte bere zituen arte neskaz janztera behartu zuen<ref name=freed>Ralph FREEDMAN: [http://www.washingtonpost.com/wp-srv/style/longterm/books/chap1/lifeofapoet.htm Life of a Poet: Rainer Maria Rilke] Washingtonpost.com</ref>.
Aitak behartuta, [[1886]]ean René [[Sankt Pölten]]go eskola militarrean sartu zen, baina [[1891]]ean, osasun arazoengatikarazoak zituela eta, utzi behar izan zuen. Aurrerago idatzi zuenez, eskola militarrean idaro zituen urteak erabateko sufrikarioa izan ziren<ref name=freed></ref>. [[1892]]tik [[1895]]era arte eskola pribatuak jaso zituen, eta azken urte horretan Pragako unibertsitatean sartzea lortu zuen. Pragan, lehenik, eta [[Munich]]en, gero, arte, literatura, artearen historia eta filosofia ikasketak egin zituen. Pragatik alde egin ostean, Rainer izena hartualdatu zuen, Renéren ordez Rainer hartuz.
[[1894]]ean bere lehen poema liburua, ''Leben und Lieder'' (''Bizitza eta kantuak''), argitaratu zen. Hurrengo urteetan ''Larenopfer'' eta ''Traumgekrönt'' kaleratu zituen.
=== 1897-1902 ===
[[1897]]an, Munichen, maite harreman kartsua hasi zuen [[Lou Andreas-Salome]]rekin. HauEmakume hau [[Friedrich Nietzsche]]ren maitale ohia, ezkondua eta Rilke baino hamalau urte zaharragoa zen. Banandu ostean ere, Lou Andreas-Salome poetaren lagun mina izaten jarraitu zuen Rilkehau [[1926]]an hil zen arte. Emakumea[[1912]] eta [[1913]]an Lou Andreas-Salome [[Sigmund Freud]]en ikasleikaslea ohiaizan zenez gero, haren bidez Rilkek [[psikoanalisia]] ren berri ezagutuizan zuen. ▼[[Fitxategi:Paula Modersohn-Becker 016.jpg|thumbnail|Paula Modersohn-Beckerrek egindako Rilkeren erretratua]] ▼▲[[1897]]an, Munichen, maite harreman kartsua hasi zuen [[Lou Andreas-Salome]]rekin. Hau [[Friedrich Nietzsche]]ren maitale ohia, ezkondua eta Rilke baino hamalau urte zaharragoa zen. Banandu ostean ere, Lou Andreas-Salome poetaren lagun mina izaten jarraitu zuen Rilke hil zen arte. Emakumea [[Sigmund Freud]]en ikasle ohia zenez gero, haren bidez Rilkek [[psikoanalisia]] ezagutu zuen.
[[1898]]an [[Italia]]tik zehar bidaiatu zuen. Hurrengo urtean [[Errusia]]n egon zen eta [[Mosku]]n [[Leo Tolstoi]] ezagutu zuen. Urte hauetanhaietan ''Das Stundenbuch'' (''Orduen liburua'') idazten jardun zuen. [[1900]] urtean Rilke [[Bremen]] inguruko [[Worpswede]]ko artista kolonian bizitzen hasi zen. Han [[Clara Westhoff]] eskultorea ezagutu zuen eta hurrengo urtean harekin ezkondu zen. Ruth alaba [[1901]]eko abenduan, jaio zen. Hala ere, hilabete batzuen buruan, 1902ko[[1902]]ko udan, Rilkek familia utzi zuen Parisera joateko<ref>[http://picture-poems.com/rilke/rilkebio.html Rainer Maria Rilke] Picture-poems.com</ref>. Poetak ezin izan zuen inoiz erdi mailako etxe bateko bizimodua jasan.
▲[[Fitxategi:Paula Modersohn-Becker 016.jpg|thumbnail |left|Paula Modersohn-Beckerrek 1906an egindako Rilkeren erretratua]]
=== 1902-1910 ===
Parisko egonaldikoegonaldiaren hasiera gogorra egin zitzaion arren, bertako artista eta intelektualekin izan zuen harremanak gogoa piztu zion. [[Auguste Rodin]]en eskulturek eta [[Paul Cézanne]]ren margoek izugarri gustatu zitzaizkion. Europa osoan zehar bidaiatzen jarraitu bazuen ere, Paris bere munduaren erdigune bihurtu zen. Aro honetako lanik garrantzitsuenak ''Neue Gedichte'' (1907), ''Der neuen Gedichte anderer Teil'' (1908), ''Réquiem'' (1909) eta ''Die Aufzeichnungen des Malte Laurids Brigge'' (1904-1910, autobiografia kutsu handikoa) dira.
=== 1910-1919 ===
[[1910]]ean ''Die Aufzeichnungen des Malte Laurids Brigge'' argitaratu ondoren, Rilkek [[1922]] arte iraun zuen sormen krisialdia izan zuen. Krisi honi aurre egiteko [[Louise Labé]]ren sonetoak itzultzeari ekin zion.
[[Lehen Mundu Gerra]]k Alemanian harrapatu zuen. Ezin izan zuen Parisera itzuli, non herrialde etsai bateko hiritarra izateagatik bere jabetzak konfiskatuak izan baitziren. [[1916]]an soldaduskarasoldadutzara deitu zuten baina bere lagun boteretsuei esker zerbitzua betetzetik libratu zen.
=== 1919-1926 ===
[[1919]]an Munichetik (non gerra osoa igaro zuen) Suitzara[[Suitza]]ra joan zen. HemenHan sormen handiko aro bat hasi zuen, ''Duineser Elegien'' eta ''Die Sonette an Orpheus'' idatziz.
[[1923]]an, gaixotasun larri batengatik, Schöneckeko eta Val-Monteko sendategietan egon behar izan zuen denboraldi batez. [[1925]]ean Parisera joan zen, etxebizitza aldaketa onuragarria izango zelakoan. Gaixo zegoelarik ere ez zion idazteari utzi. Val-Monteko sendategian hil zen, [[1926]]eko [[abenduaren 29]]an. Hil ondoren jakin zen gaixotasuna [[leuzemia]] zela.
== Erreferentziak ==
{{erreferentzia_zerrenda}}
== Kanpo loturak ==
| 