'''BaiasBaia'''<ref>Euskaltzaindia: [http://euskaltzaindia.org/dok/arauak/Araua_0166.pdf ibaiak''166. araua: Euskal Herriko ibaiak''].</ref> [[Araba]]ren mendebaldeko herena iparraldetik hegoalderaino zeharkatzen duduen 60 kilometrotankilometroko ibaia zeharda. Lurraldearen trantsizio-izaera, Atlantikoko eta Mediterraneoko eskualde biogeografikoen artekoa, zeharkatzen dituen paisaietan nabari da; hala, iparraldean sega-belardiak eta basoak dira nagusi eta hegoaldean, berriz, zereal, erremolatxa eta patata soroak.
== Etimologia ==
''BaiasBaia'' euskarazko "ibai(a)" hitzatik etorritako eta gaztelerak kutsatutako emaitza da, azken finean [[tautotoponimo]]a delarik.
== Ibilbidea ==
Baias ibaiaBaia [[Gorbeia]]ko mendigunean jaiotzen da eta [[Miranda de Ebro]]n ([[Burgos]]) egiten du bat [[Ebro]]rekin. [[Zuia]], [[Urkabustaiz]], [[Kuartango]], [[Erriberagoitia|Erriberagoiti]] eta [[ErriberabeitiErriberabeitia|Erriberabeitiko]]ko haranak zeharkatzen ditu, Anda edo Hereñako bezalako igarobide estuetan zehar bide eginez. Horietatik guztietatik azpimarragarriena Techako haitzartea da, [[Arkamo]] eta [[Badaia]] mendilerroen arteko ebaki ikusgarria. Emariak infiltrazioak izaten ditu, material karstikoen eraginez; ondorioz, uda partean hondo arrokatsua agerian duten hainbat zati agertzen dira.
Ibilguak fisionomia eta egitura naturala gordetzen ditu eta jatorri artifizialeko interbentzio edo zuzenketa gutxi daude. Erribera-basoak, batez ere haltzadiz —Atlantikoko haritz eta lizarrekin eta Mediterraneoko makal eta sahatsekin— osatutakoak, ugari dira bere ibilguan zehar.
